Frjáls verslun - 01.10.2004, Side 34

sjáanlegt á einum stað í Osló og þá aðeins sem lítið ljósaskilti
uppi má sjöttu hæð í húsi sem hefur raftækjaverslun við hliðina
á skóverslun á jarðhæðinni. Þetta er feiminn banki.
Ekhi hutjsjónamenn BN-bankinn var stofnaður árið 1961
af nokkrum öðrum bönkum, sjóðum og tryggingarfélögum í
Þrándheimi. Mai'kmiðið var að lána fé gegn veði í atvinnuhús-
næði og tíl byggingar á atvinnuhúsnæði. Upphaflega hét hann
AS Næringskreditt en naihinu var breytt í Bolig- og nærings-
banken - BN-bank - árið 1992 þegar hann varð formlega að
banka gegn vilja eigenda sinna.
Smátt og smátt hefur eigendum fjölgað og þeir em nú nær
60. Flestir hluthafa em smáir og nú sem stendur er Islands-
bankinn næststærsti hluthafinn með 9,8 prósent. Stærstur er
Sparebanken Öst, sem lofað hefur að selja Islandsbanka sín 20
prósent verði af yfirtöku IslandSbanka á öllu hlutafénu.
Eftir að tilboð Islandsbanka var lagt fram upphófust lífleg
viðskipti með bréf í BN-banka í kauphöllinni í Osló. Gunnar
segir að rnargir smáir kaupendur hafi hætt á að kaupa bréf
á yfirverði í von um enn hærra tílboð en það sem kom frá
Islandsbanka síðar. Hann kallar þetta „eðlileg viðbrögð markað-
arins“ þegar boðið er í fyrirtæki en hafi engin áhrif á endanlega
niðurstöðu um sölu á bankanum.
Gunnar bankastjóri segir að hluthafamir eigi ekki hlutaféð
af hugsjón og ekki heldur tíl að tryggja sér völd og áhrif á tjár-
málamarkaðnum. Hlutabréf í BN-bankanum em fyrst og fremst
traust eign sem gefið hefúr eigendum sínum jafnan og góðan
arð um langan tíma. Bréfin hafa verið til sölu í kauphöllinni í
Osló frá árinu 1989.
Einfaldur rekstur Þegar ég spyr hve margir vinni í tjórða
stærsta banka Noregs svara Gunnar stoltur: „Við emm 85 hér
í bankanum. Starfsmenn Islandsbanka em nærri 700 fleiri. A
þessu sérðu muninn á BN-bankanum og Islandsbanka. Þessi
munur tjallar ekki bara um fisk. Þetta er sá munur sem er á
fjárfestingasjóði og viðskiptabanka."
Gunnar segir að hagnaður BN-banka skýrist af muninum
sem er á inn- og útiánsvöxtum - og engu öðm. Þetta er einfald-
asta gerð af banka sem býður aðeins einfalda þjónustu.
Þrátt fyrir þennan mun á starfsmannahaldi er veltufé bank-
anna tveggja svipað. Islandsbanki er ívið stærri, með 440
milljarða íslenskra króna á sínum snæmm, en BN-banki veltir
400 milljörðum á ári. Eigið fé Islandsbanka er nær 30 milljarðar
íslenskra króna en eigið fé BN-banka rúmir 20 milljarðar.
„Fyrir okkur skiptír hagkvæmni í rekstri öllu,“ segir Gunnar.
„Þess vegna emm við ekki fleiri sem vinnum við bankann. Við
verðum að hafa reksturinn eins einfaldan og hægt er til að geta
skilað álíka hagnaði og þefi bankar sem bjóða meiri þjónustu og
taka meiri áhættu í rekstri. Það má segja að við græðum aldrei
mikið en við töpum heldur aldrei miklu.“
Byggðastefna Gunnar sagði að tílboð íslandsbanka hafi komið
eins og þmma úr heiðskím loftí. Þó er oft rætt í norskum Jjöl-
miðlum um sölu á bankanum. Fyrir sex ámm var raunar búið að
selja bankann til Den norske Bank - DnB - sem er stærstí banki
Noregs. Af því varð þó ekki. Ahrifamiklir stjómmálamenn beittu ,
sér gegn sölunni enda þótti sýnt að BN-bankinn yrði lagður
niður og reksturinn sameinaður móðurbankanum.
I Noregi var litið svo á að með yfirtöku Den norske Bank
yrði engin umtalsverð tjármálastofnun eftir í Þrándheimi.
Þá var nýbúið að selja hinn Þrándheimsbankann - Fokus
Bank - til Danmerkur og heimamenn orðnir uggandi um
sinn hag.
„Það er yfirlýstur vilji yfirvalda hér að Þrándheimur haldi
einhverri af sínum gömlu íjármálastofnunum," segir Gunnar.
„Þess vegna er það ein af forsendum þess að Islandsbanki fái að
eignast BN-bankann að reksturinn verði óbreyttur og að höfuð-
stöðvamar verði áfram í Þrándheimi."
Starfsfólhið bíður spennt Þetta er lika mikilvæg skýring á af
hverju aðrir norskir bankar hafa ekki sóst eftir BN-bankanum.
Tveir stærstu bankamir sem nú starfa í Noregi - Den norske
Bank og Nordea - ráða nú þegar svo miklu í tjármálalífinu að
enn frekari kaup yrðu sjálfkrafa stöðvuð af samkeppnisstofnun.
Það er því skortur á hæfum kaupendum í Noregi.
Starfsfólk BN-banka hefur lengi beðið spennt eftír að biðill
með fúlgur tjár gerði hosur sínar grænar fyrir þeim. Berit
Solheim situr í eina aaldkerastólnum í útíbúinu í Osló og segir
að sér finnist athyglin frá Islandi spennandi.
„Mér finnst að ef Islandsbanki kaupir allt hlutaféð þá eigi að
láta okkur starfsfólkið fá ókeypis flugmiða tíl Islands," segir hún
og hlær. Hún viðurkennir að starfsfólkið sé spennt vegna þess
að húsbændumir gætu allt í einu orðið íslenskir.
Óvissa á meðan beðið er Þó dregur það úr óvissunni
að Islandsbankamenn hafa lofað að í engu verði hróflað við
rekstrinum og að Islandsbanki reikni ekki með „samlegðar-
áhrifum“ af kaupunum. Það þýðir að ekki stendur til að segja
upp fólki. Orð Bjama Armannssonar, bankastjóra Islands-
banka, um að engu verði breytt í rekstrinum í Noregi hafa létt
af mönnum áhyggjum.
„Við bíðum spennt eftír að frétta hvað gerist," segir Gunnar
bankastjóri. „Biðin veldur óvissu í rekstri banka sem hefur haft
stöðugleika að markmiði í meira en 40 ár. Islandsbanki hefur þó
gert sitt tíl að draga úr óvissunni."
Spennan stafar líka af því að það er Gunnar Jerven og
stjóm bankans sem á endanum gefur eigendum sínum ráð
um hvort rétt sé að selja hlutabréfin eða að hafna tilboðinu
frá Islandsbanka. Fyrsta ráð Gunnars var að segja hluthöf-
unum að bíða. Norsk viðskiptablöð hafa síðan verið full af
vangaveltum um hvað hann leggi tíl málanna að lokum. Það
ræður miklu um úrslit málsins sem eiga að liggja fyrir 17.
desember.
Það er því öðmm fremur Gunnar Jerven sem metur á
endanum hvort tilboð Islandsbanka upp á 35,5 milljarða
íslenskra króna er nóg fyrir hlutabréfin í BN-banka.
Hann brosir þegar hann er spurður um niðurstöðuna: „Eg er
enn að hugsa. Þetta em spennandi tímar.“[H
34