Saga - 1991, Qupperneq 287

RITFREGNIR
285
MINNISSTÆÐAR MYNDIR. ÍSLANDSSAGA ÁRANNA
1901-1980 í LJÓSMYNDUM. Inga Lára Baldvinsdóttir
valdi myndirnar. Sigurður Hjartarson tók saman annál.
Mál og menning. Reykjavík 1990. 141 bls. Skrár.
Undanfarin ár hafa komið út nokkrar bækur sem lýsa sögu þjóðarinnar með
ljósmyndum. Ein sú fyrsta í þessari röð var ljósmyndabók Sigfúsar Ey-
mundssonar frá 1976 sem Þór Magnússon bjó til prentunar. Hún fékk góðar
viðtökur hjá almenningi og fleiri bækur fylgdu í kjölfarið. Pá hafa einnig
komið út myndabækur með teikningum og grafík frá því fyrir daga ljós-
myndarinnar. Frank Ponzi hefur t.d. búið til prentunar tvær vandaðar bækur
með myndum úr ferðabókum frá 18. og 19. öld. Árið 1984 kom út bókin
Gamlar þjóðlífsmyndir, teikningar og grafískar myndir fyrir tæknibyltingu 20.
aldar, eftir þá Halldór Jónsson og Árna Björnsson. Ágæt bók. Höfundur
þeirrar bókar sem hér verður fjallað um hefur áður séð um útgáfu á ljós-
myndabók, en það var bókin Ljósmyndarinn í þorpinu, Haraldur Blöndal, sem
kom út 1983. Það vantar helst að gera íslenskum miðöldum skil, enda öll
myndagerð á öðru stigi þá en síðar varð. Pó mætti hugsa sér að gefa út á bók
myndir og teikningar úr íslenskum miðaldahandritum hjá stofnun Árna
Magnússonar og myndir af munum úr Þjóðminjasafni. Víða erlendis hefur
tilteknum atvinnugreinum verið Iýst með ljósmyndum í bók og gætu slíkar
bækur einnig átt við hér og verið gagnlegar og skemmtilegar.
Sem dæmi um aukna áherslu á ljósmyndir í sagnfræðirannsóknum þá
voru ljósmyndir eitt af þemum Norræna sagnfræðiþingsins í Umeá sumarið
1991. Útgáfufyrirtæki hér á landi ráða í auknum mæli til sín sérfræðinga sem
sinna myndaritstjórn. Þannig sá t.d. Hrefna Róbertsdóttir um að velja ljós-
myndir i nýja íslandssögu Björns Þorsteinssonar og Bergsteins Jónssonar
fyrir Sögufélagið, og bókaútgáfan Örn og Örlygur hefur fengið Ivar Gissurar-
son, fyrrum starfsmann Ljósmyndasafnsins, til að myndskreyta bækur fyrir
sig.
En snúum okkur þá að bókinni Minnisstæðar myndir.
Bókin er þannig byggð upp að birtar eru ein eða fleiri ljósmyndir frá hverju
ári, 1901-1980. Samtals 239 Ijósmyndir eru í bókinni, um þrjár myndir fyrir
hvert ár. Myndunum fylgir stuttur myndatexti. Aftast er nafnaskrá þar sem
nafngreint er það fólk sem þekkt er með vissu á myndunum og ekki er nefnt
í knöppum myndatextum. í bókina vantar hins vegar hefðbundna nafnaskrá
með nöfnum allra þeirra sem getið er og tilvísun í blaðsíðu. Það er til baga.
Ekki er vísað til heimilda við myndatextana.
Auk myndaannáls er annáll hvers árs í texta. Þar er tekin upp ein setning
sem lýsir fréttnæmum atburðum í hverjum mánuði. Þann texta hefur Sigurð-
Ur Hjartarson samið. Ekki er þar getið heimilda og rýrir það bókina. í raun
segir ekkert um annál bókarinnar í formála. Sennilega hefur höfundur flett
dagblööum eða uppflettiritum og hefði verið sjálfsagt að geta þess. Ég hefði
kosið að sjá ítarlegri annál. Það er t.d. aðeins í stöku tilfellum getið um dag-
setningar þegar minnst er merkisatburða. Stundum er það reyndar ekki