Tímarit lögfræðinga


Tímarit lögfræðinga - 01.12.1996, Page 60

Tímarit lögfræðinga - 01.12.1996, Page 60
hvort ekki höfð uppi eða ekki lá fyrir af hvaða ástœðu starfslok starfsmanns höfðu verið ákveðin. Hér má sem dæmi nefna dóm Hæstaréttar frá 12. desem- ber 1974 um uppsögn bryta á Vinnuhælinu að Litla-Hrauni (H 1974 1170). Þar svaraði ráðuneytið fyrirspurn brytans um ástæður fyrir uppsögn einfaldlega svo, „að ráðuneytinu [þætti] ekki ástæða til að greina tilteknar ástæður fyrir uppsögninni“.19 Það er því aðallega með tilkomu stjórnsýslulaga nr. 37/1993, sem fór að reyna á, hvort sú óskráða meginregla, sem hér hefur verið til um- ræðu, hefur verið brotin í slíkum rnálum, sem að framan greinir, svo og raunar einnig skráðar og óskráðar efnisreglur stjórnsýsluréttarins, s.s. reglan um vald- níðslu, jafnræðisreglan, meðalhófsreglan o.fl. 5. ENDURSKOÐUN DÓMSTÓLA Á GILDI STJÓRNVALDSÁKVÖRÐ- UNAR Réttaráhrif þess að valdi er misbeitt við val á leiðum til úrlausnar máls má í aðalatriðum skipta í tvennt eftir því hvort það hefur leitt til brota á efnis- eða málsmeðferðarreglum. Þegar brot á reglunni hefur leitt til þess að úr máli er leyst á grundvelli rangra efnisreglna er ákvörðun haldin verulegum efnisann- marka og því almennt ógildanleg. Dæmi um það er að staða embættismanns er lögð niður í tilefni af brotum hans á starfsskyldum í stað þess að fara með málið t.d. samkvæmt 21. gr. og eftir atvikum 26.-32. gr. laga nr. 70/1996, um réttindi og skyldur starfsmanna ríkisins. Þegar brot á reglunni leiðir á hinn bóginn til þess að ekki hefur verið farið eftir réttum málsmeðferðarreglum verður að meta með hefðbundnum hætti, hver réttaráhrif það hefur samkvæmt hinurn óskráðu meginreglum stjórnsýsluréttarins um ógildingu stjómvaldsákvarðana, að um- rædd málsmeðferðarregla var sniðgengin.20 Hafi andmælaréttur t.d. verið brotinn á aðila máls telst ákvörðunin almennt ógildanleg nema stjómvald geti sannað að þessi annmarki hafi engin áhrif haft á úrlausn málsins. Dómstólar dæma um, hvort stjórnvöld hafa misbeitt valdi sínu við val á leiðunr til úrlausnar máls. Almennt eru engir sérstakir takmarkandi þættir til staðar við endurskoðun dómstóla, þegar slík mál koma til kasta þeirra.21 Geta dómstólar því endurskoðað slíkar ákvarðanir að öllu leyti, en þurfa ekki að sýna þar sömu varfærni og þegar verið er að endurskoða þá þætti stjómvaldsákvarð- ana sem komnir eru undir „frjálsu mati“ stjórnvalda.22 Þegar fyrir liggur staðfest í máli, að almennum ríkisstarfsmanni hafi verið sagt upp starfi sökum minni háttar brots á starfsskyldum sínum, án þess að honum hafi áður verið veitt áminning og færi á að bæta ráð sitt, er eftirleikurinn almennt 19 Sbr. H 1974 1170(1173). 20 Sjá t.d. Ndrgaard, C.A. og Garde, J.: Forvaltningsret-Sagsbehandling, bls. 281-308 og Páll Hreinsson: Stjórnsýslulögin, bls. 81-83. 21 Sjá til hliðsjónar Bent Christensen, Forvaltningsret-Domtolspr0velse af forvaltnings- akter, bls. 100. 22 Andersen, J., Forvaltningsret-Sagsbenhandling, hjemmel, prpvelse, bls. 121. 196

x

Tímarit lögfræðinga

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: Tímarit lögfræðinga
https://timarit.is/publication/586

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.