Morgunn - 01.12.1943, Side 42

136
M 0 R G U N N
við aðra slíka menn má gjöra ráð fyrir, að það hafi kost-
að þá ekki litla baráttu áður en þeir væru til þess full-
vígðir.
Annar þeirra var skáldið og vitsmunamaður með af-
burðum og vafalaust með djúpri lotning fyrir vísindum
og vísindalegum skýringum. Úr þeim flokki hafa ekki
reynst að koma þeir helzt, er sinna vildu þessu máli,
þótt flestum betri liðsmenn reynist þeir, þegar á hólm-
inn er komið, eins og hann var.
Hinn álíka að vitsmunum, var hálærði guðfræðingur-
inn, sem vann það þrekvirki, að gefa oss biblíuna á ein-
hverju vandaðasta máli og henni því flestum kunnugri og
í eðli sínu einnig vísindamaður með skörpum skilningi
til að skýra vandasöm atriði. Úr hópi slíkra manna eru
einatt þeii', sem af þröngum skilningi á einstökum ritn-
ingargreinum hafa veitt málinu harðasta mótspyrnu og
jafnvel ofsóknir.
Þessir tveir menn, sem sjálfsagt voru ólíkir um margt,
annað en mannvitið, áttu það sameiginlegt, að hvorugur
féll fyrir þeirri freisting, að láta stjórnast af þröngum
rétttrúnaði, hvorki vísindalegs né trúarlegs eðlis. Vísindi
og trú eru sannir kjörgripir mannsandans, en þeim getur
borið á milli hvoru við annað og innbyrðis við sig sjálf.
En þessir tveir samherjar vissu, að einhversstaðar er
sannleikurinn og hann vildu þeir finna og fundu að þeim
dómi, sem framast getur mannvit og þekking komizt
Af öllu sína mikla starfi á öðrum sviðum, settu þeir
þennan sannleik efstan og vörðu til þess lífi sínu, að gefa
öðrum hlutdeild í honum og þá sérstaklega þessu félagi,
sem þeir stofnuðu til þess að halda við og halda áfram
starfinu. Nú skal það vera hátíðarbæn vor, að oss veitist
æðri kraftur, til þess að það megi takast og um leið á-
setningur, að leggja til þess fram eigið vit og krafta.
Og þess vegna minnumst vér þeirra nú í kvöld og sú
minning gjörir oss þessa stund ekki sízt hátíðlega; minn-
ing stofndagsins og stofnendanna er og á að vera óað-