Saga - 1979, Side 241

SAGNFKÆÐI OG FÉLAGSFRÆÐI
231
anna — til hinna klassísku lærimeistara eins og Marx,
Spencers, Durkheims og Webers. Verk þeirra bæru vitni
um að þeir hefðu ratað meðalveg milli reynsluhyggju og af-
leiddrar rökhugsunar; og þeir hefðu skoðað viðfangsefnin
af sjónarhóli hins sögulega veruleika ekki síður en sam-
tímagerðar þjóðfélagsins: af því hefðu kenningar þeirra
hregið dám. Niðurstaða Mills var sú að „svo fremi menn
gangi ekki út frá því sem gefnu að maður í samfélagi sé
ésögulegt fyrirbæri sé félagsvísindum ekki stætt á því að
hefja sig yfir söguna. öll félagsfræði sem verðskuldar þá
hafngift er söguleg félagsfræði. Hún er, eins og Paul
Sweezy hefur orðað það svo ágætlega, tilraun til að skrá
>,nútímann sem sögu."1)
Fyrir hinu nána sambandi milli sögu og félagsfræði
taldi Mills eftirfarandi ástæður veigamestar. Félagsfræð-
ingar þurfi í fyrsta lagi á að halda þeirri fjölbreytni sem
sagan geymir til þess að spyrja frjórra og viðeigandi
spuminga og komast að fullgildum niðurstöðum. Aðeins
með því að bera saman margbreytileika félagslegra fyrir-
bæra og samfélagsgerða verða þau skilin dýpri skilningi;
því ef menn einskorða sig, í rannsókn á tilteknu fyrirbæri,
við einn stað og stund, er hætt við að sérkenni þess dyljist
sjónum og það sem er í eðli sínu sundurleitt birtist mönnum
eins og það væri samkynja.
1 öðru lagi, kvað Mills, er félagsfræðingum nauðsyn að
vinna með sögulegt efni til þess að gera sér gein fyrir
meginreglu Marx um hið „sögulega sérstæði" fyrirbær-
aima: hvert þjóðfélag beri að skoða með hliðsjón af því til-
tekna tímabili sögunnar sem um er að ræða. „Mér vitan-
lega er ekki til neitt „lögmál" í félagsvísindum sem er
yíirsögulegt, sem beri ekki að skilja þannig að það eigi
við sérstæða samfélagsgerð einhvers tímabils. Önnur lög-
mál reynast vera innantómar alhæfingar eða margþvæld-
ar tuggur . . . Við þekkjum ekki neinar algildar megin-
ö Op. cit., 162—168.