Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Blaðsíða 71

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(1)/2009 71
hafdís gUðJónsdóttir, Jóhanna karlsdóttir
c) Stefna um sérkennslu og sérdeildir
Samkvæmt upplýsingum á heimasíðum grunnskólanna 68 hefur helmingur þeirra
sett fram stefnu um námsver, sérdeildir og sérkennslu. Í nokkrum tilfellum er hún
samtvinnuð almennri stefnu sem gildir fyrir alla nemendur. Þar sem um er að ræða
sérkennsluver, mismunandi tegundir námsvera, nýbúadeildir, sérdeildir fyrir börn
með einhverfu, alvarlega fatlaða nemendur og sérskóla kemur stefna og lýsing á fram-
kvæmd fram. Dæmi um það er eftirfarandi: „Sérstakt námsver er ætlað nemendum í
1.–7. bekk með námslega, félagslega og/eða tilfinningalega erfiðleika sem eiga erfitt
með að nýta sér að fullu kennslu í bekk.“ Dæmi um lýsingu á framkvæmd sérkennslu
er eftirfarandi:
Sérkennsla getur falið í sér breytingar á námsmarkmiðum, námsumhverfi, kennsluað-
ferðum og námsmati miðað við það sem almennt gerist og er þá kennt samkvæmt mark-
miðum einstaklingsáætlunar sem er einstaklingsbundin kennsluáætlun …
Lýsing á framkvæmd sérkennslu er oft ítarleg og þá er yfirleitt lögð áhersla á grein-
ingarferli, skimanir og að einstaklingsnámskrá byggist á niðurstöðum þeirra. Sumir
skólarnir hafa breytt orðalagi um sérkennslu og tala um „stoðkerfi“ eða „stoðkennslu
skólans“. Lýsingar á framkvæmd eru í svipuðum dúr, þar sem talað er um „sérkennslu
fyrir nemendur sem geta ekki fylgt öðrum í námi, fyrirbyggjandi aðgerðir og kennslu
sem fer fram ýmist inni í bekk eða utan“. Á öðrum stöðum er getið um „námsver þar
sem kennt er samkvæmt einstaklingsnámskrá sem er löguð að þroska og getu hvers
og eins“.
Margir skólar hafa sett sér aðgerðaráætlun um ákveðin málefni, t.d. eineltismál,
áföll, forvarnir, ráðgjöf, foreldrasamstarf, jafnrétti og fjölmenningu. Nokkrir skólar
eru með móttökuáætlun fyrir innflytjendur. Enginn skóli er með aðgerðaráætlun um
skóla án aðgreiningar.
umræða
Markmið rannsóknarinnar var að skoða stefnu sveitarfélaga og skóla varðandi skóla
án aðgreiningar. Samkvæmt þeim niðurstöðum sem rannsóknin leiðir í ljós er ekki
alltaf skýrt samræmi á milli skólastefnu sveitarfélags og skólanna sem í því starfa
varðandi skóla án aðgreiningar. Þetta á helst við um skóla sem eru með mjög knappa
stefnu og almenns eðlis. Nokkrir skólar birta skýra almenna stefnu sem auðséð er að
nær til allra nemenda. Hugtakið skóli án aðgreiningar er ekki notað í öllum þessum
tilfellum en það kemur skýrt fram að taka skuli tillit til fjölbreyttra þarfa allra einstakl-
inga. Einnig kom í ljós að stefna skóla í sama sveitarfélagi getur verið mjög ólík þó
svo að stefna sveitarfélagins sé skýr. Þetta er athyglisvert og þarfnast nánari skoðunar.
Spurning er hvort ástæðan sé sú að sjálfstæði skóla sé töluvert eða að skólarnir taki
ekki tillit til stefnu sveitarfélags, en í grunnskólalögum frá 1995 hafði stefna sveitar-
félaga ekki sama gildi og hún hefur samkvæmt nýjum lögum frá 2008. Enn eitt atriði
getur haft áhrif á orðalag í stefnu skóla hvað varðar skóla án aðgreiningar en það er