Tímarit lögfræðinga - 01.11.1988, Page 47

Samkvæmt framangreindu leikur enginn vafi á, hvaða aðferð skuli
beitt, þegar slysatryggingarbætur frá Tryggingastofnun ríkisins eða
fyrirframgreiðslur frá hinum skaðabótaskylda (eða ábyrgðartryggj-
anda hans) eru dregnar frá skaðabótakröfu tjónþola. Slysabætur frá
Tryggingastofnun eru þá í reynd bæði tjónþola og skaðabótaskyldum
í hag, en fyrirframgreiðslur skaðabótaskylds eru að sjálfsögðu til
hagsbóta honum einum. Þegar dómurinn í H 1987, 587 var kveðinn
upp, hafði Hæstiréttur frá því á árinu 1972 undantekningarlaust
dregið slysalaun frá skaðabótum með sama hætti og bætur frá Trygg-
ingastofnun ríkisins eða sjúkrasamlagi (aðferð II). I H 1984, 917, sem
er síðasti hæstaréttardómur, þar sem reyndi á þetta efni á undan H
1987, 587, beittu sjö dómendur aðferð II við frádrátt slysalauna.
Kemur því mjög á óvart, að þrír dómarar, sem mynda meiri hluta
réttarins í H 1987, 587, nota ekki þá aðferð. I forsendum dóms er
ekkert, sem varpar ljósi á, hvers vegna horfið er frá fyrri afstöðu.
Virðist ekki verða fundin sennilegri skýring en sú, að hér sé um yfir-
sjón að ræða.
Þegar frá er talinn H 1987, 587, mun aðeins liggja fyrir einn hæsta-
réttardómur (H 1982, 1440), þar sem reynir á, hvernig draga skuli
bætur samningsbundinnar slysatryggingar sjómanna frá skaðabótum,
þegar sök er skipt.5 6 I báðum dómunum er beitt aðferð I um þessar
bætur frá slysatryggingu sjómanna. Það er einnig gert um bætur frá
Tryggingastofnun ríkisins í eldri dóminum (H 1982, 1440), sbr. neðan-
málsgr. 3. I dómsforsendum eru engar athugasemdir um, hvers vegna
aðferð I er valin, en ekki hin venjubundna aðferð, sem notuð er um
slysatryggingarbætur frá Tryggingastofnun ríkisins. Reglur um þetta
eru hvorki í eldri né yngri siglingalögum (sjá nú 172. gr. sigll. nr.
34/1985) né heldur kjarasamningum sjómanna. Hins vegar var kveðið
á um frádrátt í kjarasamningum þeim, sem telja má upphaf að al-
mennri samningsbundinni slysatryggingu íslenskra sjómanna.0 Voru
samningsákvæði þá orðuð þannig: „Trygging þessi kemur til frádrátt-
5 Ekki virðist neinn hæstaréttardómur liggja. fyrir um frádrátt bóta frá öðrum slysa-
tryggingum launþega, þegar sök er skipt. Hér má þó benda á tvo dóma. f sératkvæði í
H 1978, 387 eru bætur slysatryggingar launþega, sem dó af slysförum í byggingarvinnu,
dregnar frá tjóni, eftir að tekið var tillit til sakarskiptingar, þ.e. í samræmi við aðferð I.
Telja verður, að beita hefði átt aðferð II, sbr. rök þau, sem greind eru síðar varðandi
slysatryggingu sjómanna. Meiri hluti Ilæstaréttar dæmdi fullar bætur án sakarskiptingar.
Af dómsforsendum í H 1983, 834 verður ekki séð, hvernig Hæstiréttur hagar frádrætti
slysatryggingarbóta, en í héraðsdómi er aðferð II notuð um greiðslur atvinnurekanda
slasaða, Tryggingastofnunar ríkisins og samningsbundinnar slysatryggingar.
6 Sbr. Arnljótur Björnsson. Nýju siglingalögin II. Slysatrygging sjómanna og sérreglur
siglingalaga um bætur fyrir vinnuslys. Tímarit lögfræðinga 1986, bls. 243—244.
177