Fréttablaðið - 13.11.2010, Qupperneq 34

34 13. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
Þ
að hrundi allt 2008,“
segir Georg Árnason,
sem sinnir eftirliti
með byggingarkrön-
um fyrir Vinnueftir-
lit ríkisins.
Pjetri Sigurðssyni, ljósmynd-
ara Fréttablaðsins, telst svo til
að í dag séu 70 byggingarkranar
uppistandandi á öllu höfuðborg-
arsvæðinu. Georg staðfestir að
tala sé rétt hjá Pjetri sem þess
utan telur að aðeins 24 þessara
krana séu í notkun. Georg segir
að minnsta kosti ljóst að innan við
helmingur krananna sem standi
uppi sé notaður.
Að sögn Georgs var veldi bygg-
ingarkrananna hérlendis mest á
árinu 2007. Þá hafi 320 kranar
staðið á höfuðborgarsvæðinu.
Gera má ráð fyrir að langflest-
ir þeirra hafi verið virkir og því
hafi um tífalt fleiri kranar verið
í notkun þá en í dag. Enda er gríð-
arleg ördeyða á byggingamarkaði
á öllu þessu svæði að sögn Magn-
úsar Sædal, byggingarfulltrúa í
Reykjavík.
Erfitt að ná krönum niður
„Markaðurinn er alveg helfrosinn
og ég er ekki farinn að sjá nein
ÁSVELLIR 2005 Fyrir fimm árum fóru verktakar hamförum um byggingarsvæðið á Ásvöllum í Hafnarfirði. Á þessari einu mynd
eru nítján byggingarkranar, fimm færri en eru í notkun á öllu höfuðborgarsvæðinu í dag. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
MILLILENDING Í KAPELLUHRAUNI Gríðarlegur fjöldi byggingarkrana bíður betri tíma á stóru geymslusvæði til móts við álverið í Straumsvík. Þá hefur stór hluti kranaflotans verið seldur úr landi. FRÉTTABLAÐIÐ/PJETUR
350
300
250
200
150
100
50
0
2007 2010
■ FÆKKUN KRANA
Byggingarkranar á höfuðborgar-
svæðinu
Heimild: Vinnueftirlit ríkisins.
Veldi byggingarkrananna fallið
merki þess að þetta sé farið að
snúast við,“ segir Magnús.
Svo virðist sem margir iðju-
lausu krananna séu í eigu þrota-
búa. „Við erum auðvitað ekki
spenntir fyrir því að þessir kran-
ar hangi endalaust uppi þannig að
við höfum verið að reyna að fá
þá niður þar sem við höfum haft
afskipti af yfirgefnum lóðum.
En þegar málin eru komin út í
gjaldþrot þá er alltaf vandamál
að greina hver er eigandinn,“
útskýrir Magnús sem kveður
sveitarfélög ekki fyrr en í lengstu
lög sjálf taka niður yfirgefna
krana á kostnað eigendanna.
„Við erum að hóta því en þessi
tæki eru ofboðslega vandmeð-
farin og maður hugsar sig því
um tvisvar áður en maður legg-
ur í að fjarlægja krana og koma
í geymslu. Bæði er af því mikill
kostnaður og það gæti orðið tjón á
krananum eða við sakaðir um það
síðar að hafa valdið tjóni. Þannig
að maður ræðst ekki í það fyrr en
í fulla hnefanna,“ segir Magnús.
Geta orðið stórhættulegir
Georg Árnason segir það sitt hlut-
verk að fylgjast með öryggismál-
um byggingarkrananna. Athuga
þurfi hvort þeir hafi gleymst í
bremsu því afar mikilvægt sé að
þeir snúist eftir vindi þar sem
þeir séu ekki hannaðir fyrir hlið-
arátak. Dæmi séu um krana sem
fallið hafi um koll hérlendis.
„Bremsurnar geta ryðgað og
stirðnað og þá þarf að losa um.
Ég þurfti að skipta mér af tuttugu
krönum í fyrravetur vegna þess
að þeir voru farnir að stirðna,“
segir Georg sem kveður eigendur
og umsjónarmenn krananna taka
vel ábendningum um slíkt. „Þeir
gera sér grein fyrir því að þetta
er stórhættulegt.“
Stærstu kranarnir úr landi
Eins og áður segir náði bygg-
ingarkranafjöldin á höfuðborg-
arsvæðinu hámarki árið 2007.
„Við hrunið stóðu tólf nýir kran-
ar á hafnarbakkanum sem komu
aldrei inn í landið heldur fóru
út aftur,“ upplýsir Georg. Hann
segir marga krana hafa verið
selda úr landi, mest stærstu
krananna sem besti markaður
hafi verið fyrir. „Svo eru þeir
hér og þar um bæinn, mest á
geymslusvæðum í Straumsvík, í
Hafnarfjarðarhöfn og á Gelgju-
tanga. Marga krana hafa fjár-
mögnunarfélögin tekið til sín og
sett á þessi svæði,“ segir Georg
sem kveður lítið hægt að gera
í því ef menn vilja ekki fella
ónotaða kranana inni á sínum
lóðum.
„Við höfum ekkert vald til þess
í Vinnueftirlitinu að banna notk-
un eða kalla til menn til að fella
kranana og senda síðan reikning.
Bæjarfélögunum hefur líka geng-
ið illa að eiga við þetta. Þannig
að þetta er ekkert einfalt,“ segir
Georg Árnason.
Byggingarkranar sem
tröllriðu sjónsviði höfuð-
borgarbúa árin fyrir
bankahrunið eru nú lítt
sjáanlegir. Nú eru sjötíu
kranar uppistandandi
á höfuðborgarsvæðinu.
Af þeim virðast aðeins
24 vera í notkun. Á
þessu svæði voru
320 kranar árið 2007.
Garðar Örn Úlfarsson
og Pjetur Sigurðsson
kynntu sér málið.