Fréttablaðið - 27.11.2010, Qupperneq 16

16 27. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
SEND IÐ OKK UR LÍNU
Fréttablaðið og Vísir hvetja lesendur til að senda línu og leggja orð í belg um málefni líðandi stundar. Greinar og bréf skulu
vera stutt og gagnorð. Tekið er á móti efni á netfanginu greinar@frettabladid.is eða á vefsíðu Vísis, þar sem finna má nánari
leiðbeiningar. Ritstjórn ákveður hvort efni birtist í Fréttablaðinu eða Vísi eða í báðum miðlunum að hluta eða í heild. Áskilinn
er réttur til leiðréttinga og til að stytta efni.
Ýmislegt hefur verið ritað undanfarið um fyrirhugaða
stækkun Vatnajökulsþjóðgarðs
sem og fyrirhugaða stækkun
friðlands í og útfyrir Þjórsárver.
Rót stækkunar friðlands Þjórsár-
vera er af mörgum talin vera til
komin til höfuðs frekari virkjun-
arframkvæmdum á svæðinu.
Deilan um þessi svæði snýst
meðal annars um, hvort almenn-
ingur megi áfram aka um fjalla-
slóða þá sem flestir hafa verið
eknir í áratugi. Einnig hvort
stunda megi skotveiðar á hálendi
Íslands með þeim hætti sem verið
hefur, eða hreinlega tjalda úti í
náttúrunni á ferð sinni um hálend-
ið. Til eru þeir einstaklingar sem
flest vilja banna þegar að þessum
málaflokki kemur, og því miður
virðist nokkur hluti þeirra hafa
valist til að sinna stefnumótandi
verkefnum stjórnvalda í þessum
málum. Í 8. gr. laga nr. 64/1994
um vernd, friðun og veiðar á villt-
um fuglum og villtum spendýrum
kemur fram að „öllum íslenskum
ríkisborgurum, svo og erlendum
ríkisborgurum með lögheimili hér
á landi, séu dýraveiðar heimilar í
almenningum og á afréttum utan
landareigna lögbýla.“
Með fyrirhuguðum aðgerðum
stjórnvalda virðist stefna í að enn
verði þrengt að lögbundnum rétti
skotveiðimanna til veiða á afrétt-
um og almenningum. Það sjónar-
mið friðunarsinna heyrist í hvert
sinn sem nýtt landsvæði er friðað
að ekki sé verið að friða stór land-
svæði, en staðreynd málsins er sú
að stærsti hluti hálendis Íslands
er annað hvort jöklum hulinn eða
gróðursnauð svæði þar sem gæsir
og rjúpur þrífast ekki. Hvert nýtt
svæði þar sem veiðar eru bannað-
ar jafngildir því í raun mun stærra
hlutfalli lands en friðunarsinnar
vilja láta vera.
Heiðagæsastofninn á Íslandi
hefur verið í stöðugum vexti sl.
30 ár og hefur u.þ.b. þrefaldast að
stærð á þeim tíma. Stofninn er nú
talinn vera á fjórða hundrað þús-
und fugla. Heiðagæsastofninn er
líklega sá stofn fugla sem best
þolir aukna veiði hérlendis. Með
stækkun friðlanda þar sem veið-
ar eru bannaðar er ekki einungis
dregið úr aðgengi veiðimanna að
veiðisvæðum til heiðagæsaveiða
heldur er einnig dregið úr mögu-
leika veiðimanna til að veiða úr
þeim stofni sem best þolir veiðar.
Heiðagæsir sækja í takmörkuðum
mæli í tún miðað við grágæsir og
stórir hópar þeirra yfirgefa landið
beint af hálendinu eða eftir stutt
stopp á láglendi.
Fuglafræðingar hafa lagt til að
dregið verði úr veiði grágæsa en
veiða megi meira úr heiðagæsa-
stofninum þess í stað. Fari svo að
veiðar á afréttum og almenning-
um verði takmarkaðar meira en
orðið er verður enn síður hægt að
fylgja þeim ráðleggingum. Und-
anfarna áratugi hefur friðlöndum
þar sem skotveiðar eru bannaðar,
fjölgað og almennt aðgengi veiði-
manna að veiðilendum minnkað að
sama skapi. Haldi fram sem horf-
ir gætu lögbundnar skotveiðar
Íslendinga á afréttum og almenn-
ingum því sem næst heyrt sögunni
til innan fárra áratuga.
Stór hópur skotveiðimanna
hefur ekki aðgang að eignarlönd-
um til veiða og treystir á rétt sinn
til veiða á afréttum og almenning-
um. Það er ekki á færi allra veiði-
manna að leigja land til veiða.
Dæmi eru um að eignarlönd séu
leigð til skotveiða fyrir hundruð
þúsunda að hausti. Það væri sorg-
legt ef eins færi fyrir skotveiðum
hérlendis eins og laxveiðum, þ.e.
að meginþorri almennings geti
ekki staðið undir þeim kostnaði
sem þeim veiðum fylgir.
Eina af meginreglum stjórn-
sýslulaga nr. 37/1993 er að finna
í 12. gr. laganna og fjallar hún
um að meðalhófi skuli beitt við
töku stjórnvaldsákvarðana. Regl-
an segir að við töku stjórnvalds-
ákvarðana skuli stjórnvald ekki
taka meira íþyngjandi ákvörðun
en nauðsynlegt er, til að ná því lög-
mæta markmiði sem að er stefnt.
Fuglaveiðar á hálendi Íslands
eru stundaðar að hausti til þegar
flest allir aðrir ferðalangar sem
hálendið sækja eru horfnir á
braut. Rjúpnaveiðar eru leyfðar
18 daga á ári og veiðar á heiða-
gæs á hálendi er hægt að stunda
í u.þ.b. 3-4 vikur að hausti. Erf-
itt er að rökstyðja með skynsam-
legum rökum að skotveiðimenn
fái ekki lengur stundað veiðar á
þeim svæðum sem þeir hafa veitt
á hingað til, hvort sem þau eru nú
eða verða í fyrirsjáanlegri fram-
tíð innan friðlanda eða þjóðgarða.
Það eru fjölmörg dæmi um að
veiðar séu leyfðar á slíkum svæð-
um víða um heim. Skotveiðimenn
eru ekki að biðja um nein aukin
réttindi, heldur einungis að rétt-
indi þeirra verði ekki skert enn
og aftur.
Ætlar umhverfisráðherra að
stuðla að þeirri þróun að skotveið-
ar verði eingöngu á færi þeirra
efnameiri í þjóðfélaginu, sem geta
í krafti fjármagns leigt sér eignar-
lönd til að stunda skotveiðar?
Því getur ráðherra einn svarað.
Eiga skotveiðar einungis að
vera fyrir fáa útvalda?
Skotveiðar
Sindri Sveinsson
útivistarmaður og félagi
í Skotvís
Það er ekki á færi
allra veiðimanna
að leigja land til veiða
Löngum hefur verið til siðs að fólk heimsæki leiði ást-
vina sinna á aðventu og jólum. Í
kirkjugörðum Reykjavíkurpróf-
astsdæma er jafnan mikil umferð
aðstandenda á þessum tíma. Flest-
ir sem koma á aðventunni koma
með skreytingu í farteskinu,
leggja á leiði og koma svo jafnvel
aftur á jólum til að kveikja ljós.
Þessi siður er hjá mörgum árleg-
ur viðburður og skapast notaleg
stemning þegar fjölmennt er í
görðunum á aðfangadag.
Tilgangurinn með skreyting-
um á leiðum er vissulega fyrst
og fremst að minnast hinna látnu
og einnig að gera legstaðinn fal-
legri yfir hátíðarnar eins og flest-
ir gera heima hjá sér. Sígræn-
ar skreytingar í skammdeginu
minna fólk á lífið og gróandann
og að með hækkandi sól verður
aftur grænt.
Eitt af mikilvægum markmið-
um varðandi umhverfi okkar er
að minnka úrgang sem til verð-
ur hjá hverjum og einum og jafn-
framt að auka flokkun og endur-
vinnslu. Til að ná þessu markmiði
er mikilvægt að gera sér grein
fyrir því að það skiptir miklu máli
hvers konar jólaskreytingar við
leggjum á leiði ástvina okkar.
Flokkun og endurvinnsla
Skreytingar eru af ýmsu tagi,
allt frá því að vera einföld sígræn
barrviðargrein og yfir í íburðar-
miklar skreytingar úr mismun-
andi efnum, bæði lífrænum og
ólífrænum.
Margar skreytingar eru með
þeim hætti að erfitt eða ógerlegt
er að setja þær í endurvinnslu og/
eða jarðgerð vegna þess að alls
konar aukahlutir úr plastefnum
eru tryggilega festir við grein-
arnar sem gjarnan eru uppistað-
an í skreytingunni. Einnig eru
dæmi um íburðarmiklar skreyt-
ingar sem eru alfarið úr gerviefn-
um. Slíkar skreytingar eru vafa-
laust fluttar um langan veg eftir
að hafa verið framleiddar á sem
ódýrastan hátt.
Á nýárinu, þegar hæfilega
langur tími er liðinn og gildi
jólaskreytinga útrunnið, þarf að
farga þeim öllum. Mikil vinna og
kostnaður fer í hreinsun og förg-
un á öllum jólaskreytingum sem
innihalda plastefni.
Vistvænt – grænt og fallegt
Víða erlendis tíðkast að leggja
jólagreni á leiði á aðventu. Eru
þá ýmist settar saman mismun-
andi grenitegundir sem hver
hefur sinn blæ eða einungis
notuð ein tegund af sígrænum
greinum. Skreytingar þessar
eru algjörlega vistvænar og án
aukahluta úr ólífrænum efnum
(plastefnum) og þar með end-
urvinnanlegar. Nokkuð hefur
borið á því hér að aðstandendur
séu meðvitaðir um umhverfið og
noti lífrænar skreytingar á leiði
en betur má ef duga skal.
Undirritaður vill hér með
hvetja þá sem ætla að leggja
skreytingar á leiði að hafa þær
úr lífrænum efnum sem auðvelt
er að endurvinna. Það sparar
förgunarkostnað, auk þess sem
nota má lífrænar skreytingar
í jarðgerð þar sem þær verða
að mold sem nærir svo gróður
seinna meir. Einfaldar skreyt-
ingar úr sígrænum greinum án
aukahluta úr plasti eru það sem
gildir.
Notum skreytingar úr lífræn-
um efnum.
Vistvænar skreytingar á jólum
Aðventan
Þorgeir Adamsson
garðyrkjustjóri
Kirkjugarða
Reykjavíkur prófasts-
dæma
Einfaldar skreytingar úr sígrænum
greinum án aukahluta úr plasti eru það
sem gildir
AF NETINU
Vandlæting og aðstöðumunur
Það er auðvelt að setja upp vandlætingarsvip og segja að allar auglýsingar
fyrir þingið séu af hinu vonda, en aðstöðumunur milli frambjóðenda er
vissulega mikill. Sumir eru þjóðþekktir og þurfa vart að kynna sig, aðrir hafa
örsjaldan eða kannski aldrei komið fram í fjölmiðlum. Annað sem ég veit
ekki er hvort gangi manna á meðal listar með nöfnum ákveðins hóps sem
fólk er hvatt til að kjósa. Það er ekki líklegt að mér séu sendir slíkir listar, en
þeir hljóta eiginlega að vera í umferð.
silfurlegils.eyjan.is Egill Helgason
Opna eða verða opnaður
Kjörstaðir opna klukkan tíu, sagði fréttamaður Ríkisútvarpsins í hádegisfrétt-
um (26.11.2010). Er mönnum alveg fyrirmunað að nota sögnina að opna
rétt ? Kjörstaðir opna hvorki eitt né neitt. Kjörstaðir verða opnaðir klukkan
tíu. Ótrúlegt. Hvað segir málfarsráðunautur? Er hann ekki örugglega enn við
störf?
blog.eyjan.is/esg Eiður Svanberg Guðnason
Í DAG LAUGARDAG
Ekki er veittur
afsláttur af tilboðsvörum
Kringlunni - Sími: 568 9955
40
ára
VIÐ ERUM 40 ÁRA
AFMÆLIS
TILBOÐ
nú kr 995.-
- meðan birgðir endast
verð áður kr. 2.500.-stál & gull
JÓLASKRAUT
AFMÆLISLEIKUR
Allir sem versla á BOMBU deginum geta
tekið þátt í leiknum. Vinningar eru fallegur
demantsslípaður SWAROVSKI hringur.
Whisky kristalsglös 6 stk og karafla o.fl.
HNÍFAPARATÖSKUR
AUKA-AFSLÁTTUR

AF ÖLLUM MATAR
& KAFFISTELLUM
HNÍFAPÖRUM
HITAFÖTUM
ÖLLUM GLÖSUM
STJÖRNUMERKJA-
MYNDUM
RÚMFÖTUM &
RÚMTEPPUM o.fl o.fl
www.tk.is