Dvöl - 01.07.1945, Page 120

262
D VÖI
Vestfirðingum í sögum sínum, og hefur
hann þar oft leitt fram skýrar og sér-
kennilegar persónur. í hverri sögu hefur
þó sjaldan verið um að ræða fleiri en
eina eða tvær af því tagi, en nú hefur
Hagalín stofnað heilt elliheimili vestur
á Vestfjörðum og leiðir þarna fram
marga karla og kerlingar. Nú kreppir
skórinn ekki að, enda leiðir hann þarna
fram hverja persónuna annarri sérkenni-
legri og athyglisverðari, og orðfæri og lýs-
ingar er svo mergjað, sem bezt hefur
áður orðið hjá Hagalín, og kannske vel
það. Hann lýsir þessu fólki og þessu litla
samfélagi á sterkan og nærfærinn hátt,
svo að manni stendur þetta lifandi fyrir
hugskotssjónum. skilur það og verður oft
að brosa. Þetta er bráðskemmtileg bók
og vel skrifuð, og hygg ég að henni verði
skipað með beztu skáldverkum Hagalíns.
Margar ágætar dráttmyndir prýða bók-
ina og er að þeim mikill fengur. Svo
skammt er síðan mér barst þessi bók í
heldur, að mér hefur ekki enn gefizt tími
til að lesa hana af athygli, og get því
ekki gert henni þau skil nú, sem ég viidi
og vert væri. , A.K...
Jólavaka. Jóhannes úr Kötlum
gaf út. — Útg.: Þórhallur Bjarn-
arson, Reykjavík 1945.
Mörg safnrit hafa komið út á íslandi
á undanförnum árum, en eigi hefur fyrr
verið tekin saman bók af öllu því mikla
efni, sem skráð hefur verið um og í til-
efni jólahátíðarinnar. — Þetta er stór bók,
um 380 blaðsíður að stærð, í allstóru broti,
prentuð á mjúkan og vandaðan pappír.
Jóhannes skáld úr Kötlum, sem valið
hefur efni í hana, fylgir henni úr hlaöi
með löngum og ýtarlegum formála. Hefst
hann þannig: Þegar hæst hafa látið í
blöðum og útvarpi auglýsingar um svo-
kallaðar jólabækur, — bækur, sem raun-
ar hafa ekkl komið nær jólunum, að efni
til, en kötturinn sjöstjörnunni, — þá hef-
ur mér stundum dottið í hug, að gaman
væri að gefa þjóðinni kost á að eignast
reglulega jólabók, bók, sem hefði inni að
halda hið helzta af því, sem ort hefur
verið og skráð á íslandi í sambandi við
þessa mestu og ástsælustu lfátíð ársins.
Vissi ég, að úr miklu var að moða um
þetta efni í fornum bókmenntum vorum
og nýjum, þar á meðal sumu því fegursta,
sem vér eigum, og þóttist því sjá, að safn-
rit þeirrar tegundar gæti orðið alþýðu
manna kærkomnari jólagestur en flestar
aðrar óviðkomandi bækur. í þeirri trú er
svo bók þessi orðin til.
Þessi formálsorð skýra nokkuð greini-
lega tilgang og ætlunarverk bókarinnar,
enda finnst manni undarlegt, er maður
sér þessa bók, að hún skyldi ekki vera
komin út í einhverri mynd fyrr, á þessum
miklu bókaárum.
Ég hef að vísu haft stuttan tíma til að
blaða í þessari bók, en þó fæ ég ekki bet-
ur séð, en þar sé vel valið og samankomið
margt hið helzta, er ég hef áður lesið í
fornum ritum og nýjum um jólin, auk
margs annars, er ég fagna í fyrsta sinn.
Efni bókarinnar er frá öllum tímum ís-
lenzkrar ritunar. Þar eru.kaflar úr forn-
ritunum og þjóðsögunum, þulur, sálmar,
kvæði, sögur, predikanir og guðspjall. Er
þetta allt saman vel valið og smekkvís-
lega, þótt alltaf geti orkað tvímælis, hvað
taka skuli í bókina og hverju hafna.og ekki
hefur það verið með öllu þrautalaust að
gera þar upp á milli. Til grundvallar þessu
vali hlýtur líka að liggja geysimikið
starí, því að um víðar lendur er að gresja.
Mætti helzt að því finna, hve skerfur
yngri skáldanna er þarna rýr, og vel
hefði Jóhannes úr Kötlum mátt eiga þar
eina vísu.
Það eykur mjög gildi bókarinnar, að
margir kunnir málarar og teiknarar hafa
skreytt bókina myndum við hæfi efnis-