Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Qupperneq 44

véla ekki þurft að gera sér grein fyrir ástandi hennar við reynsluakstur og/eða
skoðun. I dómi Hæstaréttar sagði að með matsgerð hinna dómkvöddu matsmanna
teldist sannað að bifreiðin hafi verið haldin leyndum galla er kaupin gerðust. Var
seljandi því dæmdur til að greiða kaupanda skaðabætur sem námu kostnaði við að
gera við vélina og afnotamissi rneðan á viðgerð stóð.
Dómur Hæstaréttar frá 19. desember 2002 í málinu nr. 276/2002 (Toyota
Landcruiser)
Kaupandi bifreiðar krafðist viðurkenningar á riftun op skaðabótum vegna verulegra
galla og þess að beitt hefði verið svikum við kaupin. I dómi sagði að kaupandinn og
tveir menn á hennar vegum, sem tóku sér góðan tíma í að kynna sér ástand bifreiðar-
innar, hefðu átt að sjá að eitthvað athugavert væri við topp bifreiðarinnar og um-
búnað framrúðu, en sprunga í henni hefði gefið sérstakt tilefni til frekari athugunar.
Þá var ritað á afsal að bifreiðasali hefði vakið athygli kaupanda á þeim möguleika að
fá óháðan aðila til að meta ástand bifreiðarinnar en það hefði kaupandi látið farast
fyrir. Þótti kaupandi því ekki geta borið fyrir sig galla á bifreiðinni og var hvorki
fallist á kröfu hennar um riftun né skaðabætur.
Dómur Hæstaréttar frá 13. nóvember 2003 í málinu nr. 312/2003 (Frjáls
fjölmiðlun)
í dórni meirihluta Hæstaréttar var riftunarkröfu kaupanda hlutabréfa hafnað en
honurn dæmdur afsláttur af kaupverði. Var þar m.a. litið til sérþekkingar kaupandans
á lögmálum og aðstæðum í íslensku atvinnulífi. I sératkvæði tveggja dómara segir að
kaupandi hlutabréfa þeirra sem málið snérist um reisi kröfur sínar um að hann geti
borið fyrir sig vanefndaúrræði þágildandi kaupalaga nr. 39/1922 á því að gagnaðili
hans í kaupunum hafi ekki veitt honum nauðsynlegar upplýsingar um slæma fjár-
hagsstöðu Frjálsrar fjölmiðlunar ehf. Ársreikningur félagsins fyrir árið 2000 hafi
ekki legið fyrir en kaupandinn hefði getað skoðað reikning ársins 1999 en gerði ekki.
Hann hefði getað skoðað bókhald félagsins og leitað upplýsinga hjá starfsmönnum
blaðsins um rekstur þess. Þegar þetta sé virt verði ekki séð að forsvarsmaður seljanda
hafi leynt kaupandann upplýsingum um galla á hinu selda sem hann hefði ekki mátt
sjá við skoðun. Um kaup þessi gildi meginregla kaupalaganna um varúðarskyldu
kaupanda. Því skipti miklu máli hvort hann hafi rannsakað hið selda áður eða
samtímis því að kaupin gerðust. Samkvæmt 47. gr. laga nr. 39/1922 geti kaupandi
ekki borið fyrir sig neina þá galla sem hann hefði átt að sjá við þessa rannsókn sína.
Dómur Hæstaréttar frá 29. janúar 2004 í málinu nr. 227/2003 (Natan og Olsen
ehf.)
í dómi Hæstaréttar sagði að kaupandi hlutafjár í einkahlutafélagi gæti ekki borið fyrir
sig galla á hinu selda sem hann hefði mátt sjá við áreiðanleikakönnun þá sem
kaupsamningur gat um og framkvæmd var af trúnaðarmönnum hans. Þóttu kröfur
hans ýmist ekki rökstuddar fullnægjandi gögnum eða ekki nægilega rökstutt af hans
hálfu hvers vegna trúnaðarmenn hans hefðu ekki mátt verða varir við þá annmarka á
hinu selda sem um ræddi.
228