Saga - 1991, Page 199

ANDMÆLI OG ATHUGASEMDIR
197
máli þegar ritun bókarinnar fór fram og samkvæmt munnlegum heimildum.
Bókin er ekki rannsóknarrit í venjulegum skilningi heldur samantekt á prent-
uðum og munnlegum heimildum og persónuleg úttekt og útlegging höfund-
ar á þeim.
Ætlun mín var heldur ekki að skrifa rit sem innihéldi allar upplýsingar um
síld og allt sem henni viðkom í þau hundrað ár sem bókin tekur fyrir. Við rit-
un bókarinnar hafði ég eins og áður segir það að leiðarljósi að leggja áherslu
á aðalatriði en forðast sparðatínslu. Víða varð ég að stytta mér leið svo bókin
yrði ekki alltof löng, sníða mér stakk eftir vexti. Hverjum óvilhöllum manni
hlýtur að vera ljóst að ekki verður hjá því komist í mörgum tilvikum að stikla
á stóru. Þetta verður til þess að ýmsir smærri síldarstaðir verða útundan,
ekki tóm til að tíunda sögu þeirra. Hreini virðist um megn að skilja þetta eða
kannski öllu heldur vill ekki skilja það. Hvað eftir annað tekur hann að tína
til atriði sem hann telur vanta í frásögn mína en hljóta óhjákvæmilega að telj-
ast aukaatriði í meginsögu síldveiðanna. Jafnvel þegar greinir frá því í bók-
>nni skýrt og skorinort að verið sé að stikla á stóru, tekur Hreinn ekki mark á
því en ræðst að höfundinum fyrir að fara of hratt yfir sögu! Er til að mynda
hægt að segja öllu skýrara að verið sé að segja frá í stórum dráttum en gert er
' eftirfarandi ummælum í bók minni (bls. 120)? Þar stendur: „Hvergi urðu
umskipti jafn hröð og á Siglufirði. En síldveiðarnar töluðu líka sínu máli ann-
arsstaðar. Hér er ekki rúm til að rekja áhrif síldveiðanna á mannlíf þeirra
staða eins og vert væri. En við skulum gjóta þangað augum." - Síðan er
drepið lítillega á nokkra staði eingöngu í því skyni að minna á að á fyrstu ára-
tugum síldveiðanna var ýmislegt að gerast annars staðar en á Siglufirði (sbr.
hls. 241 í umfjöllun Hr. R.). Þrátt fyrir að hér sé svo skilmerkilega greint frá
að verið sé að stytta sér leið og stiída á stóru vegna þess að ekki sé rúm til
annars veitist Hreinn með offorsi að höfundinum og telur þetta „gott dæmi
um hvernig ekki á að skrifa. Hér er farið allt of hratt yfir sögu en hitt er þó
verra að inn í þennan texta er troðið nánast eins mörgum villum og mögulegt
er í svo stuttu máli." - Síðan tekur hann að rekja með nákvæmum tímasetn-
'ugum það sem honum finnst vanta í þessa klausu og lokar bæði eyrum og
augum fyrir því sem höfundur segir, að aðeins sé verið að drepa lítillega á þá
staði sem nefndir eru. Mér þykir rétt að geta þess að þær upplýsingar sem
hér koma fram eru byggðar á Síldarsögu Matthíasar Þórðarsonar sem út kom
1930. Hann nefnir alla þá staði sem hér eru tilgreindir í sambandi við upp-
hyggingu síldarútvegs á fyrstu áratugum síldveiðanna. Að undanskilinni
h'alvík. 1 þessari upptalningu er engan veginn verið að fastsetja þann tíma er
hlgreindir staðir koma inn í síldarsöguna. Þó er ljóst að tveir eða þrír þeirra
e'ga ekki heima í þessari upptalningu, til að mynda Þórshöfn. Þarna hef ég
ekki haft nægan vara á gagnvart Matthíasi Þórðarsyni en ég tel þó ekki minni
astæðu til að hafa varann á gagnvart Hreini Ragnarssyni eins og dæmin
sanna í ritsmíð hans og hér kemur enn í ljós því hann segir að síldarsöltun
hafi ekki hafist á Dalvík fyrr en um 1940. Heimamenn þar sem eru fróðari
hheini vita þó að þar var saltað 1917. Síðan féll síldarsöltun niður en hófst
aftur 1936 eða jafnvel fyrr. Svo það hefði verið réttara fyrir Hrein að spara sér
s*óryrðin. Þetta er ekki í fyrsta sinn sem hann hleypur á sig í umfjöllun sinni