Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Side 39

kröfuna sagði að umrædd grafa væri 11 ára gömul og slitin. Henni var ekið nokkra
kílómetra eftir að kaupandinn fékk hana afhenta og við fyrsta verk sem kaupandinn
vann við eftir það bilaði gírkassinn og reyndist ónýtur. Osannað væri að seljandinn
hefði tekið ábyrgð á tjóni sem af slíkri bilun kynni að leiða og jafnframt ósannað að
hann hefði eftir að bilunin kom fram lofað greiðslu vegna hennar. Þó að kaupandi
hafi mátt búast við ýmsum bilunum í tækinu þótti verða að líta til þess hversu fljótt
eftir afhendingu gírkassinn eyðilagðist. Yrði því að telja að grafan hafi verið gölluð
þegar afhending hennar fór fram og þótti kaupandi af þeirri ástæðu eiga rétt til
afsláttar af kaupverðinu.
Sambærilegt ákvæði er í a-lið 1. mgr. 17. gr. nkpl. að öðra leyti en því að
aðeins er gerð krafa um að söluhlutur sé í verra ástandi en neytandi hafði ástæðu
til að ætla, en ekki um að söluhlutur sé í mun verra ástandi en neytandi mátti
búast við. Er með þessari orðalagsbreytingu verið að aðlaga íslenskan rétt 1.
mgr. 7. gr. Evróputilskipunar unr neytendakaup. Er þessi breyting í samræmi
við norskan, finnskan og sænskan rétt á sviði neytendakaupa.50 Samkvæmt 2.
málsl. 28. gr. fkpl. telst fasteign gölluð ef ástand hennar er til muna lakara en
kaupandi hafði ástæðu til að ætla miðað við kaupverð hennar eða atvik að öðru
leyti og skiptir þá ekki máli þótt kaupin hafi verið gerð með þeim skilmála að
eignin væri seld „í því ástandi sem hún er“ eða með öðrum áþekkum almennum
fyrirvörum.51
4.2 Hlutir seldir á uppbuði
Ef notaðir hlutir eru seldir á uppboði gilda samkvænrt 2. mgr. 19. gr. kpl.
ákvæði 1. mgr. 19. gr. eftir því senr við getur átt. Ákvæðið er svipaðs efnis og
48. gr. eldri kpl. en gengur þó lengra en eldri réttur gerði þar sern því er slegið
föstu að reglur 1. mgr. gildi á sama hátt við sölu á uppboði eftir því sem við
getur átt. í tíð eldri kpl. var talið að uppboðskaupandi yrði að taka hið selda eins
°g það var og gæti ekki borið fyrir sig neina galla á því nema seljandi hefði haft
svik í frammi eða hið selda svaraði ekki til þess heitis sem það var auðkennt
með við söluna. Þessar sérreglur um sölu á uppboði voru þó ekki taldar gilda,
þegar kaupmaður seldi vaming sinn á uppboði.52
Ákvæðið, þ.e. 2. mgr. 19. gr. kpl., á bæði við um sölu á frjálsu uppboði og
nauðungarsölu en þó ganga ákvæði laga um nauðungarsölu framar þar sem í
millunr skilur. Rétt er að hafa það í huga að sala á uppboði lýtur að mörgu leyti
öðrum lögmálum en önnur sala, enda er gert ráð fyrir því í ákvæðinu með
orðunum „eftir því sem við getur átt“. Helst tíðkast að hlutur sé boðinn til sölu
„eins og hann er“ og er bjóðendum ætlað að meta eiginleika hans og verðleggja
hann í samræmi við það. Ekki er ástæða til að gera seljandann ábyrgan þótt
50 Alþt. 2002-2003, A-deiId, bls. 3806.
51 Alþt. 2001-2002, A-deild, bls. 1468-1469.
52 Sjá Olafur Lárusson: Kaflar úr kröfurétti, bls. 86.
223