Eimreiðin - 01.09.1965, Blaðsíða 92

288
EIMREIÐIN
vitni um fágætan náttúrufræði-fróð-
leik, þar sem smátt og smátt, eftir því
sem á söguna líður, er talinn upp,
með lýsingum og latínunöfnum einn-
ig, sægur fagurra eða tilkomumikilla
plöntutegunda — ýmsar með lostætum
eða forvitnilegum aldinum. — Svo
hverfur eyjan aftur fyrir dögun.
Við þessa frumlegu jólaævintýris-
liugmynd er svo hnýtt annarri, að sínu
leyti álíka frumlegri liugmynd (í nú-
tímabókmenntum a. m. k.), en ein-
staklega alþýðlegri og þjóðlegri (utan
bókmenntanna) um sekt og afplánun.
Eyjarviðkoman á jólanótt hafði sem
sé verið meðal hlunninda fjörujarðar
nokkurrar, höfuðbóls í Meðallandinu,
en rétt fyrir svartadauða hafði þáver-
andi óðalsbóncli þar bakað sér og ætt
sinni þá sekt, að jólaeyjan hætti að
birtast. En síðan hafði ættin, sem allt-
af sat þessa sömu jörð, er smátt og
smátt gekk úr sér, alltaf verið að berj-
ast við að afplána sektina með sem
innilegastri þjónustu við strandmenn.
Nú liafði Meldunarstaða-fólk bjargað
hundraðasta strandmanninum, og þá
kom jólaeyjan aftur, — enda hafði hug-
myndin um afplánun og andleg sjón-
armið yfirleitt, gagntekið og skírt svo
hugarþel bóndans, að hann var bæði
meðtækilegur orðinn og verðugur náð-
fylltra undra. Sonur hans um tekt var
honum vel samstilltur, enda gáfaður,
þótt óþroskaður væri að sjálfsögðu.
Segir hann söguna.
Þeir feðgar fóru út í eyjuna um
miðnætti og voru þar næturlangt,
ásamt liundi sínum. —
Fyrir utan grasafræðilærdóminn, sem
mér finnst nú raunar fullmikill, er
sagan sögð með 17. aldar einfeldni og
einlægleika, sem eimt hefur af sums
staðar i landinu til skamms tíma að
kalla, og umvefur hana hugðmettuð-
um blæ. Annað stílbragð höfundar er
það, hvernig hann fléttar saman hið
hversdagslega, liið hátíðlega og hið
ómögulega, en við þetta verður liið
síðasttalda nærri því sem sjálfsagður
hlutur. Eg hygg, að þetta hafi höf-
undur lært af Selmu Lagerlöf (alger-
lega án stælingar) — en mestur snill-
ingur og aðalhöfundur slíkra stíl-
bragða var Edgar Poe.
Það er gaman, þegar höfundar sigla
svona, vitandi vits, sinn eigin sjó •—
þvert gegn straumi bókmenntatízku
yfirstandandi tíma.
Sagan er, að mér finnst, smávægi-
lega lýtt af smáatriðagöllum, fáeinum,
sem sjálfsagt fara fram hjá flestum,
þar sem hún ber annars vott um ná-
kvæmni og vandvirkni, skrifuð m. a-
á ramþjóðlegu, en þó lipru máli, gæti
manni dottið í hug að hér sé um að
ræða atriði, er höf. hafi skotið inn á
síðustu stund.
Bókin er prýdd teikningum, er fara
ágætlega við söguna. Frágangur prent-
smiðju og bókbands yfirleitt prýðileg-
ur. Kápuforsíðan glæsileg, stílhrein
og hugðmettuð — á jólasögu. — Af
hverju er nafns teiknarans ekki getið
á bókinni?
Sr. Björn O. Björnsson.
Nokkrar bækur hafa Eimreiðinni borizt eftir að þetta hefti var
fullsett, og verða ritdómar um þær að bíða fyrsta heftis eftir
áramótin.