19. júní - 19.06.1981, Qupperneq 46

Ásta
Benediktsdóttir.
Þversögn að
tala um forréttindi
Rætt við Jóhönnu Sigurðardóttur
alþingismann
Jóhanna Sigurðardóttir, alþm.
vakti jafnréttisumræðuna af dvala
með frumvarpi sínu um breytingu
á jafnréttislögunum á sl. vetri. Þar
er gert ráð fyrir tímabundnum
forréttindum konum til handa en
það er bæði nýtt og umdeilt fyrir-
bæri í jafnréttisbaráttunni hér á
landi. Af þessu tilefni kom 19.
JÚNÍ að máli við Jóhönnu.
— Nýlega lagðir þú fram á Al-
þingi frumvarp um „tímabundin
forréttindi kvenna“. Er svo mikið
misrétti ríkjandi að svona ákvæði
sé réttlætanlegt?
„Eg hef sagt að mér finnst þver-
sögn fólgin í því að tala um for-
réttindi í þessu sambandi. Af um-
ræðum um þetta mál má helst
skilja að konur séu að biðja um
meira en jafnrétti — meira en það
sem karlmenn hafa. Þetta er auð-
vitað alrangt. Hér er einungis verið
að leita nýrra leiða til að ná fram
jafnrétti, þar sem aðrar leiðir sem
reyndar hafa verið duga ekki til.
Með þessu ákvæði er verið að
reyna að skila konum þeim rétt-
indum til atvinnu- og launakjara,
sem þær áttu að hafa öðlast fyrir
löngu síðan og allir viðurkenna að
þær eigi að hafa, þannig að konur
44
og karlar búi við raunverulegt
jafnrétti i atvinnulífinu.
Hér er því lagt lóð á vogar-
skálina þeim megin sem á hallar í
jafnréttismálum, til að rétta af
slagsíðuna sem orðið hefur og
draga þar með úr þeim forrétt-
indum sem karlmenn hafa í kjara-
málum og atvinnulífinu.
Það er margviðurkennt af Al-
þingi með öllum þeim lagasetn-
ingum sem settar hafa verið til að
tryggja jafnrétti í framkvæmd, að
misrétti ríkir. Um leið og það er
viðurkennt að misrétti ríkir —
verður að draga þá ályktun að
karlmenn hafi notið forréttinda í
atvinnulífinu.
Um það er samt minna talað.
Reynslan sýnir okkur ljósar en
margt annað, ef við hugleiðum
þessi mál af raunsæi, — að við
verðum að fara nýjar og ótroðnar
leiðir til að knýja á um að jafnrétti
sé ekki eingöngu í orði heldur
einnig á borði. Markviss og af-
dráttarlaus lög sem sett eru í því
skyni að ná fram jafnrétti, hljóta að
vera nauðsynleg, til að ekki sé hægt
að sniðganga að jafnrétti sé virt í
framkvæmd.“
— Hver er reynsla annarra
Jíjóða í þessum málum?
„Nágrannaþjóðir okkar hafa
gengið í gegnum þessa umræðu
sem nú er að byrja hér um það
hvernig tryggja megi raunverulegt
jafnrétti kynjanna. Niðurstaða
þeirra umræðna t. d. í Noregi,
Danmörku og Svíþjóð varð sú, að
nauðsynlegt hefur þótt að lögleiða
það sem nefnt hefur verið jákvæð
mismunun kynjanna. Með því er
átt við að ef nauðsynlegt þykir að
afnema raunverulegt misrétti
kynjanna, þá sé það ekki andstætt
lögunum þótt kynjunum sé mis-
munað, ef það er í samræmi við
tilgang laganna, þ. e. stuðli að
jafnrétti. Hef ég heyrt að það
ákvæði hafi gefist nokkuð vel.
Því þarf engan að undra, þótt
upp komi tillögur hér á landi um
að fara inná svipaðar brautir, því
ekki erum við fremri þessum þjóð-
um í jafnréttisbaráttunni.
Konur á Islandi standa töluvert
að baki konum á hinum Norður-
löndunum hvað varðar forystu á
Alþingi, í sveitarstjórnum og
áhrifastöðum i atvinnulífinu. Kon-
ur eru um helmingur þjóðarinnar
svo það er óeðlilegt að þær hafi ekki
meiri áhrif á alla ákvarðanatöku í
þjóðfélaginu en raun ber vitni.
1 Noregi er nú til umræðu frum-
varp sem er efnislega samhljóða
því sem ég hef lagt fram, þ. e. að