Saga - 1991, Qupperneq 183

SKOÐANASKIPTI UM RÚNAKEFLI
181
um (um ulab á NlyR N 614, sbr. Hagland 1989:94). Af hinum áletrun-
unum er ein á latínu og svo þessar tvær frá Þrándheimi sem Seim
nefnir og efast um (Saga 1991 -.1679). Áletranirnar frá Þrándheimi eru
N-37328 (nöfnin þurkritnr og kuþmutr) og N-40930 (þurkair, sbr. Hag-
land 1986:48-49). Seim telur þessar áletranir vísbendingu um „að rit-
venjur rúnameistara á víkingaöld hafi lifað lengur en við höfum
haldið". (Saga 1991:167'°). Bæði N-37328, sem hún nefnir, og N-40930,
sem hún ræðir ekki um, verða af fornleifafræðilegum rökum að teljast
frá fyrri helmingi 11. aldar. N-40930 er frá tímabili (tímaskeiði 2) sem
fornleifafræðingar hafa til bráðabirgða sett um 1025-1075 (Christo-
phersen og fleiri 1988:89 nn.). Hluturinn fannst í lagi frá þessu tíma-
skeiði sem bendir til miðrar 11. aldar eða fyrr. Viðurinn í undirstöðu
byggingar í sama lagi við hliðina hefur með árhringarannsóknum ver-
ið tímasettur árið 1011 (FU 500). Aldursákvörðun með C 14 (Stuiver)
gefur tímabilið 990-1040. (Persónulegar upplýsingar frá rannsóknar-
stofu ríkisminjavarðar í Noregi). Að öðru leyti benda aðstæður á
fundarstað til þess að N-40930 sé frá því kringum aldamótin 1000.
Áletrunin N-37328 er frá tímabili í tímaskeiði 3 (FF tímabili 3), sem er
talið frá „miðri 11. öld" (Christophersen og fleiri 1988:181). Þær
„brýnu fornleifafræðilegu ástæður" sem Seim auglýsir svo fjálglega
eftir (Saga 1991.16711) virðast því eftir öllu að dæma vera tiltækar. Það
er ekki eins auðvelt og Seim lætur að hrekja þá skoðun að notkun
u-rúnar sé einkenni á áletrunum á merkikeflum í öllu því efni sem
þekkt er frá norsku málssvæði. Það sem fundist hefur fram að þessu,
gefur því ekkert tilefni til að breyta eldri skoðunum um tímasetningu
að þessu leyti, öfugt við það sem Seim ætlar. Ályktanirnar sem draga
uaá af því hvernig u-rúnin er notuð sérstaklega á afmörkuðu sviði, eru
annars ræddar nánar í Hagland 1989. Þetta virðist vera sérkennandi
fyrir rúnahefð „vestan hafs".
Lítum þá á grein Nedkvitnes og athugasemdir hans um verslunar-
sögu- Bæði hann og Seim virðast sammála mér hvaða meginhlutverk
þessi merkikefli hljóta að hafa haft: Að merkja vörur í flutningi en
ekki í vöruhlöðum eins oe menn töldu áður. Þetta er þó skref fram á
við.
Samanburöur Nedkvitnes við þýskt efni frá 15. öld er annars fróð-