Fréttablaðið - 27.11.2010, Page 22

22 27. nóvember 2010 LAUGARDAGUR
E
kki er hægt að segja
að mjög ríkmannlega
sé búið að formanni
samninganefndar
Íslands í aðildarvið-
ræðunum við ESB.
Hann situr í frekar litlu herbergi
á þriðju hæð í utanríkisráðuneyt-
inu við Rauðarárstíg. Það er ekkert
skraut á veggjum og sófinn ekki
eins og maður ætti von á í utan-
ríkisþjónustunni. Minnir meira á
Ikea-útsölu. Fyrir utan sest kvöld-
sólin rólega, en það er dregið fyrir
gluggana. Sendiherrann býður
upp á kaffi og vatn og við komum
okkur fyrir.
Hvað er rýniferli og til hvers?
Við erum að greina með ítarleg-
um hætti löggjöf ESB annars vegar
og Íslands hins vegar. Við berum
lögin saman til að skilgreina hvar
ber í milli svo við vitum um hvað
viðræðurnar eiga að snúast þegar
við setjumst efnislega að samn-
ingaborðinu. Ef við teljum að eitt-
hvað sé viðkvæmt og þurfi að ræða
sérstaklega þá „flöggum“ við því
og tilkynnum að það þurfi að skoða
betur síðar.
Í lok vinnu við hvern kafla er
dregin upp rýniskýrsla. Þegar
hún liggur fyrir er okkur boðið að
koma með samningsmarkmið og
síðan kemur ESB fram
með sín markmið. Það
getur því tekið mislang-
an tíma að afgreiða
hvert svið fyrir sig,
eftir því hvernig þetta
gengur. Fyrir þá kafla
sem falla undir EES-
samninginn og við
höfum þegar tekið inn í
íslenskan rétt, er þetta
viðurhlutaminna og ein-
faldara við að eiga.
Um 70 til 80 prósent
af þessum reglum eru
nú þegar innan EES?
Já, en í þessu sam-
hengi er auðveldara að
tala um kafla eða svið.
Við þurfum að semja
um 35 kafla. Tíu þeirra
eru alfarið undir EES.
Svo eru ellefu sem
við höfum að stórum
hluta tekið yfir í gegn-
um EES, en ekki að öllu leyti. Þá
sitja eftir tólf efnislegir kaflar og
svo er einn stofnanakafli og loks
kafli um annað sem getur komið
upp í viðræðunum og er því tómur
núna. Eitthvað af þessu höfum við
þegar tekið upp í gegnum Scheng-
en-samninginn líka.
En ef við höfum tekið upp ein-
hverja rammalöggjöf í gegnum
EES, og fengið sérákvæði í gegn
vegna hennar, þá þurfum við að
skoða hvort við viljum halda þeim
ákvæðum og færa rök fyrir því.
Af þessu leiðir að okkar hagsmun-
ir eru tiltölulega vel afmarkaðir og
lúta að fáum sviðum.
Það er búið að halda nokkra
fundi. Hvernig hefur gengið hing-
að til? Var strax byrjað að ræða
eitthvað um hvalveiðar til dæmis,
á fundi um umhverfismál?
Þetta hefur gengið ágætlega
og allt eftir áætlun. Mér heyrist
á mínu fólki að það sé almennt
jákvætt. Evrópusambandið útlist-
aði löggjöf sína og þar á meðal var
minnst á hvalveiðar. En þær verða
ekki teknar fyrir fyrr en við höfum
útskýrt okkar hlið mála. Þetta er
yfirleitt gert á tveimur fundum.
Núna hafa okkar sérfræðingar
tækifæri til að spyrja sérfræðinga
ESB til að dýpka þekkingu sína. Á
þeim seinni skýrum við hins vegar
okkar lög.
Í auðveldustu málunum er
reyndar bara einn fundur en fleiri
ef þau eru erfið. Ég á ekki von á
því að þungi færist í viðræðurnar
fyrr en eftir sumarið. Við verðum
að fara í tæknilegu vinnuna fyrst.
Samningahópar og bændur
Fara samningahóparnir [um 200
sérfræðingar víðs vegar úr þjóðfé-
laginu, svo sem úr hagsmunasam-
tökum og háskólum] yfir rýniskýrsl-
urnar þegar þær koma og leggja
drög að samningsmarkmiðum?
Hver hópur mun skoða þá
skýrslu sem að honum lýtur. Hóp-
arnir eru og hafa verið að undirbúa
rýniferlið, þetta er sú heimavinna
sem við höfum verið að sinna síð-
ustu mánuði. Þegar við förum í að
útfæra samningsmarkmið á hverju
sviði, þá koma samningahóparn-
ir að þeirri vinnu og skila sínum
sjónarmiðum inn í aðalsamninga-
nefndina.
Í næstu viku er fjögurra daga
fundur um landbúnaðarmál.
Bændasamtökin eru í einum samn-
ingahópanna en segjast ekki vilja
taka þátt í þessu ferli. Í hverju
taka þau ekki þátt og hvað þýðir
það? Hamlar það ykkur í þessu
rýniferli?
Við höfum átt prýði-
legt samstarf við
Bændasamtökin en þau
hafa gefið til kynna að
þau muni ekki taka þátt
í rýnifundum úti í Brus-
sel, sem eru vonbrigði.
Þetta þýðir að við þurf-
um að styðjast við þá
krafta sem við höfum í
landbúnaðarráðuneyt-
inu og það fólk í utan-
ríkisráðuneyti sem
hefur tekið þátt í þessu
á landbúnaðarsviði.
Það hefði að sjálf-
sögðu verið æskilegra
að hafa Bændasamtökin
með enda búa þau yfir
mikilli þekkingu. Ég vil
ekki vera með getgát-
ur um hvort þetta tefji
fyrir, við vinnum bara
eins og við getum. Þetta
hefur ekki áhrif á rýni-
ferlið núna, því það er ESB sem
skýrir sína hlið í næstu viku. En á
seinni fundunum, sem verða í lok
janúar, þurfum við að gera grein
fyrir íslenskri löggjöf og það er
mikil vinna að undirbúa það.
Auðvitað hefði verið betra að
hafa Bændasamtökin í því og ég
vona að þau geri það. Við stefnum
á að vera undirbúin fyrir þá fundi
og ég á ekki von á öðru.
Þetta getur þá þýtt að Ísland fer
verr undirbúið en ella í viðræðurn-
ar?
Hjáseta Bændasamtakanna
getur komið niður á undirbún-
ingi og því gæti staða okkar verið
lakari en ella.
Stærð og styrkleiki
Er það rétt sem Joe Borg sagði á
dögunum að Ísland væri heppið
að vera ekki í hópi fjölda ríkja að
semja um inngöngu eins og Malta
var á sínum tíma. Eða lendir meiri
vinna á ykkur en ef Ísland væri að
sækja um aðild samferða öðrum
ríkjum?
Sú vinna sem lendir á okkur yrði
hvorki meiri né minni við það að
vera í hópi með öðrum. ESB semur
við hvert og eitt ríki á eigin for-
sendum en hefur viljað semja við
nokkur ríki í einu því það er að
mörgu leyti auðveldara fyrir ESB
að gera það þannig.
Þegar við gerðum EES-samn-
inginn var mikill styrkur að því
að vera í hópi með hinum EFTA-
löndunum. En það var ekki síst af
því að þau ríki töluðu einni röddu
við ESB. Þetta á ekki við í aðildar-
viðræðum, því þar er hvert ríki að
semja fyrir sig.
Það væri kannski ekki verra að
vera með öðrum ríkjum í hópi en
það að við séum ein veitir ef til vill
meiri sveigjanleika fyrir ESB til
að nálgast sérlausnir fyrir okkur
án þess að ég vilji fullyrða neitt
um það.
Þið eruð að fara að karpa við
hörkuþjóðir eins og Þjóðverja og
Englendinga. Eigið þið einhvern
séns í fimm hundruð milljóna
manna samband?
Það er mikil einföldun að horfa
á höfðatölu í þessu samhengi. Þetta
snýst um að hafa þekkingu og
reynslu á þeim málefnasviðum sem
samningarnir snúast um. Það fólk
sem hefur verið beðið um að taka
að sér þetta verkefni hefur gert það
í krafti sérfræðiþekkingar sinnar
og reynslu.
Ég tel að það sé góð sátt um samn-
inganefndina og í samningahópum
taka þátt sérfræðingar úr ýmsum
áttum, sérfræðingar og hagsmuna-
aðilar, og það er það sem við erum
að byggja á og njóta góðs af.
Ég held við þurfum ekki að hafa
áhyggjur af stærð ESB. Evrópu-
samvinnnan snýst að miklu leyti
um málamiðlanir, að finna sameig-
inlegar lausnir og taka tillit til sér-
aðstæðna í hverju ríki. Í EES-samn-
ingaviðræðunum sást hvað íslensk
stjórnsýsla getur þegar á reynir.
Mikið mæðir á íslenskri stjórn-
sýslu og ekki fékk hún góða ein-
kunn í rannsóknarskýrslunni. Þú
hefur fullt traust á henni?
Já, fullt traust. Það sýndi sig
þegar við fengum spurningalistann
frá Evrópusambandinu sem var til
grundvallar ákvörðun ESB um að
hefja viðræður við okkur. Við skil-
uðum svörum þremur vikum áður
en áætlað var og ég held að við
Byrjað að marka víglínuna
STEFÁN HAUKUR JÓHANNESSON Spurður um aðlögun minnir formaður samninganefndarinnar á að laga þarf íslenska löggjöf að
um 300 lagagerðum Evrópusambandsins á þessu ári vegna EES-samningsins. Um þær hafa Íslendingar ekkert ákvörðunarvald.
Hann bendir á að IPA-styrkir geti styrkt samningsstöðu Íslands. FRÉTTABLAÐIÐ/STEFÁN
Dagsetning Kafli Hvar í röðinni?
29. nóvember Fjármálastjórn Fyrri (ESB)
30. nóvember Landbúnaður Fyrri (ESB)
1. desember Landbúnaður Fyrri (ESB)
2. desember Landbúnaður Fyrri (ESB)
3. desember Landbúnaður Fyrri (ESB)
6. desember Samkeppnismál Einn fundur
7. desember Frjálst vöruflæði Einn fundur
8. desember Frjálst vöruflæði Einn fundur
9. desember Staðfesturéttur og þjónusta Einn fundur
10. desember Frjálsir fjármagnsflutningar Einn fundur
14. desember Fjármálaþjónusta Seinni (Ísland)
15. desember Fjármálaþjónusta Seinni (Ísland)
16. desember Sjávarútvegsmál Fyrri (ESB)
17. desember Sjávarútvegsmál Fyrri (ESB)
20. desember Hugverkaréttur Einn fundur
Fundir sem merktir eru „fyrri (ESB)“ eru fundir þar sem ESB skýrir sín lög fyrir íslensku nefnd-
inni. Fundir sem heita „einn fundur“ eru auðafgreiddir fundir þar sem lögin eru að miklu leyti
þau sömu. „Seinni (Ísland)“ stendur við fundi um fjármálaþjónustu. Á honum skýrir Ísland lög
sín fyrir ESB, en ESB hefur þegar kynnt evrópskar reglur um fjármálaþjónustu, nú í nóvember.
FRAMHALD Á SÍÐU 30
Í EES-samn-
ingaviðræð-
unum sást
hvað íslensk
stjórnsýsla
getur þegar
á reynir.
Í aðildarviðræðum Íslands við ESB stendur nú
yfir rýniferli þar sem farið er yfir löggjöf ESB
og Íslands til að skapa grundvöll fyrir eiginlegar
viðræður. Klemens Ólafur Þrastarson yfirheyrði í
vikunni Stefán Hauk Jóhannesson, sendiherra
og formann samninganefndar Íslands, um rýni-
vinnu, aðlögun og IPA-styrki. Stefán viðurkennir
að afstaða bænda geti skaðað samningsstöðuna.
■ RÝNIFUNDIR FRAM AÐ ÁRAMÓTUM