Tímarit lögfræðinga - 01.06.2004, Qupperneq 90

Notkun eftirlitsmyndavéla er því heimil með vísan til öryggis- og eigna-
vörslusjónarmiða. Atvinnurekanda ber að meta og vega hve brýna nauðsyn beri
til vöktunar vegna öryggis- og eignavörslusjónarmiða saman við hagsmuni
starfsmanna sinna af því að njóta réttar til einkalífs. Hér skiptir að sjálfsögðu
máli hve mikil og hvers eðlis sú einkalífsskerðing yrði. Þannig væri t.d. eðlilegt
að skoða sérstaklega fjölda þeirra eftirlitsmyndavéla sem notaðar yrðu, hvort
þær séu hafðar í gangi stöðugt eða einungis á ákveðnum tímum og að hverju
eða hverjum þær beinast.
Framangreind sjónarmið styðjast m.a. við ummæli í greinargerð með 1. gr.
laga nr. 81/2002 sem varð að 2. mgr. 9. gr. pvl. Segir þar að almennt beri að
túlka heimildir til vöktunar á vinnustað þröngt og gæta þess að virða einka-
lífsrétt starfsmanna, m.a. rétt þeirra að halda út af fyrir sig félagslegum og
persónulegum samböndum á vinnustað. Þar kemur fram að fyrirtæki kunni að
hafa sérstaka þörf fyrir að vakta svæði þar sem takmarkaður fjöldi fólks fer urn
að jafnaði, t.d. á vinnustað. Skilyrði um sérstaka nauðsyn geti t.d. verið uppfyllt
ef vöktun er nauðsynleg til að tryggja öryggi starfsmanna eða hindra að
hættuástand skapist. Þá geti skipulags- eða framleiðslusjónarmið krafist slíkrar
vöktunar.12 Skilja verður framangreint svo að sérstakir og brýnir hagsmunir
verði að vera til staðar til að heimilt verði talið að eftirlitsmyndavélar beinist
stöðugt að starfsmönnum í starfi. Öðru máli gegni hins vegar um afgreiðslusali,
anddyri og önnur slík svæði á vinnustaðnum. Styðst þetta m.a. við leyfi
Persónuverndar til handa Agli Skallagrímssyni hf. útgefið 21. desember 2001,
sem þegar hefur vísað til og rakið verður hér á eftir, og við úrskurð stjómar
Persónuvemdar frá 7. október 2003 í máli Mjólkursamsölu Reykjavíkur. Einnig
má í þessu sambandi benda á álit fræðimanna í skýrslu sem kom út á vegum
Evrópusambandsins og fjallaði um rafrænt eftirlit á vinnustöðum. Þar kemur
fram sú skoðun að viðvarandi eftirlit með staifsmönnum: „... may always
become degrading and contrary to the respect of privacy and human dignity ,..“.13
Krafan urn málefnalegan tilgang er mjög mikilvæg í allri umfjöllun um
notkun eftirlitsmyndavéla á vinnustöðum. Þau almennu skilyrði sem fram koma
í 7. gr. laga nr. 77/2000 þurfa að vera uppfyllt hvort sem um er að ræða rafræna
vöktun, sem einnig telst rafræn vinnsla, eða ekki. Þannig verða þær upplýsingar
sem fást að vera unnar með sanngjömum, málefnalegum og lögmætum hætti.
Þær verða að vera fengnar í yfirlýstum og skýrum málefnalegum tilgangi og
ekki unnar frekar í öðrum og ósamrýmanlegum tilgangi. í þessu felst t.d. að sé
tilgangur með notkun eftirlitsmyndavéla sá að tryggja öryggi og eignavörslu
væri óheimilt að nota það efni sem þannig yrði til við mat á frammistöðu starfs-
manna eða til vinnslu upplýsinga um það hvernig starfsmaður nýtir vinnutíma
12 http://www.althingi.is/altext/127/s/1052.html - Alþt. A-deild, þskj. 2001-2002, bls. 4527.
13 Isl. þýðing: verði líklega alltaf lítilsvirðandi og andstætt meginreglum um friðhelgi einkalífs og
um mannlega reisn. Protection of workers' personal data in the European union: the case of
surveillance and monitoring. Final report (contract reference no. vc/2001/0159), bls. 37.
274