Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Page 105

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(1)/2009 105
gunnar E. finnBogason
Nútímaskóli – ný grunnskólalög
Í maí 2008 var samþykkt hér á landi ný löggjöf um skólastigin þrjú, leik- grunn- og
framhaldsskóla. Þetta er í fyrsta skipti sem heildstæð löggjöf um skólakerfið er sam-
þykkt samtímis. Þarna verða viss tímamót í menntasögu landsins.
Þegar ný menntastefna er samþykkt er mikilvægt að greina og túlka þann lagatexta
sem menntakerfið á að grundvallast á. Bak við lagatextann eru hugmyndir og áherslur
sem þarf að draga fram og ræða faglega. Guðni Olgeirsson (2008, bls. 20) telur að með
nýjum grunnskólalögum séu undirstöður grunnskólans treystar með námsárangur,
velferð og þarfir nemenda að leiðarljósi. Þetta eru orð að sönnu og undirstrika mikil-
vægi þess að skoða og meta þær hugmyndir sem liggja til grundvallar helstu breyt-
ingum á grunnskólalögunum.
Í þessari grein verður fjallað um tiltekna þætti til að varpa ljósi á það sem liggur að
baki nýsamþykktum grunnskólalögum (Lög um grunnskóla, 2008). Hér verður reynt
að skoða tvennt sem ný grunnskólalög leggja sérstaklega áherslu á. Fyrst er að nefna
aukin áhrif foreldra og aðkomu þeirra að skólastarfinu. Hins vegar eru það ný ákvæði
um réttindi nemenda í grunnskólanum.
Áhrif og ábyrgð foreldra
Með nýju lögunum um grunnskóla eru skapaðar forsendur og vettvangur fyrir for-
eldra til að hafa meiri áhrif á skólastarfið en áður. Fram kom í máli menntamálaráð-
herra að í nýrri menntastefnu væri ætlunin að gera áhrif og ábyrgð þeirra sem næst
eru vettvangi meiri en áður (Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir, 2008). Bæði mennta-
pólitísk og uppeldisfræðileg rök styðja þessar auknu áherslur á áhrif foreldra. Hér
verða dregin saman helstu rök sem styðja þessar nýju áherslur í nýrri menntastefnu.
Foreldrar vilja barninu sínu allt hið besta og þeir þekkja einnig barnið sitt best. •
Þetta ætti skólinn að nýta sér betur til að styrkja skólastarfið. Foreldrar bera
frumábyrgð á uppeldi og menntun barns síns. Í 19. gr. grunnskólalaganna er
þetta orðað svo: „Foreldrar bera ábyrgð á námi barna sinna og ber að fylgjast
með námsframvindu þeirra í samvinnu við þau og kennara þeirra.“ Vegna þessa
er mikilvægt að samstarf heimilis og skóla sé gott alla skólagöngu barnsins.
Foreldrar eru mikilvægustu persónur í lífi barnsins. Skólinn ætti að líta á foreldr-•
ana meira sem samstarfsaðila en gert hefur verið og báðir aðilar hafi hag af því
Uppeldi og menntun
18. árgangur 1. hefti, 2009