Saga - 1991, Qupperneq 174

172
SKOÐANASKIPTI UM RÚNAKEFLI
ekki heldur að vera á þessum áletrunum. Hagland minnist á stöku
stað á slíka skörun í einstökum áletrunum, en hann fer ekki skipulega
gegnum efnið með þetta í huga. Stærsti gallinn er sá að hann gerir
ekki grein fyrir hvernig málfarsatriði samræmast öðrum þáttum.
Málfarsatriði á áletrun ætti að vega þyngst, meira en ímyndaður upp-
runi nafna og rúnaforma eða ritháttar. Því er eðlilegt að skoða fyrst
áletranir með slíkum málseinkennum og kanna hvernig hinum
atriðunum er háttað í.þeim.
Eina merkikeflið með ótvíræðu íslensku málseinkenni (Hrifla) er
líka með nafni sem aðeins þekkist frá íslandi. Á henni er venjuleg
r-rún, en ekkert dæmi um neinn rithátt fyrir /o/. Enginni vafi er á upp-
runa þessarar áletrunar. Á þeim merkikeflum frá Björgvin sem hafa
ótvíræð eða hugsanleg norsk málseinkenni er bara ein áletrun með
u-rún fyrir /o/, á hinum er o-rún, og á engu þeirra er þessi sérstaka
r-rún. íslenskt nafn er í þeirri áletrun sem hefur u-rún fyrir /o/, á hin-
um eru dæmigerð norsk eða sam-vesturnorræn nöfn. Að undantek-
inni einni áletrun frá Björgvin er þannig góð samsvörun milli máls-
einkenna annars vegar og annarra einkenna sem geta skipt máli hins
vegar. En málfarseinkenni benda ekki bara vestur um haf, eins og
Hagland staðhæfir. Margar áletranirnar verða með fullri vissu að telj-
ast norskar, allar frá Björgvin.
Hvað um þær áletranir þar sem sérstök málfarseinkenni vantar? Sé
aðeins litið á rúnafræðileg einkenni, skarast þau ekki á neinni þeirra
(sbr. það sem áður sagði um áletranirnar tvær frá Þrándheimi sem
Hagland segir að skarist). N694 þar sem t-rúnin er notuð að „græn-
lenskum" sið fyrir ð/þ hefur ekki heldur þessa sérstöku r-rún, heldur
annars konar r. í íslenskum og grænlenskum rúnaristum koma ekki
heldur saman notkun u-rúnar fyrir /o/ og mjög afbrigðileg gerð af
r-rúninni. Ekki verður úr því skorið hvort á sömu grænlensku áletr-
unum er afbrigðilega gerðin af r og rún sem táknar u, vegna þess að
Olsen ræðir ekki sérstaklega um þessa gerð (1932). Þessar rúnir koma
ekki heldur fyrir saman í íslenskum áletrunum.
Varðandi það hvort nöfn af sérstökum uppruna og rúnafræðileg
atriði eru á sömu áletrun, er þess að geta að á öllum áletrununum fra
Björgvin þar sem sérstök r-rún kemur fyrir, eru nöfn sem verður að
telja sameiginleg. Ekkert nafnið þar sem u-rún táknar /o/ í þessum
hluta safnsins er sémorskt, eitt er séríslenskt (ef til vill með norsku
málseinkenni!), hin mega kallast sameiginleg. Af nöfnunum fimm fra