Saga - 1971, Side 21

TIMATAL ARA FRÓÐA
19
ókar um óleif sé ekki arfsögn, heldur ályktun einhvers
róös manns, sem hefur kynnzt Ólafi konungi í Dyflinni af
vestrænum heimildum, skráðum eða óskráðum, og ímyndað
Ser> að hann væri sami maður og Óleifur hinn hvíti“
(Skírnir 1956, 62). Það er vafalaust rétt, að Dyflinnar-
skíri getur ekki verið frá Ara fróða komið, en spumingin
Verður, hvað Frum-Landnáma hefur sagt um Ólaf hinn
vita. Björn M. ólsen og síðar Jón Jóhannesson hafa rök-
stutt það, að höfundur Laxdæla sögu hafi stuðzt við rit-
aða heimild um landnám, náskylda Melabók, og kemst Jón
Sv° orði um höfundinn: „Hann virðist ekkert hafa vitað
Urri samband Ólafs hvíta, Auðar og Þorsteins rauðs við
rland og Suðureyjar". „Höf. Laxd.s. gerir ráð fyrir, að
uður hafi gifzt í Noregi, og kann ekkert frá ólafi hvíta
a segja annað en nafnið. Hann lætur Helga magra, Helga
þjólu
°g Björn austræna fara úr Noregi til Islands, en
etrl til Skotlands og andast þar“. Og niðurstaðan verður:
v n^rrr leið er til að skýra þetta önnur en sú, að heimild
ns hafi verið mun fáskrúðugri en Styrmisbók; þó er
a s eþltr loku fyrir það skotið, að hún hafi verið Landn.
e rr Ara“ (Gerðir Landnámabókar, 213). Það er rétt, að
SUrrrt hefur höfundur Laxd.s. stuðzt við Landnámabók
. astíylda Melabók, en þar með er ekki sagt, að hann hafi
, . farið eftir þeirri heimild. Það hefur hann sýnilega
* gert um forfeður ólafs hvíta, sem er sagður Ingjalds-
°n f’róðasonar ins frækna, er Svertlingar drápu; og naum-
ef er hægt að gera ráð fyrir, að Frum-Landnáma hafi
álít^ ^ett^ forfeðra Ólafs, sé Ari höfundur hennar. Ég
han haxd.s. hafi þurft að velja og hafna, þar sem
ag n Var að semja sögu, en ekki afrita, og því sé hæpið
haf*^^ ^raga ályktanir af henni um það, hvað ekki
1 staðið í heimild, sem höf. sögunnar notaði. Það er
veru Ve^na meó öllu óvíst, að ekkert hafi verið minnzt á
beru Ketils flatnefs og ættmenna hans fyrir vestan haf í
^ Landnámu, er höf. Laxd.s. hafði fyrir sér, þvert á
gaatu eftirfarandi setningar úr sögunni bent til þess,