Ægir - 01.03.1996, Blaðsíða 23

um löndum, og að auki frá Svíþjóð,
Bretlandi og Hollandi.
Megintilgangurinn með þinginu var
að kanna stöðu þekkingar á fiskveiðisögu
Norður-Atlantshafs og vom fluttir þar alls
ellefu fyrirlestrar um viðfangsefnið. Var
þar bæði um aö ræða yfirlitsfyrirlestra
um stöðu rannsókna í löndunum og fyr-
irlestra um einstök viðfangsefni. Þátttak-
endur voru sammála um að málþingið
hefið tekist sem best varð á kosið og
fræðilegur árangur farið fram úr björtustu
vonum. í þinglok var afráðið að stofna
formleg samtök, er annast skyldu ritun
fiskveiðisögu Norður-Atlantshafs frá mið-
öldum og fram til okkar daga. Þótt orðið
fiskveiðisaga (fisheries history) hafl verið
notað í lokasamþykkt þingsins er starf
samtakanna ekki einskorðað við sögu
fiskveiða einna, heldur sögu sjávarútvegs
í víðasta skilningi, þ.e. fisk-, hval-, sel- og
fuglaveiða, fjöm-, strand- og bjargnytja,
strandmenningar og sjávarhátta, hafrétt-
armála og hafrannsókna og loks verslun-
ar með sjávarafurðir.
Samtökin, sem stofnuð vom í lok mál-
þingsins í Vestmannaeyjum, hlutu nafn-
ið North Atlantic Fisheries History
Association (NAFHA). í stjóm þeirra vom
kosnir: Jón Þ. Þór (íslandi) forseti, Poul
Hoim (Danmörku) gjaldkeri, David J.
Starkey (Bretlandi) ritari og meöstjórn-
endur þeir Alf R. Nielsen (Noregi), Jóan
Pauli Joensen (Færeyjum), Bertil Anders-
son (Svíþjóð) og Jaap R. Bruijn
(Hollandi). Ritstjórar fiskveiðisögunnar
vom kosnir þeir Jón Þ. Þór, Poul Holm og
David J. Starkey. Til að auðvelda og
tryggja þátt íslendinga í verkefninu setti
Þorsteinn Pálsson, sjávarútvegsráðherra,
á stofn Rannsóknasetur í sjávarútvegs-
sögu og lagði því til sérstaka fjárveitingu.
Á það að annast hinn íslenska hluta
verksins og ritun fiskveiðisögu íslend-
inga. Það er til húsa á Hafrannsókna-
stofnun og veitir Jón Þ. Þór því forstöðu.
Síðan málþinginu lauk hefur stjórn
NAFHA unnið ötullega að undirbúningi
verksins, sem mun verða í þrem megin-
hlutum. Fyrsti hluti verður almenn fisk-
veiðisaga Norður-Atlantshafs frá því um
1200 og fram undir 1980. í þessum
hluta, sem veröur gefinn út á ensku,
verða a.m.k. þrjú bindi og er reiknað
með því að hvert þeirra verði 500-1000
blaðsíður að stærð, í svipuðu broti og „-
Cambridge-sögurnar", sem margir kann-
ast við.
í öðrum hluta verða fiskveiðisögur
einstakra þjóða. Sá hluti verður ritaður á
þjóðtungunum og verður hverri þjóö í
sjálfsvald sett hvernig hún stendur að
verki og hve stór fiskveiðisaga hennar
verður. Þriðji hlutinn er ritröð, þar sem
birtar verða frumrannsóknir ýmiss kon-
ar, ráðstefnufyrirlestrar og ritgerðir og ef
til vill mikilsverðar heimildir, sem enn
eru óútgefnar. Þessi ritröð hefur hlotið
heitið Stiidia Atiantica og er fyrsta bindi
hennar væntanlegt nú á vordögum. Það
hefur að geyma fyrirlestra frá málþing-
inu í Vestmannaeyjum.
Fiskveiðisaga Norður-Atlantshafs er
eitt stærsta aðþjóölega verkefni á sviði
sagnfræðinnar, sem hleypt hefur verið af
stokkunum um iangt skeið. Þeir, sem að
því standa, þurfa vart að kvíða verkefna-
skorti á næstunni. Viðfangsefnið hefur
næsta lítt verið rannsakað fram til þessa,
og þær rannsóknir, sem unnar hafa ver-
ið eru flestar bundnar við einstök lönd,
einstakar greinar sjávarútvegs, afmörkuð
tímabil og í sumum tilvikum ákveðin
land- eða hafsvæði. Samanburðarrann-
sóknir hafa nánast engar verið unnar og
samvinna fræðimanna hefur veriö ótrú-
lega lítil þar til á allra síðustu árum. Eng-
in þjóð við norðanvert Atlantshaf hefur
fram til þessa látiö rita samfellda sjávar-
útvegssögu, er taki yfir allt tímabilið, og
víða eru mikilvægar frumheimildir lítt
sem ekki kannaðar. Hér er því mikiö
verk fyrir höndum og full þörf á sam-
vinnu fræðimanna úr ýmsum vísinda-
greinum. □
HRAÐASTÝRINGAR
' J 0,37-315 kW
T. |f DÆLUR
|™| FÆRIBÖND
BLÁSARAR
Málþing um fiskveiðisögu Norður-Atlantshafsins var haldið í Vestmannaeyjum sumarið
1995. Þingið sóttu sagnfræðingar frá íslandi, Noregi, Fœreyjum, Danmörku, Svíþjóð,
Bretlandi og Hollandi. í lok málþingsins voru stofnuð samtökin North Atiantic Fisheries
History Association og jón Þ. Þór, höfundur greinarinnar, kjörinn fyrsti forseti þeirra.
Myndin frá Vestmannaeyjum erfrá 1923.
ÆGIR 23