Saga - 1991, Qupperneq 158

156
SKOÐANASKIPTI UM RÚNAKEFLI
Lind minnist ekki á þennan vanda, en aftur og aftur kemur hann
með athugasemd eins og: „I Norge fanns namnet under vikingatiden
[. . .] Sedan ár det försvunnet i flera árhundraden ock visar sig först
áter in pá 1300-talet." (Þannig orðað í Lind 1905-15:31, undir Ari, en
sama athugasemd er víða, með smávegis mismun á orðalagi.) Um
nokkur nöfn byrja norskar heimildir (aftur) strax á 13. öld.
Ef við tökum Lind bókstaflega að þessu leyti, þá hefur töluvert af
nöfnum verið notað hér í Noregi meðan menn voru að flytjast héðan
til íslands, en dáið út og svo blómstrað á ný seint á miðöldum. Fengu
íslendingar virkilega svona mikið af nöfnum að láni frá Noregi í kring-
um 1300? Er það bara tilviljun að fjöldi nafna í Noregi og notkun
þeirra þar gerist samtímis því að heimildum um norsk nöfn fjölgar
stórlega? Sannleikurinn er trúlega fremur sá að Lind sé ófullnægjandi
grundvöllur til að byggja eitthvað á um uppruna nafns og norskar eða
íslenskar nafnavenjur.
Nú segist Hagland (Saga 1988:485) styðjast aðallega við Lind um
samanburðinn á nöfnunum. En hann vísar ekki til neins annars
höfundar og ég veit ekki um neinar aðrar rannsóknir sem geti stutt
álit hans á nafnavenjum í Noregi og á íslandi. F>að er sérstaklega þetta
misvægi heimilda frá þessum löndum fyrir 1300, og líka spurningin
um áreiðanleik elsta íslenska nafnasafnsins hjá Lind sem fyllir mig
efasemdum um aðferð Haglands (og Linds) við að finna uppruna
nafna.
Aðferð Haglands
En jafnvel þó að maður taki aðferð Linds gagnrýnislaust, eins og Hag-
land gerir, verður ekki séð að niðurstaðan hljóti að vera hin sama og
hjá honum. Hann tekur sjálfur fram hvaða nöfn hann kalli helst
dæmigerð fyrir íslenskar nafnavenjur á miðöldum: „Pað eru nöfn
sem mörg dæmi eru um að séu notuð á íslandi, en fá eða engin um að
þau séu notuð í Noregi."6 Petta er nokkuð skörp og nothæf skilgrein-
ing, ef mönnum kemur saman um hvað orðin „fá dæmi" merkja. En
hvernig notar Hagland þessa skilgreiningu?
5 HT 1988:147.
6 HT 1988:147. - Þessi setning féll niður í þýðingunni í Sögu 1988 en hefði átt að
koma á bls. 48 á eftir orðunum: „En þar við bætast tiltölulega mörg nöfn sem eru
dæmigerð fyrir tslenskar nafnvenjur á miðöldum."