Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Page 12

20. gr. Skilyrði þess að kaupandi geti komið fram með kröfur á hendur seljanda
í tilefni þess að söluhlutur er haldinn galla
21. gr. Tímamark til viðmiðunar um það hvort galli er til staðar eða ekki
Vanefndir og afleiðingar þeirra eru í reynd meginviðfangsefni kpl. Þegar
kaupsamningur hefur verið vanefndur, t.d. vegna þess að söluhlutur er gallaður,
hefur kröfuhafi samkvæmt kpl. rétt til þess að velja um vanefndaúrræði.
Athugun á dómum Hæstaréttar leiðir í ljós að flest þau dómsmál sem varða
vanefndir á kaupsamningum um lausafé eru sprottin af ágreiningi kaupsamn-
ingsaðila um það hvort söluhlutur sé haldinn galla eða ekki, og svo í fram-
haldinu hverjar afleiðingar það hefur í för með sér ef svo reynist vera. Dómsmál
sem varða kaupverðið, vanheimild, afhendingardrátt, drátt á greiðslu kaup-
verðs, hvort greitt hafi verið á röngum stað eða hvort aðrar samningsskyldur
hafi verið vanefndar, eru á hinn bóginn miklu fátíðari. Af þessu má glöggt ráða
hve þýðingarmiklar gallareglurnar eru.
Eins og áður segir er í 30. gr. kpl. að finna yfirlit um þær vanefndaheimildir
sem kaupandi öðlast í tilefni galla. I því sem hér fer á eftir verður umfjöllunin
eins og fram er komið einskorðuð við skilgreiningu á gallahugtakinu og um-
fjöllun um skilyrði þess að kaupandi geti komið fram með kröfur á hendur
seljanda í tilefni galla. Um afleiðingar þess að söluhlutur er haldinn galla og um
tilkynningar í tilefni galla verður ekki fjallað hér og vísast um það til annarra
rita.3
2. MEGINREGLUR UM EIGINLEIKA SÖLUHLUTAR
2.1 Söluhlutur skal vera í samræmi við það sem leiðir af samningi
Sú meginregla gildir samkvæmt 1. mgr. 17. gr. kpl. að söluhlutur skal vera
í samræmi við það sem leiðir af samningi. A það bæði við um tegund hlutar,
magn, gæði og aðra eiginleika auk innpökkunar hlutarins. Samhljóða ákvæði er
í 1. mgr. 15. gr. nkpl. Þar segir að söluhlutur skuli hvað varðar tegund, magn,
gæði, aðra eiginleika og innpökkun fullnægja þeim kröfum sem leiðir af
samningi. Ber að skýra ákvæðið með sama hætti og 1. mgr. 17. gr. kpl. Er hér í
sjálfu sér um sömu skilgreiningu að ræða og dómstólar studdust við í tíð eldri
kpl., en þó er eins og áður segir sá munur á að skilgreiningin er nú lögbundin
og sérstaklega er tekið fram að hún nái til tegundar, magns, gæða og annarra
3 Um skaðabótareglur nýrra kaupalaga sjá Þorgeir Örlvgsson: Kaflar úr kröfurétti IV. Skaða-
bótareglur kaupalaga, handrit. Reykjavík 2002; Um riftunarreglur kaupalaga sjá Porgeir Örlygs-
son: „Riftunarreglur kaupalaga nr. 50/2000“. Tímarit lögfræðinga. 3. hefti. 53. árg. 2003; Um rétt
til efnda in natura sjá Þorgeir Örlygsson: „Efndir in natura“. Tímarit lögfræðinga. 4. hefti. 50. árg.
2000, bls. 285 o.áfr.; Um skaðbótareglur fasteignakaupalaga sjá Viðar Már Matthíasson: „Skaða-
bótareglur laga um fasteignakaup nr. 40/2002“. Úlfljótur. 3. tbl. 56. árg. 2003, bls. 321 o.áfr.; Um
riftun í fasteignakaupum sjá Viðar Már Matthíasson: „Riftun og framkvæmd hennar samkvæmt
lögum um fasteignakaup nr. 40/2002“. Tímarit lögfræðinga. 2. hefti. 2003, bls. 115.
196