Ægir - 01.02.1999, Qupperneq 12

„ Útgerðarmenn verða að
vinna með okkur stjórnmála-
mönnunum að breytingum á
kerfinu sem geta skapað frið
en tryggt um leið þann grunn
sem nú er byggt á. Þeir eru
líklegastir til að koma með
skynsamlegastar ábendingar
en efþeir vilja alls ekki rœða
neinar tillögur til breytinga þá eru þeir að styðja
best við bakið á þeim sem vilja algjörlega kollavarpa
öllu kerfinu. Þá óttast ég að menn vœru að kalla yfir
sig veiðileyfagjald og óréttláta skattlagningu... “
fara í breytingar á einstökum þáttum
þá hljóti erfiðir tímar að vera
framundan. Hann lýsir þeirri bjarg-
föstu skoðun sinni að verja verði rétt
byggðarlaganna til að nýta sín heima-
mið. Annað sé óásættanlegt.
„Kerfið er að búa til alltof mikinn
sýndarveruleika, eins og það er í dag.
Ég tel að við eigum nokkra valkosti til
jákvæðra breytinga. í dag er nær öll-
um þorski úthlutað í gegnum aflahlut-
deildarkerfið; ég spyr hvort ekki sé
hægt að úthluta t.d. um 60% á sama
hátt og verið hefur en úthluta hinum
hlutanum til t.d. byggðarlaga og nýrra
útgerðarfyrirtækja. Rökstuðningur fyr-
ir því getur verið sá að tryggja þurfi
eðlilega nýliðun í greininni. Við þurf-
um líka á því að halda að tryggja kvót-
ann betur við byggðirnar, annað hvort
með beinni úthlutun til einstakra
byggða eða með óbeinum hætti. Þá á
ég við úthlutun til krókabáta á sóknar-
dögum, eða aðra dagróðraútgerð, en
útgerð þeirra fer fyrst og fremst fram
frá þeim stöðum á landinu sem best
eru staðsettir gagnvart miðum," segir
Kristinn.
Hann segir að einnig sé nauðsyn-
legt að setja fram í umræðunni hug-
myndir um að ákveða veiði á einstök-
um miðum.
„I þessu sambandi má taka
Húnaflóa sem dæmi. Nú er rækjan í
niðursveiflu á svæðinu en mikil þorsk-
gengd. Er óraunhæft að velta þeirri
spurningu fyrir sér hvort verstöðvarn-
ar við flóann eigi ekki nokkurn rétt til
að nýta sér þorskgengdina á miðunum
meðan hún varir og rækjan er í lág-
marki? Ég tel þetta fyllilega skoðunar-
innar virði."
Ekki alltaf best
að stórir verði stærri
Kristinn leggur mikið upp úr því að ná
niður kostnaði við útgerð. Óeðlilega
miklir fjármunir fari í dag í verslun
með kvóta og bæði stærri og minni út-
gerðirnar verji alltof miklum fjármun-
um í kerfið sjálft. Kristinn segir einnig
að dæmin séu fyrirliggjandi um tak-
mörk stórtogaraútgerðar.
„Tökum Guðbjörgina sem dæmi.
Eigendurnir stækkuðu skipið upp fyrir
þær veiðiheimildir sem fyrirtækið
hafði og þar með brast rekstrargrund-
völlurinn. Allar kenningar hagfræð-
innar segja að stóru einingarnar eigi
að vera hagkvæmastar. Ég tel raunar
að það eigi ekki alltaf við í sjávarút-
veginum. Það er því mitt mat að tog-
araútgerðin eigi ekki að hafa aðgang
að öllum veiðiheimildum lands-
manna. Við værum þar með að setja
öll egg í sömu körfuna og hverfa frá
fjölbreytileikanum í útgerðarformi.
Stóru útgerðarfyrirtækin gefa okkur
möguleika og ný sóknarfæri. En við
megum ekki glata fjölskyldufyrir-
tækjunum úr sjávarútveginum. Þeim
má ekki fórna fyrir stórfyrirtækin."
Útgerðarmenn eiga að koma
með tillögur til breytinga
Kristinn kannast vel við gagnrýni á
nýlega afgreiðslu á kvótadómsmálinu
á Alþingi og segist ekki viðkvæmur
fyrir henni. Kvótadómurinn hafi vakið
upp óánægjuraddir og í framhaldinu
verði kallað eftir breytingum og þær
verði að hans rnati óhjákvæmilegar.
Nú sé komið að því að velja hvar eigi
að gera breytingar og hvaða leiðir eigi
að fara að þeim.
„Ef þeir sem búa í núverandi kerfi
vilja búa í því áfram þá verða þeir að
leggja okkur stjórnmálamönnum lið í
því að gera lagfæringar. Þeir mega ekki
vera á móti okkur því þar með eru þeir
að styðja best þá aðila sem vilja koll-
vörpun á fiskveiðistjórnarkerfinu og fá
á endanum sprenginguna framan í sig,
trúlega í formi veiðileyfagjalds. Sú
skattlagning er að mínu mati ekki val-
kostur en ég er ákveðið þeirrar skoð-
unar að ná megi fram breytingum.
Þær eiga að vera hófsamar, beinast að
agnúunum og gerast á skynsamlegum
tíma. Talsmenn hófsamra breytinga á
fiskveiðistjórnarkerfinu er að finna í
flestum stjórnmálaflokkunum, flesta í
Sjálfstæðisflokki og Framsóknarflokki,
en fæsta í A-flokkunum. Þar finnst
mér allt of ríkjandi sjónarmið að fólk
vilji arðræna sjávarútveginn í eigin
þágu. Þarna er verið að tala um að
12 AGIR