Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Qupperneq 43

Hæstaréttar frá 7. febrúar 2002 í málinu nr. 297/2001 (bílaþvottavélar) en þar
var tekið fram að vélarnar hefðu ekki haft þá kosti sem hefði mátt ætla að væru
áskildir og telja varð að seljandinn hefði ábyrgst, sbr. 2. mgr. 42. gr. eldri kpl.
Jafnframt var tekið fram að kaupandi hefði sem leikmaður ekki mátt gera sér
grein fyrir raunverulegu ástandi vélanna við skoðun þeirra og því voru ákvæði
47. gr. eldri kpl. ekki talin standa í vegi fyrir bótakröfu kaupanda.
Einnig getur verið að kaupandinn rannsaki hlut en atvik gefi honum gilda
ástæðu til þess að takmarka rannsókn sína. í slíkum tilvikum glatar kaupandinn
ekki rétti til þess að koma fram með kröfur vegna galla sem hann hefði átt að
komast að við nákvæmari rannsókn.60 Segja má að það sé fyrst og fremst sönn-
unaratriði hvað kaupandi sá eða mátti sjá við skoðun, sbr. t.d. H 1988 1416
(Autobinanci). Sjá einnig af vettvangi fasteignakaupa dóm Hæstaréttar frá 4.
mars 2004 í málinu nr. 180/2003 (Leirutangi) en þar var talið, að gögnum
málsins virtum, að gallar þeir sem um var deilt í málinu hafí ekki átt að geta
dulist væri eignin skoðuð með þeirri athygli sem ætlast mátti til. Sjá einnig H
2000 2682 (Fljótasel) en þar var talið að kaupendur umrædds húss hefðu ekki
skoðað það sem skyldi að utanverðu þótt útlit þess, upplýsingar frá seljanda og
nýlegar viðgerðir á endaraðhúsi hefðu gefið kaupendum fullt tilefni til þess að
kanna ástand hússins betur. Voru kaupendur því ekki taldir eiga rétt til afsláttar
vegna galla sem stöfuðu frá ytra byrði hússins.
H 1980 66 (Sólbjörg EA-I42)
Kaupandi báts skoðaði bátinn áður en kaup fóru fram. Honum var sýnt haffæris-
skírteini fyrir bátinn en það bar með sér að vera úr gildi fallið þegar kaup fór fram.
Kaupanda var kunnugt um að ágreiningur hafði komið upp milli seljanda og fyrri
eiganda bátsins um ástand hans. Var kaupandanum sýnd skoðunar- og matsgerð
dómkvaddra matsmanna sem framkvæmd var vegna þess ágreinings. Þá var kaup-
anda einnig kunnugt um leka í bátnum. í kaupsamningi var tekið fram að báturinn
aflientist í því ástandi sem hann væri og að kaupanda væri kunnugt um framan-
greindan ágreining um ástand bátsins og leka. Samkvæmt þessu, upplýsingum um
meðferð bátsins eftir að kaup gerðust og málavöxtum að öðru leyti þótti kaupandi
ekki hafa fært að því fullnægjandi sönnur að við afhendingu bátsins hafi kveðið
meira að göllum á honum en við mátti búast ef skoðun hefði verið jafn rækileg og
tilefni var til. Þá var ósannað að kaupandi hefði verið beittur svikum við kaupin. Var
seljandi því sýknaður af bótakröfu kaupanda.
H 1988 1416 (Autobinanci)
Kaupandi bifreiðar taldi að eftir kaupin hefði komið í ljós að vél bifreiðarinnar væri
haldinn galla sem ekki hefði verið hægt að gera sér grein fyrir við skoðun. í áliti
dómkvaddra matsmanna sagði að eins og vélin hefði komið þeim fyrir augu og eyru
áður en hún var tekin í sundur hefði maður sem ekki er sérstaklega vanur meðferð
60 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 841.
227