Saga - 1991, Side 137

HUGLEIÐINGAR UM SOGUSKOÐUN
135
The Neiv Encyclopædia Britannica
Gunnar Karlsson skiptir sögunni í þrjá yfirkafla meö tveimur til þrem
undirköflum auk þess sem hann merkir sérstaklega nokkur áherslu-
atriði. Kaflaheitin og hlutfall texta hvers kafla af heildartextanum eru
eftirfarandi. Early History (29%), lceland under Foreign Rule (27%), og
Modern Iceland (44%). Gunnar notar allt önnur efnistök en notuö eru
í alfræðiorðabókinni. Hann byggir frásögn sína á kenningarlegri
sagnfræði og greinir því samfélagið í heild; að vísu vantar nokkur
veigamikil atriði, en maður fær bæði samfellda frásögn og nokkuð
skýra mynd af þróuninni. Stundum man hann eftir konunum og
þjóðernisstefnan markar ekki upphaf og endi alls, þótt hún þvælist að
nokkru fyrir honum í lok greinarinnar. Eins og áður hefur verið tekið
fram er því kannski ekki saman að jafna að skrifa fyrir erlendan mark-
að og innlendan, bæði er erlendi textinn mun styttri og auk þess hafa
þeir lesendur aðra söguþekkingu en íslendingar. Séu þessir textar
hins vegar bornir saman í þeirn tilgangi að athuga söguskoðunina er
þetta fyllilega réttlætanlegt. Einnig er vert að hafa í huga að grein
Gunnars kemur í stað greinar eftir Þorkel Jóhannesson, sem hann
skrifaði um 1960, en þar kemur fram svipuð söguskoðun og er í
íslensku alfræðiorðabókinni.
En lítum nú á hvernig Gunnar tekur á sögunni:
Early History er skipt í tvo undirkafla, Landnám og Þjóðveldi, auk
þess tekur hann sérstaklega fyrir kristni og efnahagslíf. Kaflann byrj-
ar hann á því að segja hvaða heimildir eru til um landnámið og að þær
seu skrifaðar um 250 árum síðar. Eftir að hafa slegið varnagla um
Landnámabók er sagt að skv. henni hafi Ingólfur Arnarson og kona
hans Hallveig Fróðadóttir verið fyrstu landnámsmennirnir og komið
874. Það er vissulega gott að muna eftir konunum en því miður segir
ekkert um það í Landnámábók að Hallveig hafi komið með Ingólfi, þótt
það sé líklegt. Hallveig er raunar eina konan sem nefnd er á nafn og
segja má að hún hafi ótrúlega lítið til þess unnið. Síðan er lítillega
fjallað um landnámsmenn almennt auk þess sem minnst er á Pyþeas
°g írska munka. Kaflinn um þjóðveldið er stærsti einstaki kaflinn,
19 /o, og þar eru auk þess tekin fyrir tvö áhersluatriði, kristni og efna-
kagslíf. Stjórnkerfi þjóðveldisins er greint og sagt: „In the absence of
royal power in Iceland, the godar were to form the ruling class in the
eountry." Gunnar hafnar hugmyndum um að þjóðveldið hafi verið