Tímarit lögfræðinga - 01.12.1991, Side 32

mgr. 45. gr. vxl., sem gagnkröfu til skuldajafnaðar, skv. 3. ml. 4. mgr. 208. gr.
eml.,4f’ enda þótt bótakrafan sé ekki víxilkrafa.47
Fari hins vegar víxilhafi beint í fjárnám á grundvelli laga 90/1989 um aðför,
sem gildi öðlast 1. júlí 1992, getur tjónþoli (gerðarþoli) því aðeins komið fram
bótakröfunni með skuldajöfnuði við aðförina, að tjónvaldur (gerðarbeiðandi)
viðurkenni bótakröfuna rétta, sbr. 40. gr. 1. 90/1989. Missi tjónþoli færis á að
koma bótakröfunni að með skuldajöfnuði sökum andmæla gerðarbeiðanda,
verður tjónþoli að höfða sérstakt bótamál á hendur tjónvaldi.
Loks er rétt að hafa í huga að tjónþoli getur aðeins komið fram bótakröfu á
hendur tjónvaldi. Krefji því einhver, sem sinnt hefur tilkynningaskyldu sinni,
tjónþola um greiðslu víxilsins verður hann að greiða honum innlausnarfjárhæð
víxilsins og krefja síðan tjónvald unr bætur."
12. HVAÐ ÞARF TJÓNÞOLI AÐ SANNA?
Á víxilskuldara hvílir m.a. sönnunarbyrði fyrir því að tjón hafi hlotist af
vanrækslu á tilkynningaskyldunni4'7 og hversu mikið það hafi orðið.5"
Tjón víxilskuldara myndi oftast fólgið í því að hærri dráttarvextir hefðu fallið á
víxilfjárhæðina en ella. Hér er yfirleitt um að ræða tjón sem er nokkuð augljóst
og auðsannað. Það sama er að segja um tjón víxilhafa sem fólgið er í því að
aukinn kostnaður hefur fallið á kröfuna s.s. innheimtu- eða málskostnaður.
Þá getur víxilskuldari orðið fyrir tjóni vegna gengismunar, þar sem víxilfjár-
hæð er ákveðin í erlendri mynt.51
Loks kann tjónið að vera fólgið í því að víxilskuldari missi færi á að koma fram
endurkröfu. Þar sem víxilskuldari fær ekki tilkynningu, líður oft langur tími þar
til honum verður kunnugt um að víxillinn sé í vanskilum. Á þessum tíma kunna
þeir víxilskuldarar, sem ábyrgð bera gagnvart honum á greiðslu víxilsins, að
verða gjaldþrota. Tjón víxilskuldarans getur því í slíkum tilvikum orðið meira en
öll víxilfjárhæðin.
46 Einar Arnórsson: Almenn meðferð einkamála í héraði, 119.
47 Eberstein, G,: Den svenska váxelrátten, 153.
48 Holmboe: Veksel- og sjekkretten, 92.
" UfR. 1926:901. Útgefandi, sem ekki hafði fengið senda tilkynningu um greiðslufall víxils, taldi sig
hafa orðið fyrir tjóni er samsvaraði víxilfjárhæðinni þar sem samþykkjandi víxilsins hafði orðið
gjaldþrota nokkru eftir gjalddaga víxilsins og hann því misst færi á að koma fram endurkröfu.
Útgefandinn var hins vegar ekki talinn hafa sannað að hann hefði orðið fyrir tjóni, þar sem
samþykkjandi víxilsins var hvorki talinn hafa verið fær um greiðslu víxilsins á gjalddaga né síðar.
50 Ólafur Lárusson: Víxlar og tékkar, 76.
51 Holmboe: Veksel- og sjekkretten, 91.
254