19. júní


19. júní - 19.06.1981, Page 18

19. júní - 19.06.1981, Page 18
Sigríður Erlendsdóttir. Upphaf skólagöngu 1 íslensku bændaþjóðfélagi 19. aldar ríkti hefðbundin hlutverka- skipting kynjanna og fáum sögum fer af uppeldi barna á heimilum. Þó mun óhætt að staðhæfa, að uppeldi drengja og stúlkna hafi á margan hátt verið frábrugðið. Stúlkur hafa langtum meira en drengir verið látnar sinna skyldu- störfum innanhúss, gæta barna og vinna við prjónaskap og aðra handavinnu. Yfirleitt var lærdómi ekki haldið að stúlkum. Það þótti gott að læra skrift og reikning, ef um karlmenn var að ræða, en það þótti tefja konur frá vinnu. Þegar litið er til menntunaraðstöðu kvenna, áttu þær ekki margra kosta völ. Þær höfðu engan aðgang að menntastofnunum landsins og hugsunarhátturinn var sá, að fáum hefði dottið í hug að þær kæmust þangað. Ætla má, að aðstaða kvenna til að afla sér undirstöðu- fræðslu hafi verið verri en karla við hinn ríkjandi hugsunarhátt, og alþýðustúlkum þótti nægi- legt að læra kverið fyrir ferming- una. Um miðbik 18. aldar voru gefn- ar út 3 tilskipanir um fermingu, kristindómsfræðslu og húsvitjanir presta, en samkvæmt þeim var krafist lestrarkunnáttu af öllum ungmennum. Stúlkur sátu á hak- anum með frekari fræðslu, svo sem skrift og reikning, drengir höfðu meiri tíma aflögu til lestrar, ef bækur voru til á heimilum en stúlkum var ætlað að sitja við heimilisvinnu. Uppfræðsla þeirra náði yfirleitt ekki lengra en það, að þær áttu að geta lesið eða stautað sig fram úr lærsómskverinu, en hins vegar munu margir piltar 16 hafa aflað sér kunnáttu i skrift og reikningi. f ævisögum og endur- minningum blasir við okkur mynd af konum, sem þráðu að afla sér menntunar, en áttu þess engan kost. Þar lagðist á eitt, viðhorf bændaþjóðfélagsins og löggjöfin, sem miðaði að því, að þjóðfélags- staða kvenna héldist óbreytt. Enda þótt flest lagasetning, sem miðaði að aukinni menntun kvenna sé bundin 20. öldinni, þokaðist þó í áttina á síðustu ára- tugum 19. aldar. Á það verður sér- staklega að benda, að eitt fyrsta skilyrði jafnréttis á sviði menntun- ar er, að drengir og stúlkur fái sömu undirbúningsmenntun þeim að kostnaðarlausu. Fyrsta skrefið í þá átt má telja það, að árið 1880 voru sett lög um uppfræðingu barna í skrift og reikningi og skyldu prestar hafa eftirlit með því. Það er þá fyrst, að kvenfólk lærir almennt þessar listir. Með lögum þessum tekur hið opinbera, lands- sjóður og sveitarsjóðir það á sig að standa straum af almennri barna- fræðslu og sjá um að öll börn,10—14 ára að aldri, fái til- tekna fræðslu. Árið 1907 voru fræðslulögin sett, og með þeim voru öll börn 10—14 ára fræðslu- skyld og skyld til að taka próf úr tilteknu námsefni. Ætla má, að víða hafi reynst erfitt að framfylgja lögunum vegna samgönguerfið- leika auk þess sem skólar voru þá Vinaminni við Mjóstræti var reist árið 1885 að frumkvæði Sigríðar Einarsdóttur frá Brekku- bæ fyrir fé er auðugir Englendingar gáfu til stofnunar nýs kvennaskóla. Skólinn starfaði þó aðeins einn vetur.

x

19. júní

Direct Links

If you want to link to this newspaper/magazine, please use these links:

Link to this newspaper/magazine: 19. júní
https://timarit.is/publication/671

Link to this issue:

Link to this page:

Link to this article:

Please do not link directly to images or PDFs on Timarit.is as such URLs may change without warning. Please use the URLs provided above for linking to the website.