Ægir - 01.02.1946, Blaðsíða 24

46
Æ G I R
2. Síldveiðin.
Þátttaka herpinótaskipa i sildveiðunum
sumarið 1945 var meiri en verið hefur und-
anfarin 4 ár. Eins og sjá má í töflu XIV var
tala skipanna 167 og brúttórúmlestatala
þeirra samanlögð 9819. í samræmi við þessa
fjölgun skipanna fjölgaði tölú skipverja í
2426 úr 2080. Tala herpinóta var 151, en ár-
ið áður 126. Meðalstærð þeirra skipa, sem
síldveiðar stunduðu með herpinót, var nú
tæplega 59 rúml. eða svipuð og árið áður.
Eins og áður voru flest skipanna mótorskip
af ýmsum stærðum, en gufuskip voru að-
eins 11, og af botnvörpuskipunum voru að-
eins 2 hin minnstu á síldveiðum. Fjölgun
skipanna var því nær öll á mótorskipunum.
Síldin hefur löngum þótt kenjótt og jafn-
vel meira en nokkur annar fiskur. Ivomið
liafa fyrir þau ár, að telja má að hún hafi
gersamlega brugðizt, og var svo siðast árið
1935. Nú hefur sumarið 1945 bætzt í hóp
síldarleysisáranna, og má vafalaust telja
það mesta síldarleysisár, sem komið hefur
hér við land frá því farið var að stunda
sildveiðar að staðaldri. Mátti heita að um
algeran veiðibrest væri að ræða. Sumar
þetta var mjög áþreyfanlegt dæmi um
hverfulleik síldarinnar, eins og hann getur
verið verstur, því sumarið á undan var talið
eitt með beztu síldarsumrum, sem komið
hafa hér við land. Ýmsum getgátum hefur
verið að þvi leitt, hver orsök væri til þess,
að síld brást svo gersamlega sem raun varð
á. Skal hér tilfært álit Árna Friðrikssonar
liskifræðings, en hann segir svo:
„Ef dæma má eftir þeim gögnum, sem
við ráðuni yfir, er næst að ætla, að síldin
hafi farið of austarlega, megnið af stofnin-
um hafi farið í hafið suður af Austfjörðum.
Af rökum fyrir þessari skoðun mætti nefna
í fyrsta lagi sterkan, kaldan .straum úr
Grænlandshafi fram á vor, í öðru lagi sterk-
an Golfstraum norður fyrir að sunnan með-
an á veiðitima stóð, en straumar þessir hafa
hvor um sig og báðir i sameiningu bægt
sjónum úr Norðurhafinu, „síldarsjónum“,
óeðlilega langt til austurs. Við liöfum þvi
læplega náð til nerna vestasta hluta stofns-
þorskur. Slunduðu smábátar frá Djúpavogi
þorskveiðar og tókst að fylla 1 skip til út-
flutnings. Erfiðleikar voru þá á að fá fisk-
flutningaskip og varð minna úr þessu afla-
lilaupi en vonir stóðu til, en nokkuð var
þá saltað.
Upp úr miðjum maí fóru róðrar að liefj-
ast á Aiistfjörðum. Var afli yfirleitt treg-
ur allt sumarið og einnig var nokkur skort-
ur á beitu. Var lítil smásíldarveiði i fjörð-
unum, sem er þó oft til bjargar í því efni.
Um haustvertíðina er svipað að segja, að
hún var ákaflega rýr og róðrar tiltölulega
lítið stundaðir. Afli þeirra báta, sem drag-
nótaveiðar stunduðu, var æði misjafn svo
sem oft vill verða, og voru nokkrir erfið-
leikar á því fyrir bátana að losna við verð-
minnsta fiskinn, eða liinar lakari fiskteg-
undir, svo sem steinbítinn, en af honum
hefur oft veiðst allmikið. Um haustið var
geysileg kolaveiði í Hamarsfirði og var það
svo um tíma, að dragnótabátarnir mokuðu
þar upp óhemju afla á skömmum tíma. Hér
var þó aðeins um stundar fyrirbrigði að
ræða, með því að bann var sett við þessari
veiði, þar eð talið var fullvíst, að þar væru
um þýðingarmiklar uppeldisstöðvar að
iæða fyrir skarkolann við Austurland. Var
allmikill bluti af kola þeim, sem veiddist í
Hamarsfirði, mjög smár og varð því að
henda honum í sjóinn aftur og er slíkt að
sjálfsögðu með öllu ótækt, því að vitað er,
að aðeins lítill hluti af þeim kola, sem aftur
er hent vitbyrðis, lifjr.