Eimreiðin - 01.09.1971, Page 3

MÁLEFNI RITHÖFUNDA
67
ríkið rithöfundum nokkurn hluta þessa söluskatts með því framlagi
sem skáld og rithöfundar njóta af listamannafé og heiðurslaunum.
Því er þá til að svara, að enginn mun vilja játa, að listamannalaunin
hafi nokkurntíma verið hugsuð, sem umbun vegna arðráns sem hið
opinbera hafi beitt listamenn, heldur viðurkenning fyrir verk
þeirra. Þau eru líka löngu tilkomin, áður en söluskatturinn var
fundinn upp.
Á það má reyndar líta, að listamannalaun, sem tiltölulega lítill
hluti rithöfunda nýtur, geta ekki einu sinni talist fullnægjandi við-
urkenning fyrir þau verk, sem skáld og rithöfundar hafa gefið þjóð-
inni og öllum eru tiltæk. Verk þeirra eru notuð í skólum landsins án
endurgjalds, á margvíslegum samkomum og mannfundum, til út-
gáfu í kennslubókum, og fram á allra síðustu ár hafa höfundar ekki
fengið neinar greiðslur fyrir afnot bóka í almenningsbókasöfnum
landsins. Mundi svo hlutur skálda og rithöfunda í listamannalaun-
um vera einhver ofrausn, þegar á allt þetta er litið? Eða hver skyldi
hlutur þeirra hafa orðið árið 1971? Þá féllu samtals 3.6 milljónir
króna í hlut skálda og rithöfunda af listamannafénu og heiðurs-
launum. Þess má geta í leiðinni, að þá námu tekjur ríkissjóðs af sölu-
skatti á íslenzkum bókum einum saman 19 milljónum króna.
Af framansögðu má sjá, að rithöfundar eru engir ómagar á rík-
inu, þótt einstaka hjáróma rödd telji stundum öll framlög til þeirra
sóun á almanna fé. Þeir eru margfalt meiri veitendur en þiggjend-
ur í öllum skilningi.
Þær umræður, sem orðið hafa um málefni rithöfunda og kjör
þeirra í þjóðfélaginu, frá því á rithöfundaþinginu fyrir tveimur ár-
um, eiga væntanlega eftir að þoka málum þeirra betur til réttrar
áttar, enda verður því ekki neitað að aukins skilnings gætir meðal
flestra réttsýnna manna á því, að það sé menningarleg nauðsyn, að
búa skáldum og rithöfundum þjóðarinnar betri starfsaðstöðu, svo
að þeir geti í vaxandi mæli helgað sig listgrein sinni.
I framhaldi af þessum umræðum má vafalítið rekja það, að nú
hafa þrír ungir þingmenn borið fram á Alþingi þingsályktunartil-
lögu, er snertir hagsmuni rithöfunda, en þar er einmitt fjallað um
söluskattsmálið, og þar með tekið undir kröfu rithöfundasamtak-
anna að þessu leyti. Tillagan gerir ráð fyrir því að Alþingi skori
á ríkisstjórnina að gera ráðstafanir til þess, að andvirði söluskatts
af bókum renni til rithöfunda og höfunda fræðirita sem viðbótar-
ritlaun. .