Frjáls verslun - 01.08.2003, Page 152

Endurskoðun
Jónasisvarað
Isíðasta tölublaði Fijálsrar verslun-
ar skrifar Jónas Aðalsteinsson,
lögmaður, grein sem hann kallar
Um skaðabótaábyrgð endurskoð-
enda. Greinin fjallar þó fyrst og
iremst um túlkun hans á dómsmáli
fyrir Hæstarétti í máli Nathans & 01-
sens gegn Gunnari Sigurðssyni end-
urskoðanda. Tilefni greinarinnar er
að ritstjórn blaðsins hafði í skrifum
sínum vísað til greinar eftir undirrit-
aðan um umræddan dóm Hæstarétt-
ar. Lögmaðurinn er ósáttur við með
hvaða formerkjum ritstjórn blaðsins
visar til þeirrar umijöllunar minnar
og af þeim sökum sér hann ástæðu til
þess öðru sinni að svara grein minni.
I umræddu máli var Gunnar sýkn-
aður fyrir fjölskipuðum dómi í Hér-
aðsdómi Reykjavíkur og var einn
dómaranna sérfróður á sviði endur-
skoðunar, en Gunnar var krafinn um
bætur vegna tjóns sem fyrirtækið
hafði orðið fyrir vegna fjárdráttar starfsmanns fyrirtækisins.
Hæstiréttur taldi á hinn bóginn að Gunnar hefði að hluta til átt
sök á því að ekki komst upp um ijárdráttinn í tíma og var dæmd-
ur til að greiða 4 millj. kr. í bætur, en tjón fyrirtækisins var alls
25 millj. kr. Eg hef í sjálfu sér enga afstöðu tekið til þess hvort
þessi skipting á ábyrgð á tjóni fyrirtækisins er rétt eða ekki,
enda hef ég ekki nægar upplýsingar eða aðgang að dómsskjöl-
um til að dæma um það. Þær athugasemdir, sem ég hef við mál-
ið, lúta að þvi hvernig Hæstíréttur kemst að ofangreindri niður-
stöðu og hvernig hann reifar málið.
flstæða þess að ég svara Jónas Ástæða þess, að ég tel mig
knúinn til þess að svara Jónasi, er sú að hann segir að niður-
staða min í umfjöllun um dóminn sé röng og hvorki byggð á
staðreyndum málsins né lögum um
verkefni og ábyrgð endurskoðenda.
Undir svo hörðum dómi hans get ég
ekki setið og verð því að bregðast
við. Áður en ég geri grein fyrir hvers
vegna ég tel umfjöllun Hæstaréttar
vera ábótavant finnst mér nauðsyn-
legt að skýra í örstuttu máli hver
verkefni endurskoðenda eru að svo
miklu leyti sem þeir vinna endur-
skoðunarstörf fremur en önnur
verkefni sem þeir geta tekið að sér,
t.d. uppgjörsvinnu og skattaþjónustu.
Rétt er að taka skýrt fram, að endur-
skoðandi fyrirtækisins var ekki ráð-
inn til annars en endurskoðunar-
starfa, enda hafði fyrirtækið fjármála-
stjóra sem var fullfær um að semja
reikningsskil fyrirtækisins og vinna
önnur bókhaldsverk sem endurskoð-
endur þurfa iðulega að taka að ser
fyrir umbjóðendur sína.
Fagfélög endurskoðenda setja reglur
Endurskoðun á reikningsskilum fer
þannig fram, að endurskoðendum er
ætiað að safna nægilegum gögnum
tíl þess að geta ályktað um réttmaeti
reikningsskila fyrirtækis í heild.
Vinnan byggist á rannsóknum 3
þeim kerfum sem notuð eru í fyrir-
tækjum, t.d. greiðslukerfum, birgða-
kerfum, launakerfum o.s.frv. Auk
þess gera reglur um endurskoðun
ráð fyrir því að sannprófun á einstök-
um efnahags- og rekstrarliðum fari fram eftír því sem tilefni er
tíl, en ekki er um tæmandi rannsókn á öllum þáttum í rekstn
fyrirtækja að ræða. Almenn fyrirmæli eru í lögum um ifam-
kvæmd endurskoðunar á reikningsskilum fyrirtækja, en fagfe-
lög endurskoðenda hafa sett sér mun ítarlegri reglur sem end-
urskoðendum ber að virða, en að öðrum kosti gætu þeir þurft
að sæta fébótaábyrgð eða refsiábyrgð þegar svo ber undir.
Áritun endurskoðanda Áritun endurskoðanda á reikningsskil
að lokinni þessari vinnu þýðir ekki að fulikomin og kórrétt
mynd sé dregin upp af afkomu og efnahag, heldur hitt að þau
séu nógu áreiðanleg fyrir notendur sem eru fyrst og fremst fjár-
magnseigendur. Tilgangurinn með endurskoðun hlutlauss um-
sagnaraðila um reikningsskil fyrirtækja er að bæta trúverðug-
leika við reikningsskil þeirra og
greiða þannig fyrir því að viðskipú
milli fyrirtækja og fjármagnseigenda
getí gengið snurðulaust fyrir sig.
Það er skýlaus krafa stéttar end-
urskoðenda, komi til kasta dómstóla
að skera úr um hvort þeir þuríi að
sæta ábyrgð vegna starfa sinna, að
dómur sé felldur á grundvelli þess
hvort þeir hafi farið eftir þeim regl-
um sem fagfélög þeirra hafa sett og
almennum fyrirmælum í lögum. Það
Stefán Svavarsson, lektor og löggiltur
endurskoáandi, gerir hér athugasemdir
við grein Jónasar Aðalsteinssonar i
síðasta tölublaði Frjálsrar verslunar og
gagnrýnir harðlega vinnubrögð Hæsta-
réttar í máli Nathan & Olsen.
Texti: Stefán Svavarsson Myndir: Geir Ólafsson
Stefán Svavarsson, löggiltur endurskoðandi.
Hæstiréttur gerir kröfu um verklag, sem
hvorki er krafist samkvæmt ákvæðum laga né
reglna um endurskoðun, og því síður að nið-
urstaða réttarins í málinu byggi á verklagi
sem enginn endurskoðandi í landinu mátti
vita að krafa væri gerð um.
Hér skal minnt á, að endurskoðandi var í tilviki
umrædds fyrirtækis ekki ráðinn til þess að sjá
um uppgjörsmál, heldur eingöngu endur-
skoðun, en hér sýnist þó krafa gerð um vinnu
sem telst vera uppgjörsvinna.
152