Tímarit lögfræðinga - 20.12.1990, Page 57

5. Það fær tæplega staðizt, að annar ráðherra en forsætisráðherra geti verið
handhafi forsetavalds, nema honum hafi verið falið að fara með störf
forsætisráðherra með sérstakri og formlegri ákvörðun eða auglýsingu.
6. Þegar Alþingi hefur verið rofið, hefur umboð allra alþingismanna verið fellt
úr gildi án undantekninga. Enginn maður er þá bær til þess að fara með
hlutdeild forseta sameinaðs Alþingis í meðferð forsetavalds. Frá gildistöku
þingrofs fram að kjöri forseta sameinaðs þings á nýju Alþingi verður
forsetavaldi því ekki beitt hér á landi í forföllum eða fjarveru forseta íslands.
Hinu sama gegnir eftir almennar alþingiskosningar.
7. Það er eðlilegur kostur, að forseti Hæstaréttar verði einn staðgengill forseta
íslands með þeim frávikum, að varaforsetar réttarins geti þar komið í hans
stað. Sú leið er hentari en hinar, að forseti sameinaðs Alþingis, forsætisráð-
herra, aðrir ráðherrar eða sérstaklega kjörinn varaforseti gegni þessum
starfa. Ástæða þess er einkum sú, að Hæstiréttur á þá samstöðu með embætti
forseta íslands að standa utan við stjórnmáladeilur. Þá myndi forseti
réttarins síður dragast inn í pólitískar erjur en nú getur orðið, þegar hann þarf
að deila meðferð forsetavalds með tveimur stjórnmálamönnum.
8. Hvaða leið sem menn kunna að telja vænlegasta til úrbóta varðandi handhafa
forsetavalds, verður þó umfram allt að hvetja til þess, að sú breyting verði
gerð á æðstu stjórn ríkisins að þessu leyti, er betur hæfi öruggri og vandaðri
stjórnskipun en sú skipan, sem nú er við lýði. Það varðar miklu, að
íslendingar gefi betri gaum að grundvallaratriðum í stjórnskipun landsins og
stjórnarfari en gert hefur verið og vandi í hvívetna til verka á þeim vettvangi.
HEIMILDIR
Benedikt Blöndal:
Bjarni Benediktsson:
Bjarni Benediktsson:
Gunnar G. Schram:
Haraldur Ólafsson:
Ólafur Jóhannesson:
„Eftir orðanna hljóðan.“ Ármannsbók. Reykjavík 1989,
bls. 99-113.
Ágrip af íslenzkri stjórnlagafræði II. Reykjavík 1949
(útg. sem handrit).
Land og lýðveldi I.
Reykjavík 1965.
„Um endurskoðun stjórnarskrárinnar." Tímarit lögfræð-
inga, 2. hefti 1977, bls. 67-103.
„Handhafar og staðgenglar.“ DV, 5. september 1990.
Stjórnskipun íslands, 2. útg. Gunnar G. Schram annaðist
útgáfuna. Reykjavík 1978.
255