Uppeldi og menntun - 01.01.2009, Blaðsíða 73

Uppeldi og menntUn/icelandic JoUrnal of edUcation 18(1)/2009 73
hafdís gUðJónsdóttir, Jóhanna karlsdóttir
Ekki er nánar skilgreint í stefnu þess eina sveitarfélags sem birtir stefnu um skóla
án aðgreiningar hvað felst í hugtakinu en segja má að í henni stangist á annars vegar
jafnrétti til náms og mannréttindi og hins vegar aðgreining sem felst í sérdeild því að
ekkert kemur fram um samband sérdeilda og almennra bekkja eða námshópa. Sam-
kvæmt skilgreiningu okkar hér að framan er eitt af markmiðum skóla án aðgreiningar
að draga úr hvers konar flokkun nemenda eða útilokun minnihlutahópa (sbr. umfjöll-
un í kaflanum um skóla án aðgreiningar).
Umræða og skilgreining á kennslufræðilegum hugtökum er nauðsynleg. Ræða þarf
hvaða skilning við leggjum í hugtök sem algeng eru í skólasamfélaginu. Eitt af þeim
er menntun og skóli án aðgreiningar.
Algengt er að skólar setji fram aðgerðaráætlanir um málefni sem þeir vinna að, en
ekki fundum við aðgerðaráætlanir um þróun skóla án aðgreiningar eða símenntun
fyrir starfsmenn skóla sem vinna að þessu málefni. Fram kom að skólastjórnendur og
kennarar hafa átt kost á námskeiðum til að undirbúa einstaklingsmiðað nám. Nauð-
synlegt er að skólar hugi að því hvernig þeir ætla að undirbúa og styðja starfsfólk
skóla við að þróa skóla án aðgreiningar, setja sér markmið og gera grein fyrir leiðum
að þeim (Meijer, 2003, 2005).
lokaorð
Skólinn hefur staðið frammi fyrir því viðfangsefni að þróa náms- og kennsluhætti sem
taka mið af heildarþörfum hvers einstaklings og veita öllum nemendum gott nám og
góða kennslu. Talið er að skóli sem nær þessum markmiðum veiti ekki einungis öllum
nemendum góða menntun, hann vinni einnig gegn mismunun og stuðli að þjóðfélagi
án aðgreiningar.
Af þessari rannsókn má draga þann lærdóm að allmikið vantar á að fjögur fjölmenn-
ustu sveitarfélög landsins og grunnskólar sem í þeim starfa hafi hugmyndafræðilega
stefnu um menntun og skóla án aðgreiningar sem samræmist stefnu menntamála-
yfirvalda og alþjóðlegum samþykktum í þeim efnum. Út frá þeim upplýsingum sem
var aflað má leiða að því líkur að þeirri hugmyndafræði sé í sumum tilfellum bland-
að saman við stefnu skóla um sérkennslu og sérdeildir sem úrræði fyrir nemendur
án þess að tekið sé fram hvort um tímabundna ráðstöfun er að ræða eða ekki. Í því
sambandi getur verið um aðgreiningu í námi og félagslegu tilliti að ræða sem stríðir
gegn jafnrétti og mannréttindum og skilgreiningu á hugtakinu skóli án aðgreiningar.
Stefnu skóla um einstaklingsmiðun náms og kennslu er hugsanlega einnig blandað
saman við hugmyndafræði skóla án aðgreiningar í nokkrum tilfellum samkvæmt nið-
urstöðum rannsóknarinnar og er þá gert ráð fyrir að nemendur fái sérúrræði utan
vinnusvæðis námshóps eða bekkjar.
Eitt sveitarfélag sker sig úr hvað varðar stefnu um skóla án aðgreiningar þó svo
að það orðalag sé ekki notað. Hún er mjög ítarleg og áhersla er lögð á að komið sé til
móts við alla nemendur „án tillits til líkamlegs eða andlegs atgervis“ eins og lög um
grunnskóla nr. 91/2008 kveða á um. Stefnan var unnin í víðtæku samstarfi í skólasam-
félaginu og fjallar um réttindi og skyldur allra aðila sem að því standa.