Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Page 54

Ný lög um lausafjárkaup tóku gildi hér á landi hinn 1. júní 2001, þ.e. lög nr.
50/2000. Með gildistöku þeirra hefur sú mikla breyting orðið á að nú er það
skilgreint í lögunum sjálfum hvenær söluhlutur er gallaður. Er þau ákvæði að
finna í IV. kafla laganna. Að sumu leyti er í nýju lögunum stuðst við svipuð
viðmið og gert var í tíð eldri laga en að öðru leyti er skilgreining nýju laganna
ýtarlegri, tekið er af skarið um atriði sem áður voru óljós og óvissu háð og ný
viðmið hafa komið til sögunnar.
Meginatriðin í skilgreiningu nýju laganna eru þau ífyrsta lagi að söluhlutur
er gallaður ef hann er ekki í samræmi við ákvæði samnings, sbr. 1. mgr. 17. gr.
laganna. Þetta er í sjálfu sér ekki breyting frá eldra rétti, en í ákvæðinu er þó
tekið fram að þetta nái til tegundar, magns, gæða, annarra eiginleika og inn-
pökkunar hlutarins.
I öðru lagi eru reglur um það hvaða eiginleika söluhlutur skal hafa ef slíkt
leiðir ekki af samningi, sbr. 2. mgr. 17. gr., en ekki er þar um tæmandi talningu
að ræða. Þetta er að formi til ekki breyting frá eldra rétti en efnislega er tekið
af skarið um atriði sem áður voru óvissu háð og ný viðmið komin til sögunnar.
I þriðja lagi er söluhlutur gallaður ef hann svarar ekki til þeirra upplýsinga
sem um hann hafa verið gefnar, og er þar greint á milli þeirra upplýsinga sem
annars vegar seljandinn gefur og hins vegar þeirra upplýsinga sem aðrir en
seljandinn hafa gefið, sbr. 1. og 2. mgr. 18. gr. Til sanns vegar má færa að sú
regla að seljandinn beri ábyrgð á upplýsingum sem gefnar hafa verið við
markaðssetningu af hálfu fyrri söluaðila sé nokkuð ströng í garð seljandans. A
hinn bóginn er til þess að líta að það er ekki óeðlileg krafa til seljanda að við
kaup af sinni hálfu kynni hann sér þær upplýsingar sem fyrri söluaðilar hafa
gefið. Þá er heldur ekki ósanngjamt að krefjast þess af honum að hann fylgist
með nýjungum á sínu sviði, m.a. með eigin markaðssetningu í huga.76
I fjórða lagi eru sérstakar reglur um galla sem gilda þegar söluhlutur hefur
verið seldur „í því ástandi sem hann er“ eða með öðrum áþekkum almennum
fyrirvara, sbr. 19. gr. Inntak þeirra reglna felst í því að söluhlutur er gallaður
þrátt fyrir slíkan almennan fyrirvara þegar ákveðin atvik eru fyrir hendi, þ.e.
þegar söluhlutur svarar ekki til þeirra upplýsinga sem um hann hafa verið
gefnar, seljandi hefur vanrækt að gefa upplýsingar eða ástand söluhlutar er til
muna verra en kaupandi hafi ástæðu til að ætla.
í 20. gr. kpl. er getið nokkurra skilyrða fyrir því að kaupandi geti komið
fram með kröfur á hendur seljanda vegna galla á söluhlut. Meginreglan er sú að
kaupandinn getur ekki borið neitt það fyrir sig sem galla sem hann vissi um eða
mátti vita um þegar kaupin voru gerð. Sama gildir hafi kaupandi rannsakað
söluhlut eða sýnishom áður en kaup voru gerð eða látið slíka rannsókn undir
höfuð leggjast án gildrar ástæðu. Er þetta í sjálfu sér sama regla og gilti í tíð
eldri kpl. I 21. gr. kpl. er fjallað um það tímamark sem miða skal við þegar
metið er hvort söluhlutur sé gallaður. Meginreglan er sú samkvæmt 1. mgr. 21.
76 Alþt. 1999-2000, A-deild, bls. 838.
238