19. júní - 19.06.1981, Qupperneq 47

velja beri konur séu þær jafnhæfar
körlum í þau störf þar sem karl-
menn hafa-verið svo til einráðir
áður.
Þar hefur einnig gilt sú regla
síðan 1975 að velja beri a. m. k.
eina konu í hverja nefnd ráð eða
stjórnir sem kosið er í hjá hinu
opinbera. — Og í Svíþjóð þá verða
fyrirtæki sem njóta opinbers fjár-
stuðnings að hafa a. m. k. 40% af
hvoru kyni í störfum.“
— Gæti það ekki bitnað á kon-
um ef lögboðið væri að velja þær í
störf með þessum hætti?
„Ég hef fundið að nokkurs mis-
skilnings gætir í því sambandi að
sumir telja að í þessu ákvæði felist
að konur þurfi ekki að standa
jafnfætis körlum hvað hæfni varð-
ar til að veljast tímabundið í störf,
Til félagsmálanefndar
neðri deildar Alþingis
Háttvirt félagsmálanefnd neðri deildar Alþingis hefur
sent Kvenréttindafélagi íslands (KRFf) til umsagnar
frumvarp til laga um breyting á lögum um jafnrétti
kvenna og karla nr. 78/1976, 261. mál. ásamt breytingar-
tillögum á þskj. 552.
Stjórn KRFf fagnar framkomnu frumvarpi ásamt
breytingartillögum og væntir þess, að umræður á Alþingi
verði til þess að vekja athygli háttvirtra alþingismanna og
landsmanna allra á þeirri staðreynd, að þótt nú séu senn
liðin 5 ár siðan lög um jafnrétti kvenna og karla nr.
78/1976 voru samþykkt, hefir harla lítið þokast í jafn-
réttisátt. Lögin hafa ekki orðið sá breytingavaldur, sem
menn gerðu sér vonir um.
Stjórn KRFÍ telur orsök þess m. a. vera að stjórnarvöld
hafa vanrækt þá skyldu, sem lögin leggja þeim á herðar
þ. e. að stuðla að jafnrétti og jafnri stöðu kvenna og karla.
Starfsgreinar á hinum almenna vinnumarkaði skiptast
enn að miklu leyti í hefðbundin karla- og kvennastörf, þar
sem þau síðarnefndu eru undantekningarlítið metin lægst
til launa af öllum störfum í þjóðfélaginu. Hjá riki og
bæjarfélögum sitja konur að meiri hluta í lægstu launa-
flokkunum á meðan karlar eiga greiðari leið í hærri
launaflokka og ábyrgðarstöður.
Að þessu athuguðu hefir stjórn KRFf varpað fram
þeirri spurningu, hvort nauðsynlegt sé að lögbinda tíma-
bundin forréttindi konum til handa til að útiloka misrétti í
framtiðinni.
Stjórn KRFÍ telur nauðsynlegt að lög nr. 78/1976 um
jafnrétti kvenna og karla verði endurskoðuð í heild i ljósi
þeirrar reynslu, sem fengist hefur á s.l. 5 árum.
Við endurskoðun laganna væri eðlilegt að hafa jafn-
réttislög nágrannalanda okkar til viðmiðunar og vill stjórn
KRFf þá sérstaklega benda á norsku jafnréttislögin, sem
stjórnin leyfir sér að láta fylgja umsögn þessari.
Um frumvarp til laga um breyting á lögum um jafnrétti
kvenna og karla nr. 78/1976 ásamt breytingartillögum vill
stjórn KRFf taka fram eftirfarandi:
1. grein:
Lítill merkingarmunur virðist felast i orðalagi frum-
varpsins frá 3. gr. laganna eins og hún er nú, en einsýnt er,
að orðalag þarf að vera svo skýrt, að ekki leiki nokkur vafi
á, hvernig skilja beri.
2. grein:
Einn af höfundum frumvarps til laga um jafnrétti
kvenna og karla, er urðu lög nr. 78/1976 var Guðrún
Erlendsdóttir, hæstaréttarlögmaður og dósent við laga-
deild Háskóla fslands. Stjórn KRFf leyfir sér að vitna í
ræðu hennar, er hún flutti á 28. norræna lögfræðinga-
þinginu í Kaupmannahöfn 1978:
„Þegar sett hafa verið lög um jafnrétti kynjanna eins og
gert hefur verið á fslandi, þar sem tilgangur laganna er
að stuðla að jafnrétti og jafnri stöðu kvenna og karla,
þá hafa stjórnarvöld þar með tekið að sér að stuðla að
þessu jafnrétti. Stjórnarvöldum ber þá skylda til að sjá
um, að konur og karlar hafi sömu möguleika til
menntunar og starfa. Ef sú staða kemur upp, að karl og
kona sækja um starf í starfsgrein þar sem annað kynið
er allsráðandi, og bæði tvö hafa sömu hæfileika og
menntun til að bera, þá skal veita þeim aðila starfið,
sem er af því kynferði, sem er í minnihluta í viðkom-
andi starfsgrein. Ég tel sem sagt, að konur verði að vera
sömu hæfileikum búnar og karlar, til þess að fá starf, og
að ekki eigi að veita þeim forréttindi eingöngu vegna
kynferðis þeirra.“
Greinilegt er, að sá andi jafnréttislaganna, sem Guðrún
Erlendsdóttir minnist á, hefir ekki verið túlkaður eins og
höfundar frumvarps laganna gerðu sér vonir um.
Innan stjórnar KRFl eru skiptar skoðanir um orðalag 2.
greinar frumvarps til laga um breyting á lögum um jafn-
rétti kvenna og karla og telur stjórnin þörf á ítarlegri
umræðu uni hvernig orða beri lögin svo tryggt sé, að
markmið þeirra náist.
Þess vegna telur stjórn KRFf nauðsynlegt að endur-
skoða í heild lög nr. 78:1976 á þann veg, að það tryggi það
jafnrétti, sem höfundar frumvarps nefndra laga ætluðu
þeim.
En ef 2. grein frumvarps til laga um breyting á lögum
um jafnrétti kvenna og karla nær fram að ganga, telur
stjórn KRF'f eðlilegra að ákvæðin nái jafnt til karla og
kvenna, eins og fram kemur í breytingartillögu á þskj. 552.
Þá telur stjórn KRFf eðlilegt, að slík ákvæði verði endur-
skoðuð að 5 árum liðnum.
3. grein:
Stjórn KRFÍ er ljós nauðsyn þess, að atvinnurekendur
veiti Jafnréttisráði, ef það óskar þess, upplýsingar um hvað
lagt var til grundvallar við ráðningu karls í starf, ef meðaJ
umsækjenda er jafn hæf kona og öfugt, svo að það geti
metið, hvort um mismunun sé að ræða.
4. grein:
Jafnréttisráð hefur frá byrjun búið við alvarlegan fjár-
skort og haft of lítið starfslið (sbr. skýrslu Jafnréttisráðs
1976-79).
Stjórn KRFf bendir á brýna nauðsyn þess, að ráðinu sé
jafnan séð fyrir nægilegu fé til að það geti sinnt þeim
verkefnum, sem þvi er falið lögum samkvæmt.
Ennfremur styður stjórn KRFf 5. grein breytingatil-
lagna á þskj. 552, að málskostnaður greiðist úr rikissjóði.
Stjórn KRFf vill að lokum ítreka, að við samþykkt
laganna um jafnrétti kvenna og karla nr. 78/1976 hafi
stjórnvöld tekið að sér að stuðla að auknu jafnrétti, því
beri ráðamönnum þjóðfélagsins skylda til að ganga á
undan með góðu fordæmi við að afnema hvers konar
misrétti milli kynjanna.
Virðingarfyllst,
f. h. stjórnar KRFÍ,
Esther Guðmundsdóttir
formaður.
45