Útvarpstíðindi : nýr flokkur - 01.03.1952, Page 8

dýpri, að því er veðurstofan segir, þá er
mannlegt að skotra augum til sólar og
vona að úr rætist betur en áhorfist. Mörg
eru tákn tímanns óglæsileg og uggvæn
framtíðin á marga lund. Sumir menn
eru býsna hræddir við atómsprengjur úr
einhverri átt og er slíkt mannlegt, en
seint ætla ég, að atómskáldskapur grandi
þjóðinni og hrein meinbægni að amast
við slíku. — Mér er líka næst
að halda, að þeir tali verst um ungu
skáldin, sem minnst þekkja til þeirra. Er
það út af fyrir sig býsna affararíkt, því
þeir kunna að vera nokkuð margir, en
hins vegar kannski vorkunnarmál, — því
viðfangsefnið er ekki allskostar skemmti-
legt. Mér virðist réttara að bíða þess með
stillingu, að eitthvað rofi til.
— Viljið þér segja nokkur orð um út-
hlutunina í ár?
— Mikið má það vera, ef ekki er þeg-
ar búið að segja allt sem segja þarf um
þessa úthlutun, og eitthvað þó nokkuð
meira, ef að vanda lætur. Eg hef því ekki
minnstu löngun til að leggja orð í
þann belg. Mér skilst, að enginn sé
ánægður með hana. Eg vil ekki fullvrða,
að ég hafi nokkru sinni gert mér í hugar-
lund, að hægt væri að skipta þessu fé,
svo að ekki yrði að fundið. Það er að
minnsta kosti ekki sennilegt. Hitt er víst,
að eftir sjö ára reynslu er ég fulltrúa orð-
inn um það, að slíkt mun aldrei takast.
★
Sigurður Guðmundsson ritstjóri
Þjóðviljans, hefur að undanfömu ver-
ið í nefndinni annaðhvert ár, en hitt
árið Magnús Kjartansson ritstjóri:
— Mig minnir að Kristinn Andrésson
segði einu sinni eitthvað á þessa leið:
8 ÚTVARPSTÍÐINDI
„Rithöfuiidmimi á að vera sjálfskipaður
embættismaður þjóðarinnar.“ Hvað segir
þú um þá kenningu? Og hver á að meta
þjónustugildi skáldsins við þjóð sína og
menningu, og hver skal umbun þess vera?
— Setninguna, sem höfð er eftir
Kristni Andréssyni, held ég að varhuga-
vert sé að nefna I enningu, eina sér og
slitna úr samhengi. — Hver meta eigi
þjónustugildi skáldsins við þjóð sína og
menningu og hver vera skuli umbun þess
er svo mikið mál og vandasamt að svar
í fáum orðum segir lítið. Það er þjóðfé-
lagsmál, spurningunni verður ekki svarað
svo að við eigi almennt, á öllum tímum,
hvernig sem þjóðfélagshættir breytast. Ég
tel hin framúrskarandi góðu kjör rithöf. í
alþýðuríkjunum, benda til framtíðar-
lausnar; í þjóðfélagi sósíalismans, þar sem
hagsmunabarátta andstæðra stétta er
ekki lengur til, er það eðlileg hugsun að
rithöfundar, skáld og listamenn séu
„sjálfskipaðir embættismenn þjóðarinn-
ar“, virkir þátttakendur í sköpun hins
samvirka þjóðfélags. Málið er miklu
flóknara í löndum, sem búa við auðvalds-
skipulag. Þar eru stærstu og göfugustu
skáldin, rithöfunda]- og listamenn, í upp-
reisn gegn arðráni, fátækt, ómennsku og
rotnun hins feiga þjóðskipulags, og enda
þótt þeir séu einmitt þess vegna fulltrúar
hins heilbrigðasta með þjóðinni, eiga þeir
venjulega valdhafana í „andskotaflokkin-
um miðjum." Til jiess að sósíalistískur
listamaður fái viðurkenningu frá stjórn-
arvöldum í auðvaldsþjóðfélagi nú á dög-
um, nægir ekki að hann hafi náð afburða
árangri í listgrein sinni og njóti ástsæld-
ar sinnar, lieklur þarf verkalýðshreyfing
landsins að vera nógu sterk til að hindra
fasistíska stjórnarliætti. Annars á hann á
hættu að verða útlagi eins og Pablo
Neruda eða tukthúsfangi eins og Howard