Morgunblaðið - 07.12.2008, Síða 26

26 Tónlist
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 7. DESEMBER 2008
Fæst hjá N1, í veiðivöruverslunum og á www.veidikortid.is
Veiðikortið veitir aðgang að
31 vatnasvæði vítt og breitt um landið,
í allt sumar fyrir aðeins 6000 kr.
Þú ákveður svo hvar og hvenær þú veiðir.
Handbók með ítarlegum upplýsingum, kortum o.fl. fylgir.
Frí heimsending þegar verslað er á www.veidikortid.is
Eftir Orra Pál Ormarsson
orri@mbl.is
Hver gat útkoman mögulegaorðið þegar ung kona meðómengaða óperurödd alinupp í Brecht/Weill-
hefðinni í Austur-Þýskalandi fór að
drekka í sig hippisma og yrkja og
syngja af áfergju um ástir og kynlíf?
Svarið er einfalt: Nina Hagen.
Pönkdrottningin er án efa með lit-
ríkari karakterum rokksögunnar,
þekkt fyrir ótrúlegt raddsvið og ögr-
andi framkomu. Þegar David Let-
terman fékk hana í þátt sinn árið
1985 spurði hann í grænku sinni
hvernig tónleikum hennar væri hátt-
að. „Því verður ekki lýst með orð-
um,“ svaraði Hagen, ljúf á manninn.
„Þú verður að koma á sýninguna
mína til að átta þig á því.“
Þar hitti hún naglann á höfuðið,
Nina Hagen heldur ekki tónleika,
hún efnir til sýninga – í sjónrænasta
skilningi þess orðs. Hún beislar
sjálfan frumkraftinn og bregður sér
í allra kvikinda líki. Nina Hagen er
skemmtikraftur af Guðs náð.
Annars snerist viðtalið hjá Let-
terman aðallega um hárlengingar
sem stjórnandanum þótti stór-
merkileg vísindi á þessum tíma.
Enda þótt Hagen hafi verið kurt-
eisin uppmáluð í téðu viðtali hefur
hún haft lag á að ganga fram af fólki.
Frægust er uppákoman þegar hún
hóf fyrirvaralaust að kenna konum
að fróa sér í beinni útsendingu í
austurríska sjónvarpinu. Þá var
bleik brugðið. Því skal þó til haga
haldið að Hagen var allan tímann
klædd í þessar fínu leðurbuxur með-
an á kennslunni stóð.
Upp á kant við kerfið
Catharina Hagen fæddist í Aust-
ur-Berlín 11. mars 1955. Foreldrar
hennar voru leik- og söngkonan
Eva-Maria Hagen og rithöfundurinn
Hans Hagen en foreldrar hans, sem
voru gyðingar, höfðu týnt lífi í út-
rýmingarbúðum nasista í Sachsen-
hausen í seinna stríði. Foreldrar
hennar slitu samvistum þegar Hag-
en var tveggja ára. Fjögurra ára hóf
hún að leggja stund á ballett og að-
eins níu ára þótti hún hafa burði til
að verða óperusöngkona.
Tveimur árum síðar gekk móðir
hennar að eiga andófsmanninn og
söngvarann Wolf Biermann. Stjórn-
málaviðhorf hans mótuðu hina ungu
Hagen næstu árin og tólf ára var
henni vikið með skömm úr ungliða-
hreyfingu samtakanna Frjáls
Þýskalands. Við tók andóf gegn
kommúnistastjórninni í Austur-
Þýskalandi.
Sextán ára gömul sleit Hagen
skólagöngu sinni og gekk í ábreiðu-
sveitina Fritzens Dampferband, þar
sem hún söng m.a. lög Janis Joplin
og Tinu Turner. Því næst stofnaði
hún sína eigin sveit, Automobil, og
braust fljótt til vinsælda í Austur-
Þýskalandi. Ferill hennar þar fékk
þó sviplegan endi. Biermann hafði
verið hleypt yfir til Vestur-
Þýskalands til að syngja á tónleikum
sem var sjónvarpað en þegar hann
ætlaði að snúa aftur var honum synj-
að inngöngu í landið. Eftir sátu
mæðgurnar með sárt ennið. Hagen
dó þó ekki ráðalaus heldur ritaði
austur-þýskum yfirvöld bréf þar
sem hún hótaði því að halda merki
fósturföður síns á lofti fengju þær
ekki að yfirgefa landið. Fjórum dög-
um síðar var fallist á þá skilmála.
Þykir það með miklum ólíkindum en
sumar fjölskyldur sáust sem kunn-
ugt er ekki áratugum saman eftir að
Berlínarmúrinn reis. Kommúnistum
hefur bersýnilega staðið stuggur af
Ninu Hagen.
Heillaði Johnny Rotten
Hún settist að í Hamborg og gekk
þegar útgáfufyrirtæki á hönd. Því
var í mun að markaðssetja hana í
Vestur-Evrópu og hélt Hagen í vík-
ing til Lundúna, þar sem pönkið
hafði haldið innreið sína með lúðra-
blæstri. Var henni þar vel tekið og í
hópi helstu aðdáenda var enginn
annar en Johnny Rotten, söngvari
Sex Pistols.
Innblásin af bresku pönkbylgj-
unni setti Hagen á laggirnar sveit í
eigin nafni. Kom fyrsta breiðskífa
hennar út árið 1978 og féll í frjóan
jarðveg. Innihélt hún m.a. annars
smellina TV-Glotzer og Auf’m Bahn-
hof Zoo.
„Hún sökkvir sér í tónlistina með
ágengum hætti,“ segir tónlistar-
gagnrýnandinn Fritz Rumler í um-
sögn sinni. „Hún rymur undurfag-
urri altröddu en flýgur svo gegnum
skræki og hrín upp í bjartar sópr-
anhæðir, hún skopstælir, deilir á og
spangólar á sviðinu eins og örbjarga
maður.“
Nina Hagen Band fylgdi frum-
burðinum eftir með plötunni Unbe-
hagen ári síðar en þá hafði kastast í
kekki með Hagen og öðrum sveit-
arlimum með þeim afleiðingum að
hljóðfæraleikurinn var tekinn upp í
Berlín en söngur hennar í Los Ang-
eles. Eftir það stofnuðu hljóðfæra-
leikararnir hina vinsælu sveit Spliff.
Sá geimskip á meðgöngunni
En Hagen þurfti ekki á meðreið-
arsveinum að halda, stjarna hennar
var risin í Evrópu og árið 1980 ákvað
hún að freista gæfunnar í Bandaríkj-
unum. Hún settist að í Los Angeles
og byrjaði raunar á því að verða létt-
ari, ól dótturina Cosma Shiva 17. maí
1981. Hún hefur á fullorðinsárum
lagt leiklistina fyrir sig með ágætum
árangri, einkum í þýskumælandi
löndum. Óvenjulegt nafnið er runnið
undan rifjum móðurinnar sem sá
þetta líka forkunnarfagra geimskip
á meðgöngunni, Cosma er tilbrigði
við orðið cosmos (alheimur) og Shiva
Skopstælir,
deilir á og
spangólar
Sérlunduð Hagen hefur alla tíð haft yndi af því að ganga fram af fólki.
Hvað varð um | þýsku pönkdrottninguna Ninu Hagen
Frumleg Nina Hagen hefur aldrei
þótt venjuleg manneskja.
, ,ímorgungjöf?