Saga - 1991, Page 178

176
SKOÐANASKIPTI UM RÚNAKEFLI
Grávara og járn var að mestu flutt í tunnum, en þær voru gámar
þeirra tíma. Búmerki kunna að hafa verið máluð eða brennd á viðar-
tunnurnar og kerin, en maður gæti hugsað sér að spýtur hafi verið
bundnar við húðapakkana. Eigendurnir voru ekki sjálfir með skipun-
um; þeir voru borgarar í Reval og sátu á skrifstofum sínum meðan
vörurnar þeirra lentu í strandi.
1 þetta skipti er augljóst til hvers vörumerkingin var. Tökum Mar-
quart Breeholt sem dæmi. Hann kom þremur kerum með vaxi um borð
í skipið meðan það lá við hafnarbakkann í Reval. Á kerunum var
búmerki hans. Þau áttu að fara til Lýbiku þar sem Wolter bróðir hans
beið vörunnar. Þegar þangað kæmi, átti hann að fara niður í lestina
og skipstjórinn að hjálpa honum til að tína út þann varning sem
búmerki bróður hans var á.
Merkin voru með öðrum orðum notuð þegar menn sendu vörur til
viðskiptavina sinna án þess að vera sjálfir með skipinu. Ég get vitan-
lega ekki sannað að sama skipan hafi verið varðandi norsku eigenda-
merkin en ég held að flest gangi upp ef maður hugsar sér það.
Þetta var mjög hentugt. Ef 2-3 kaupmenn voru saman um vöru-
geymslu sem heyrði til „stofu" í vörugarði vildu þeir hafa yfirlit yfir
hver átti hvað. Og ef einhver ætlaði að stela varningi, gat hann gert
það þó hann væri merktur. Sama gilti ef kaupmaður fylgdi vöru sinm
yfir hafið. Þörfin á merkingu var að minnsta kosti skilyrðislaus ef
annar sá um útskipun en sá sem flutti vöruna frá borði.
Merkikefli með rúnum hafa þar að auki aðeins fundist í Björgvin og
Þrándheimi, en hvorki Ósló né Túnsbergi. Þetta verður ekki skýrt
með aðstæðum á fundarstað.4 í bæjunum austanfjalls var auðsjáan-
lega ekki þörf fyrir slíka merkingu. Þetta fer illa saman við kenningu
Helles, því að vörur voru geymdar í öllum fjórum bæjunum. En aust-
anfjalls í Noregi voru vörur fluttar í kaupstað landleiðina mestan
part, á sleða að vetrarlagi og klyfjahestum á sumrin. Frá byggðunum
með fram Óslóarfirði mátti líka róa eða sigla á smábátum. Við svo litla
flutninga var þarflaust að merkja varninginn. Frá byggðunum í Vest-
ur-Noregi, Norður-Noregi og eyjunum vestan hafs var hins vegar að
miklu leyti siglt um opið haf á stórum byrðingum eða knörrum sem
fluttu varning frá mörgum eigendum. Þá gat þurft að merkja vöruna.
Á mörgum merkikeflunum eru kvennanöfn. Á einum stendur.
4 Upplýsingar frá Erik Schia.