Ægir - 01.05.1997, Blaðsíða 34

„Þaö má segja að það séu þrjú sjón-
armið sem helst hafa verið nefnd sem
rök fyrir því að taka gjald af aflaheim-
ildum. í fyrsta lagi sé skynsamlegt að
leggja gjald á til að standa undir til-
teknum kostnaði sem ríkið hefur haft
af veiðunum, annað sjónarmið lýtur
að því að nota gjald á aflaheimildir til
sveiflujöfnunar í atvinnulífinu. Þribja
sjónarmiðið sem sett hefur verið fram
er að með því að auðlindin er tak-
mörkuð og rétturinn til að veiða er
takmarkabur þá fari útdeiling arðsins
fram í gegnum ríkissjóö en ekki á
grundvelli markaðslögmála eins og
annars staðar í atvinnulífinu. Fyrst og
fremst hafa deilurnar snúist um þetta
atriði," sagði Þorsteinn Pálsson, sjávar-
útvegsráöherra. Hann taldi nauðsyn-
legt að metnir verbi fleiri áhrifaþættir
auðlindagjaldtöku en áhrifin á skatt-
byrðina, til að mynda áhrif á sam-
keppnisstööu greinarinnar, laun og at-
vinnustig í sjávarútvegi og hvaða áhrif
skattheimta hefði á fjárfesta.
„Allt eru þetta atriði sem líka þarf
að skoba og ræða í auðlindagjaldsum-
ræðunni. Við sjáum þegar farið er yfir
hlutina ab það sem getur verið réttlæti
eins getur eins orðið ranglæti annarra
á morgun. Það eru tvær hliðar á öllum
peningum og þess vegna mjög mikil-
vægt að skoða þær áður en menn
hrapa að niðurstöðu í jafn stórum
ákvörðunarefnum eins og hér er verið
að fjalla um," sagði Þorsteinn Pálsson.
Innheimta veiðileyfagjalds í ríkissjóð:
Breytir hlutfallslegri skattbyrði
milli landshluta
segir Ragnar Árnason, prófessor
Ragnar Árnason, prófessor og annar
höfunda skýrslu Hagfræðistofnunar
Háskóla íslands, um áhrif veibi-
leyfagjalds á skattbyrði byggbarlaga,
segir niburstöður athugunarinnar í
raun mjög einfaldar. Veibileyfagjald
sem yrbi lagt á og innheimt í ríkis-
sjób myndi breyta hlutfallslegri
skattbyrbi milli landshluta og
byggbarlaga mibab vib þab sem nú
er.
„Sé lagt á veiðileyfagjald og tekju-
skattur lækkaður samsvarandi munu
heildarskattgreiðslur Reykjavíkur og
Reykjaness í ríkissjóð lækka en heild-
argreiðslur allra annarra landshluta
hækka. Álagning veiðileyfagjalds með
tilsvarandi lækkun tekjuskatts felur í
sér þyngri skattbyrbi á þau sveitarfélög
þar sem sjávarútvegur er nú tiltölulega
veigalítill. Þessi byggðarlög munu því
greiða stærri hluta af samneyslu lands-
manna en nú," sagði Ragnar.
Hann bendir á að stærð þessara
breytinga í hlutfallslegri skattbyrði
byggðarlaga ráðist fyrst og fremst af
upphæð veiöigjaldsins. Miðað við
veiðigjald upp á 6-20 milljarða árlega
sé ljóst að breytingin þýði umskipti í
skattbyrði byggðarlaganna frá því sem
nú er. Skattbyrði einstakra sveitarfé-
laga breytist, ab mati Ragnars, minnst
þar sem sjávarútvegur er veigalítill en
mest þar sem sjávarútvegur er veiga-
mikill og tekjuskattur lágur. Þar yrði
breytingin mörg hundruð prósent.
„Það er umhugsunarvert að þessar
breytingar í hlutfallslegri skattbyrði
eru í stórum dráttum frá Reykjavíkur-
svæbinu til landsbyggðarinnar. Skatt-
byrði þéttbýlisins á suðvesturhorni
landsins minnkar á kostnab skattbyrð-
arinnar í dreifbýlinu. Þessar breytingar
eru í mótsögn við yfirlýst markmið
þeirrar byggðastefnu sem lengst hefur
verið fylgt," sagbi Ragnar og benti
jafnframt á að mibað við 6-20 millj-
arða veiðileyfagjald yrði fjarstreymi frá
landsbyggðinni til suðvesturhorn
landsins langt umfram framlög til
landsbyggðarinnar eins og þau voru
mest á sjöunda áratugnum.
Erum ekki í stríði
við sjávarútveginn
segir Sveinn Hannesson,
framkvæmdastjóri Samtaka
iðnaðarins
„Samtök iðnaðarins vilja gjarnan
taka upp umræður um veiðileyfa-
gjald á hagfræðilegum grunni.
Kannanir sýna að 70% þjóðar-
innar er þeirrar skoðunar að
leggja eigi á veiðileyfagjald og ég
giska á að 30% þingmanna séu á
sömu skoðun og líklega eru 95%
hagfræðinga landsins sömuleiðis
þessarar skoðunar. Það eru vand-
fundnir hagfræðingar sem eru
annarrar skoðunar," segir Sveinn
Hannesson, framkvæmdastjóri
Samtaka iðnaðarins sem ítrekað
hefur lýst stuðningi við veiðileyfa-
gjald.
Sveinn segir í samtali við Ægi að
skýrsla Hagfræðistofnunar geri
ekki annað en styrkja sig í trúnni á
réttmæti veiðileyfagjalds.
„Reyndar höfum við verið með
aðrar áherslur í þessu máli. Við
viljum að tekjum af veiðileyfagjaldi
verði varið til að greiða niður er-
lendar skuldir þegar vel árar í
sjávarútvegi og þannig verði dreg-
ið úr sveifluáhrifum. En í þessu til-
viki fara réttlætið og hagfræðin
saman. Við erum að tala um að
greitt verði eðlilegt gjald fyrir af-
notin. I raun er gjaldtakan sem slík
komin á í kerfinu í dag en hún fer
ekki til eigenda auðlindarinnar
heldur frá einum útgerðaraðila til
annars. Góðærið í sjávarútvegi
hefur oft valdið stórtjóni í iðnaðin-
um en við erum ekkert að tala um
neitt stríð við sjávarútveginn held-
ur fyrst og fremst að greinin borgi
eðlilega fyrir afnot af þessari auð-
lind alveg eins og iðnaðurinn
borgar rafmagnsreikningana. Að
mínu mati er þróunin í þá átt að
veiðileyfagjald nái fram en slæmt
að umræðan nái ekki inn í raðir
sjórnmálamanna.‘'
34 ÆGIR