Morgunblaðið - 11.10.2009, Blaðsíða 31

31
MORGUNBLAÐIÐ SUNNUDAGUR 11. OKTÓBER 2009
Morgunblaðið/Ómar
Góður fundur Mikil spenna ríkti fyrir þingflokksfund VG eftir ferð formannsins til Istanbúl. Síðar kom í ljós að ekki hafði þótt ástæða til að spilla þægilegu kaffiboði með umræðum um Icesave.
M
ikill óróleiki hefur
verið hjá Vinstri
grænum frá því að
Ögmundur Jónasson
fór úr ríkisstjórn,
ófús að eigin sögn.
Formaður flokksins,
Steingrímur J. Sig-
fússon, gerði illt
miklu verra með
tvennum hætti. Hann túlkaði brottför Ög-
mundar sem gunguskap en ekki málefn-
anlegan ágreining um Icesave-málið. Ögmund-
ur hefði ekki haft burði til að laga rekstur og
útgjöld síns ráðuneytis að fyrirliggjandi fjár-
lagafrumvarpi og þess vegna hefði hann hrokk-
ið fyrir borð. Í annan stað sagðist Steingrímur
á þingflokksfundi hafa fengið ótvíræða heimild
þingflokksins til að ganga frá Icesave-málinu á
fundum í Istanbúl fengi hann að eigin mati nið-
urstöðu sem væri nógu hagfelld fyrir þjóðina.
Þingflokksmenn, jafnt stuðningsmenn Stein-
gríms sem efasemdarmenn, furðuðu sig á þess-
um túlkunum. Steingrímur hefði einvörðungu
fengið heimild til að halda áfram að ræða málið
og svo mætti hann bera það á nýjan leik undir
þingflokkinn sem væri þó algjörlega óbundinn
um stuðning við það.
Steingrímur á
lyftufundum í Istanbúl
Þessi viðbrögð þingflokksins eru auðvitað bæði
eðlileg og skiljanleg. Hann veit, sem þjóðin öll,
að Steingrímur taldi Icesave-samninginn „frá-
bæran“ fyrir þjóðina og hann barðist eins og
ljón gegn öllum fyrirvörum sem gerðu þó ekki
annað en að draga úr ömurlegustu ágöllunum.
Spunameistarar fjármálaráðherrans reyndu
að blása mjög upp dugnað hans í Istanbúl. Ráð-
herrann hefði átt ekki færri fundi en tuttugu
með hverju mikilmenninu á fætur öðru. Nú
fullyrða hins vegar traustar heimildir að flestir
þessara funda hafi verið svokallaðir lyftu-
fundir. Þá er átt við að menn rekast saman,
bjóða góðan daginn, telja að veðrið sé gott og
að turnspírurnar í Istanbúl séu fleiri en þeir
hugðu. Þessar upplýsingar gera þó svo sem
ekkert til. Það var hvort eð var barnalegt hjá
spunameisturum ráðuneytisins að halda að
þjóðin myndi titra af spenningi yfir fundafjölda
sinna manna í útlöndum. Hún er orðin svo sjó-
uð að hún gerir ekkert með það fremur en þeg-
ar Össur Skarphéðinsson rakst á Obama
Bandaríkjaforseta í 30 sekúndur og bauð hon-
um fyrst góðan daginn og bauð honum svo til
Íslands. Forsetinn, sem vissi ekki hvaða rugl
þetta væri, sagði að það væri gaman og hélt svo
undrandi sína leið en Össur hljóp til að hringja
í vini sína á fjölmiðlunum til að segja að Obama
væri að koma. Virtist hann óttast mest að
Obama yrði á undan honum til Íslands!
Góður en gagnslaus fundur
En þótt lyftufundirnir skipti ekki máli virðist
ljóst að fátt eða ekkert jákvætt kom út úr hin-
um fáu alvarlegu fundum. Enda hvað geta
menn boðið íslenskum ráðherra sem er löngu
búinn að fá „frábæran“ samning um Icesave.
Þetta má lesa út úr fundi Steingríms með þing-
flokknum sínum. Þar var Steingrími fagnað
eins og týnda syninum fyrir framan myndavél-
arnar, kysstur betur en Brésneff kyssti Honec-
ker á þeirra tíð, en lítið sem ekkert var rætt um
eina málið sem var á dagskrá fundarins, Ice-
save-málið. Eftir þriggja tíma fundasetu var
spenntum fréttamönnum tilkynnt að þetta
hefði verið góður fundur. Mikið varð frétta-
stofa ríkisútvarpsins fegin. Steingrímur gætti
sín á að segja ekki að fundurinn hefði verið
„frábær“ enda ekki góð reynsla af því.
Það skal ekki dregið í efa að fundurinn hafi
verið góður og jafnvel frábær. Langir fundir,
þar sem aðaldeilumálið er ekki rætt hafa góða
möguleika á því að vera þægilegir. En það
hefði verið skysamlegra að ýta ekki vandanum
svo áberandi á undan sér eins og þarna var
gert. Það vekur ekki traust. Hinn stjórn-
arflokkurinn hlýtur að fyllast af áhyggjum
þegar aðalmál ríkisstjórnarinnar er svo eldfimt
í öðrum stjórnarflokknum að það fær sama um-
ræðutímann og snara í hengds manns húsi fær
að jafnaði.
Nú er það hins vegar svo að það eru góðar
málefnalegar forsendur til að fara í ýtarlegar
umræður og vel grundaðar í þingflokki Vinstri
grænna. Þar eru margir sem hafa sett sig mjög
vel inn í það mál og geta rætt það efnislega af
alvöru og þunga. Í þingflokki Samfylkingar
geta þess háttar umræður ekki átt sér stað.
Forsætisráðherrann sjálfur hefur sýnt að hann
er mjög illa að sér um samningsgerðina þótt
ekki sé öðru trúað en hún hafi loks fundið sér
tíma til að lesa Icesave-samninginn. Enginn
þingmaður þess flokks hefur hins vegar op-
inberlega rætt þetta mál svo vitglóra sé í og er
þó ræða Sigmundar Ernis ekki undan skilin.
Gagnrýni Atla Gíslasonar
á Samfylkinguna
Ögmundur Jónasson þekkir málið út í hörgul
eins og fram hefur komið víða opinberlega,
meðal annars hér í blaðinu. Sama má segja um
Guðfríði Lilju og Lilju Mósesdóttur og reyndar
fleiri þingsystkin þeirra.
Þannig sýnir þingmaðurinn Atli Gíslason að
þar kemur enginn að tómum kofunum í ræðu
sem hann flutti um ráðstafanir í ríkisfjár-
málum 19. desember sl. Þar spyr Atli: „Hvað
varð til þess að ákveðið var að ríkissjóður tæki
ábyrgð á einkabönkum sem honum bar engin
lagaleg skylda til samkvæmt ESB-tilskip-
uninni?“ Og enn segir Atli Gíslason þingmaður
sem einnig er reyndur hæstaréttarlögmaður:
„En ég vil taka sérstaklega fram að íslenska
ríkið uppfyllti tilskipun Evrópusambandsins
um innstæðutryggingar. Það verður full-
komlega ljóst þegar skýrsla Ríkisendurskoð-
unar un endurskoðun ríkisreiknings 2007 er
skoðuð, en þar lagði ríkisendurskoðandi til að
fella ætti Tryggingasjóð innstæðueigenda og
fjárfesta úr B-hluta ríkissjóðs. Að mati Rík-
isendurskoðunar voru ekki lagalegar for-
sendur fyrir birtingu sjóðsins í ríkisreikningi
því hann gat með engu móti talist eign ríkisins
og það bæri ekki ábyrgð á skuldbindingum
hans.“ Og skömmu síðar í ræðu sinni bætir
þingmaðurinn við: „Þetta er alveg með ólík-
indum og ég verð að ítreka að tilskipun Evr-
ópusambandsins um innstæðuábyrgðina legg-
ur ekki þessar skyldur á herðar ríkissjóðs. Það
er óumdeilanleg staðreynd. „Og enn nokkru
síðar í ræðunni segir: „… ólögmæt viðbrögð
Evrópusambandsins, sem Samfylkingin kné-
krýpur nú fyrir því að íslenska þjóðin verður
bundin á skuldaklafa næstu áratugi og traust
efnahagskerfi er hrunið“. Og undir lok ræðu
sinnar segir Atli Gíslason, þingmaður og
hæstaréttarlögmaður: „Ríkisstjórnin er blóðug
upp fyrir axlir og almenningi í landinu blæðir.
Það sem verra er; blóðugri niðurskurður í fjár-
lögum er boðaður fyrir árið 2010 í stað þess að
taka slaginn við ESB og Breta. Öllu er fórnað á
grundvelli staðfasts vilja Samfylkingarinnar til
að ganga í ESB.“
Af þessum tilvitnuðu orðum þingmannsins
má ráða að hann er ekki í neinum vafa um eðli
og inntak Icesave-samningsins. Hann veit að
lög standa alls ekki til þess að þjóðin taki á sig
drápsklyfjar til þess að standa undir ESB-
áráttu Samfylkingarinnar. Ekki getur Stein-
grímur J. Sigfússon látið sér nægja sem rök í
málinu að afgreiða Atla Gíslason sem gungu á
borð við Ögmund Jónasson. Hann hlýtur fyrr
eða síðar að þurfa að eiga málefnalegar og efn-
islegar rökræður við flokkssystkini sín í Vinstri
grænum.
Hótun forsætisráðherra
um stjórnarslit
Hvernig sér fjármálaráðherrann fyrir sér
framhaldið? Hann er með fjárlög í fullkomnu
uppnámi þar sem honum láðist að hafa samráð
við fagráðherrana sem eru hver af öðrum að af-
neita ýmsum þáttum í frumvarpinu sem að
þeim snúa. Hann er búinn að setja stöð-
ugleikasáttmálann í uppnám með því að standa
ekki við neitt af því sem stuðla átti að atvinnu-
uppbyggingu en er byrjaður að flækjast fyrir.
Hann veit ekki hvar hann stendur í Icesave-
málinu og helsti samstarfsaðilinn er forsætis-
ráðherra sem situr með hendur í skauti á milli
þess sem hún hótar sinni eigin ríkisstjórn slit-
um ef þetta eða hitt gengur ekki eftir. Stein-
grímur hlýtur að hafa velt fyrir sér að vera
lengur í Istanbúl. Mennirnir sem hann hitti í
lyftunum þar voru ekki með þetta eilífðar þras
út af engu og hóta í sífellu að hoppa út úr lyft-
unni ef Steingrímur gæti ekki ýtt á réttu takk-
ana eftir pöntun.
Innri átök og aðgerðaleysi ríkisstjórnar
Reykjavíkurbréf
101009