Frjáls verslun - 01.08.2002, Síða 37

HÚSLEIT í FYRIRTÆKJUM
Myndi gera ágreining um allt!
Sigurður G. Guðjónsson, forstjóri Norðurljósa, hefur kynnst
húsrannsókn nokkrum sinnum í áranna rás en hann var
einmitt lögmaður Myndmarks þegar húsrannsóknin var gerð
hjá þeim árið 1993, Sölufélags garðyrkjumanna og Banana árið
1999 þegar húsleit fór fram þar á vegum samkeppnisyfirvalda
og hann var sá eini af stjórnarmönnum Norðurljósa sem var á
landinu í vetur þegar skattrannsóknastjóri bankaði upp á. Sig-
urður hefur því þá óvenjulegu stöðu að geta borið saman fram-
göngu og aðferðir mismunandi yfirvalda. Hann gagnrýnir hús-
rannsóknir Samkeppnisstofnunar harkalega en telur að starfs-
inenn skattrannsóknasljóra hafi farið mjög faglega fram og
verið réttlátir í viðskiptum.
Sigurður segir að innrásin í Sölufélag garðyrkjumanna og
Banana, eins og svona húsleitir eru stundum kallaðar, hafi átt
sér stað á sama tíma og samkeppnisyfirvöld vissu að unnið var
að samruna nokkurra grænmetisfyrirtækja „þannig að þau
máttu vita að þau gætu komist yfir öll gögn af fúsum og frjáls-
um vilja,“ segir Sigurður og líkir innrásinni við „skæðadrífu
starfsmanna í einkabílum og sendiferðabílum“ sem hafi komið
„til að sýna vald sitt. Maður fann iyrir því að þessir menn voru
smitaðir af því að þarna væri á ferðinni augljós brotastarfsemi
sem þyrfti að mæta með hörðum aðgerðum. Það versta sem
embættismenn gera er að gleyma því að þeir eru þjónar fólks-
ins.“ Sigurður lét vísa þeim starfsmönnum, sem ekki gátu
sannað að þeir væru frá samkeppnisyfirvöldum, úr húsi þar til
þeir gátu sannað á sér deili. Samkeppnisyfirvöld tóku gögn í
stórum stíl, líka þau sem snertu einkahagi starfsmanna, og
gátu því samkvæmt efni sínu ekki haft neitt með meint samráð
að gera. Sigurður skaut þessari húsleitarheimild til Hæstarétt-
ar en fékk þann dóm að ekki væri hægt að endurskoða heim-
ildina þar sem húsleitin hefði þegar farið fram.
Fá 10 í einkunn Annað var uppi á teningnum þegar
starfsmenn skattrannsóknastjóra komu í híbýli Norð-
urljósa í vetur. Sigurður segir að þeir hafi unnið mjög
faglega að rannsókninni og þar hafi ekki verið neinn
„yfirgangur, ekkert truflandi" á ferðinni. „Við flutt-
um t.d. gögnin héðan af Lynghálsi til embættis
skattrannsóknastjóra þannig að það var ekki
hópur manna að bera út gögn í kassavís.
Við unnum málið í góðu samstarfi við
skattrannsóknastjóra og hans menn.
Þeir myndu fá 10 í einkunn hjá mér
því að það hefur allt staðist sem
hefur farið hér á milli og aldrei
verið nein vandræði," segir
hann.
Sigurður telur að sam-
keppnisyfirvöld kunni að
hafa of víðtækar heim-
ildir til að ráðast inn í
fyrirtæki og taka
gögn og telur að
dómstólar geri
ekki miklar
kröfur til
sönnunar-
færslu og leggi ekkert upp úr því að rökstyðja úrskurði sína.
Húsleit sé afskaplega „dramatísk“ og mikil aðgerð og því þurfi
að vera lyrir hendi vel rökstuddur og sterkur grunur um að
ekki sé hægt að ná markmiðum rannsóknarinnar með neinum
öðrum hætti. „í málflutningi mínum fyrir samkeppnisráði og
áfrýjunarnefnd samkeppnismála hef ég bent á það frá upphafi
að þetta sé mönnum alltof auðvelt og það sé tekið meira af
gögnum en góðu hófi gegnir. Menn gæta ekki alltaf þeirra
reglna sem lög um opinber mál hafa að geyma varðandi hús-
leitir. Málflutningur minn hefur ekki hlotið nægan hljómgrunn
enn sem komið er en á næstunni reynir á það íyrir Héraðsdómi
Reykjavíkur hvort samkeppnisyfirvöld hafi unnið í samræmi
við almennar reglur í stjórnsýslurétti sem ég dreg mjög í efa að
hafi verið,“ segir Sigurður.
Ekki Sömu réttindi? Málflutningur þolenda húsrannsókna
hefur ekki alltaf fengið mikinn hljómgrunn. Fyrst eftir hús-
leitina hjá Sölufélagi garðyrkjumanna segist Sigurður hafa
fengið á tílfinninguna að „við værum hrópendur í eyðimörkinni
vegna þess að það tók enginn undir þetta. Skjólstæðingur
minn, grænmetisheildsalinn, virtist ekki eiga sér neina
formælendur í samtökum verslunar, kannski vegna þess að
það hafi ekki þótt gott að styðja við bakið á heildsala sem talinn
var hafa okrað lengi á grænmetissölu á Islandi. Við vorum að
beijast einir en þetta viðhorf átti eftír að breytast, sérstaklega
eftir að ráðist var inn hjá olíufélögunum."
En hvernig á að bregðast við húsleit í dag? Sigurður hvetur
stjórnendur til að kalla strax lögfræðinga á staðinn. „Eg myndi
gera ágreining um hvert einasta atriði, hvern einasta hlut sem
yfirvöld ætluðu að taka og bera það undir héraðsdóm enda
sýnist mér það eina leiðin til að fá endurskoðaðar hús-
leitarheimildir. Það virðist vera stefnan í dag að
taka á stórum íyrirtækjum. Mér finnst eins og
íyrirtæki njóti ekki sömu réttinda og aðrir. Það
virðist mega valta yfir íyrirtæki, berja á þeim
og helst gera stjórnendur þeirra tortryggi-
lega meðan mannréttindi fíkniefnasmyglara
og annarra glæpamanna virðast sérstaklega
friðhelg,“ segir hann. HD
Sigurður G. Guðjónsson, forstjóri Norður-
Ijósa, telur að samkeppnisyfirvöld kunni
að hafa of víðtœkar heimildir til að
ráðast inn íjyrirtæki og taka gögn og
telur að dómstólar geri ekki
miklar kröfur til sönnunar-
færslu og leggi ekkert upp úr
því að rökstyðja úrskurði