Tímarit lögfræðinga - 01.11.1986, Síða 56

málsgr. 21. gr. ségir, fær nokkuð af uppboðsandvirði, og hefur upp-
boðshaldari þá uppboðsþing". Ákvæði 2. mgr. hljóðar svo: „Rétt er
hverjum þeim, er í 1. málsgr. getur og á í vonum að fá hluta af upp-
boðsandvirði, að krefjast þess, að eign verði slegin hæstbjóðanda, nema
sýnilegt megi telja, að hann geti ekki fullnægt uppboðsskilmálum, enda
sé þar ekki öðruvísi mælt. Ef engin slík krafa kemur fram, skal hefja
uppboðsþing.“
Þeir aðilar sem skírskotað er til í 1. mgr. 21. gr. nul. eru einkum veð-
hafar sem eiga gjaldfallnar kröfur á hendur uppboðsþola og eru aðilar
uppboðsmáls. Verða þeir einfaldlega nefndir veðhafar hér á eftir.
Verður nú fjallað um þau orð hæstaréttar að krafa um uppboð á eign
feli í sér kröfu um að eign verði seld ef fullnægjandi boð fæst. Ber þá
fyrst að hafa í huga að orð 2. mgr. 28. gr. nul. eru skýr um það að
krefjast verði að eign sé slegin hæstbjóðanda og að hefja skuli uppboðs-
þing ef engin slík krafa kemur fram. Um þetta verður tæpast deilt.
Er þá næst rétt að kanna lagarökin fyrir þeirri reglu sem fram kemur í
2. mgr. 28. gr. nul. Þau eru að ýmis atvik geta komið upp í meðferð upp-
boðsmáls sem gera það að verkum að það kann að vera álitamál fyrir
veðhafa með gjaldfallna kröfu hvort hann skuli krefjast þess að eign
sé slegin hæstbjóðanda. Má vel vera að þessar aðstæður valdi því að
fýsilegri kostur sé að hefja uppboðsmál og byrja uppboðsaðgerðir á
nýjan leik eða freista þess að koma fram þriðja uppboði skv. 2. mgr.
29. gr. nul. Þetta gæti í fyrsta lagi átt við þegar boð hæstbjóðanda er
mun lægra en sannvirði eignar sem boðin er upp. Slík staða virðist
einmitt oft koma upp hér á landi við nauðungarsölur. Er t.d. víst að
veðhafi sem fengið hefur upp í kröfu sína að mestu leyti með boði hæst-
bjóðanda vilji láta slá honum eign ef boð hans er í engu samræmi við
verð eignarinnar? Með slíkri afstöðu myndi veðhafinn baka uppboðs-
þola og e.t.v. öðrum veðhöfum tjón. Bæði lagasjónarmið (32. gr. nul.) og
siðferðissjónarmið gætu mælt á móti slíkri afstöðu af hans hendi. Verð-
ur og að hafa í huga í þessu sambandi að íslensk lög hafa ófullkomin og
úrelt úrræði miðað við lög nágrannaríkjanna til að hindra ósanngjarn-
ar nauðungarsölur af þessu tagi. Nefna má sem annað dæmi um þetta að
veðhafi teldi undirbúning eða framkvæmd uppboðsins hafa verið ólög-
mæta með einhverjum hætti. 1 þeirri stöðu væri ekki ráðlegt að gera
kröfu í samræmi við 2. mgr. 28. gr. nul. Slík krafa gæti hreinlega farið
í bága hagsmuni hans, t.d. gæti falist í henni afsal áfrýjunarréttar.
1 þriðja lagi má nefna að með sömu röksemdafærslu og hæstiréttur
beitir mætti segja að krafa um uppboð á eign feli einnig í sér kröfu um
202