Saga - 1979, Blaðsíða 157

MIÐSTÖÐVAR STÆRSTU BYGGÐA 147
þessi ráðstöfun að stuðla að því að þar kæmi upp verslunar-
staður. Atliugandi er hvort viðleitni til eflingar verslunar
°g miðstöðvarmyndunar hafi vakað fyrir biskupi. Þegar á
8- öld var biskupum ætlað að styrkja reglur um mál og vog
°g' markaði (Ennen 1975, 61). I fjárlagi frá vorþingi Ár-
nesinga segir: „Gull og silfur skal vega að metum biskups“
(Dl I, 316) Minna má á að Páll biskup beitti sér fyrir að
sett voru lög um alinmál um 1200 (Bps I, 135; DI I, 306—
310). Friðsamleg innflutningsverslun var brýn nauðsyn
yegna kirkjuhalds.
Breytt val hafna. Árið 1118 komu 35 skip til Islands og
hefur víst verið óvenjumikil sigling. Þá tók upp hinn á a.g.
25 m langa knör undir Eyjafjöllum. Flest skipin hafa lík-
lega verið allmiklu minni (byrðingar norskra farbænda?)
en sú þróun hafin að skip verði færri og stærri. Ekki er
getið siglinga á hinar grynnri og þrengri hafnir í Borg-
arfirði eftir 1100 og var þó líklega oft kjörið að leggja
smáum hafskipum í Langá og Gufuá, þegar dvalist var á
Dorg, eða leita vars í Narfastaðaós þegar bíða þurfti byrj-
ar (HÞ 1978,11,13; sbr. kort 1). Erlendir kaupmenn gerðu
Hvítá að aðalhöfn við Faxaflóa og þangað beindist líklega
aðallega verslun íbúa við Faxaflóa með skreið fyrir land-
búnaðarvörur. Tvær ferjur Suðurnesjamanna (Rosmhvel-
mga) voru uppi í Hvítá á meðan þar var kaupskip ein-
hverju sinni í byrjun 13. aldar (Stu I, 240).
Hagur kirkju og lcaupmanna. Mikil nauðsyn hefur verið
íriðar og griða þegar verslun fór fram og verðlag var
ákveðið. Gissur biskup hefur talið sér skylt að stuðla að
slíku en hann hefur líka séð nauðsyn þess að menn gætu
keypt kirkjuvörur nauðungarlaust og komist yfir Hvítá
án hindrunar og áhættulítið með erlendan varning eins
°S' t.d. reykelsi og hveiti og annan kirkjuvarning.
Erlendum farmönnum var mjög í hag á f. hl. 12. aldar
að biskup leitaðist við að tryggja frið og grið á aðalversl-
l,narstað í Borgaríjarðarhéraði þegar þar ríktu fjórir eða
rieiri goðar sem e.t.v. áttu í deilum sín á milli.