Valsblaðið - 01.05.2007, Blaðsíða 84

Foreldrapistill
Hvernig fara forvarnir og
keppnisíþróttir saman?
I mörgum tilfellum eru iðkendur íþrótta
hjá Val og eflaust öðrum félögum ungir
þegar þeir hefja íþróttaiðkun. f hand- og
fótbolta geta krakkarnir byrjað í 8. flokki
og eru þá jafnvel 4— 5 ára gamlir. Svo
líður tíminn; foreldrar þeysast með börn
sín á æfingar og í keppni næstu árin. Við
heyrum í kringum okkur að þetta sé allt
af hinu góða. Hreyfing er bömum holl,
íþróttaiðkun er góð forvörn þegar hærra
dregur í aldri gagnvart hvers kyns fíkni-
efnum segja fræðin og félagslegi þátt-
urinn er líka hvetjandi og hefur góð áhrif
á börnin. Það er helst að allt þetta skutl á
einkabílum og eða slysahætta sem börn-
unum stafar af umferðinni á leið á æfing-
ar séu neikvæðar hliðar íþróttaiðkunar.
Keppnin fram eftir flokkum, allt upp
í 3. flokk í fótbolta á að vera samkvæmt
einkunnarorðum Vals: „Látið aldrei kapp-
ið bera fegurðina ofurliði“. Oft er keppt
til verðlauna en fyrstu árin er sagt að
aðalatriðið sé ekki að vinna, heldur vera
með. En er það svo? Það felst kapp í öll-
um leikjum hjá bömum og ég held að
það minnki síst þegar ofar dregur í aldri.
Keppni er oft hörð um fyrstu þrjií sætin
og veitt em sérstök verðlaun fyrir þau á
mörgum mótum. Vissulega slær Valshjart-
að glaðlega og samkenndin gerir vart við
sig þegar vel gengur og er ekki bara allt í
lagi að verðlauna þá sem skara fram úr?
Hvenær verður keppnin orðin slík
að ekki geta allir verið með?
Hvenær verða bara þeir bestu valdir í lið-
ið og hinir fá ekki að vera með? Það er
reyndar hefð fyrir A, B og jafnvel C og
D liðum í fótbolta fyrstu árin en þeg-
ar ofar dregur eru í mesta lagi A og B lið
og hefur einhver heyrt um B lið í meist-
araflokki? Hvenær fer þessi forvöm að
snúast upp í andhverfu sfna og útiloka
þá sem ekki eru bestir, mæta ekki á allar
æfingar eða æfa sig aukalega jafnvel dag-
lega? Brottfall er frekar neikvætt orð og
er nefnt bæði í samræðu um framhalds-
skóla og íþróttir. Einmitt á því viðkvæma
aldursskeiði sem unglingsaldurinn er,
er mesta hættan á brottfalli iðkenda úr
íþróttum. Skyldi það vera tengt aukn-
um kröfum þjálfara -nú eða félagsins eða
foreldra um árangur í íþróttinni? Eftirfar-
andi klausa er tekin upp úr ritgerð 14 ára
iðkanda í íþróttum: „Ég er búin að vera í
fótbolta frá því ég var 7 ára. Ég hef líka
verið í dansi og stundum fleiri íþróttum.
Þetta hefur allt gengið vel og mér hefur
gengið vel í boltanum. Það er gaman að
vera með krökkunum í flokknum og við
gemm margt félagslegt saman. Núna verð
ég líklega að hætta. Ég vil vera áfram í
dansinum og hitta vini mína en þjálfarinn
segir að nú sé þetta alvara, við verðum að
leggja okkur 100% fram, annars náum
við ekki í liðið og verðum á bekknum
eða bara ekki með. Mér finnst það fúlt,
því mér finnst gaman að spila fótbolta. Af
hverju getum við ekki verið með, án þess
að þurfa alltaf að vera best?“
Fyrir nokkrum árum hættu 7 stúlkur að
æfa fóltbolta á sama tíma af sömu sök-
um, þær voru 13 og 14 ára. Þær vildu
vera með og voru tilbúnar að mæta á all-
ar æfingar, en ekki fara aukalega á morg-
unæfingar eða í þrektíma. Þær vildu
stunda fótbolta en voru kannski ekki til-
búnar að gefa sig 100% í þetta eins og
segir í ritgerðinni hér að ofan. Allt voru
þetta góðar fótboltastelpur. Nokkrir strák-
ar æfðu einnig vel fyrir nokkrum árum.
Það var fyrir tíma gervigrasvalla og þeir
sóttu m.a. æfingar upp í Víðidal. Heilt
haust og vetur mættu þeir samviskusam-
lega á æfingar og leiki sem boðið var upp
á en voru alltaf á bekknum. Ekki voru
þeir neitt lélegir í boltanum. Að lokum
gáfust einhverjir upp, aðrir fóru í önn-
ur lið og gera það jafnvel bara gott þar í
dag en sumir drengir úr flokknum fengu
tækifæri og hafa spilað með í meistara-
flokki karla. Tilviljun ein réði því hvar
hver lenti.
Forvarnargildi íþrótta fyrir alla
Er Val ekki akkur í því að halda í fólkið
sitt og eiga iðkendur ekki forgang í það
félag sem þeir eru aldir upp í? Hvað með
„Valshjartað"? Ég held að aðgát sé stund-
um þörf í nærveru sálar og að þjálfarar
þurfi virkilega að vera meðvitaðir um að
það séu ekki bara „lögmálin um framboð
og eftirspum“ sem gilda í boltanum, held-
ur verði að taka tillit til félagslegra þátta,
svo og forvamarþáttarins þegar valið er
í lið eða öllu heldur þegar valið er ekki í
lið. Þá er ekkert verið að tala um þá sem
em ekki nógu góðir, heldur þá sem em
nógu góðir, vilja vera með en hafa líka
önnur áhugamál en boltann. Svo þegar
ofar er komið em jafnvel fengnir iðkend-
ur úr öðmm félögum sem em svipaðir „að
getu“ en ekki aldir upp í félaginu.
í nóvember sl. var svokallaður forvarn-
ardagur. Þá var vitnað í unglinga sem
lögðu fram hugmyndir sínar þar um. Ein
stúlkan sagði: „Við eigum að geta stund-
að íþróttir og önnur áhugamál án þess að
þurfa alltaf að vera að taka þátt í keppni.“
Neðanmáls var staðhæft að rannsóknir
sýndu að ein besta forvöm gegn fíkniefn-
um væri þátttaka í skipulögðu íþrótta- og
æskulýðsstarfi.
Er rúm fyrir bæði forvarnarstarf
fyrir alla og markmið um
hámarksárangur?
Hvemig nmar svona forvamarstefna við
framsækið, öflugt og metnaðarfullt starf
hjá íþróttafélagi eins og Val? Er rúm fyr-
ir bæði forvamarstefnu þar sem flestir
geta tekið þátt og keppnisíþróttir þar sem
markmiðið er að ná hámarksárangri og
helst að vinna marga titla ár hvert? Hvem-
ig er þessu háttað hjá Val? Er nóg af tæki-
fæmm til að taka þátt í keppni fyrir þau
sem ekki em framúrskarandi keppendur
en vilja vera með? Sjáum við bömin okk-
ar blómstra í íþróttaiðkun „við hæfi“?
Eftir Margréti Ivarsdóttur grunnskóla-
kennara og móður íþróttaiðkenda
84
Valsblaðið 2007