Saga - 1991, Qupperneq 289

RITFREGNIR
287
upp myndum af helstu viðburðum þjóðarsögunnar og veitt innsýn í aldar-
hátt og þróun á einstæðan hátt. í gegnum ljósmyndir kemst áhorfandinn í
nálægð við fortíðina."
Ýmislegt er betra að sýna með myndum heldur en segja með texta. Þannig
má sýna fyrsta nýsköpunartogarann og fyrsta skuttogarann en erfiðara er að
lýsa bókmenntastefnum þó ekki verði skáldin útundan í þessari bók. Nokkr-
ar myndir sýna börn í biðröðum eða bara fyrir framan myndavélina. Slíkar
myndir sýna klæðaburð og tísku, en hafa að öðru leyti ekki sögulegt gildi
nema þær séu settar í víðara samhengi. Mér finnst nokkrum slíkum mynd-
um ofaukið. Þetta á t.d. við um mynd frá því um 1955, bls. 94, af stúlku með
bíómiða, sérstaklega í ljósi þess að sambærileg mynd er á gagnstæðri blað-
síðu.
Þótt þessi bók höfði sérstaklega til almennings þá á hún einnig erindi við
sagnfræðinga. Hún hefði mátt vera stærri og ítarlegri. Bókin opnar heim
sögunnar fyrir almennum lesendum og bendir sagnfræðingum á vannýtt
ljósmyndasöfn. Allt sem lýtur að myndunum er betur unnið en textinn, enda
er textanum ekki ætlað stórt hlutverk. Mörg sagnfræðiverk hafa verið gefin
út á síðustu áratugum með fáum og illa völdum ljósmyndum. Sagnfræðingar
sem vinna að sögu á ljósmyndaöld ættu að reyna að nota ljósmyndir eins og
ritheimildir, þ.e. að athuga hvort þær geta svarað þeim spurningum sem leit-
að er svara við. Þá hygg ég að Ijósmyndir séu vannýttar í sjónvarpi. Oft
mætti varpa ljósmynd á skjáinn til að sýna sögulega atburði eða þróun um
leið og rakinn er aðdragandi ástands líðandi stundar. Ljósmyndir og sagn-
fræði eiga framtíð fyrir sér.
Magnús Guömundsson
Leiðrétting
í Sögu 1990, bls. 255-58, birtist ritfregn eftir Guðmund Hálfdanarson um bók
Elínar Pálmadóttur, Fransí biskví. Frönsku tslandssjómennirnir. Þau mistök
urðu við birtingu ritfregnarinnar, að niðurlagsorð hennar féllu niður í
prentun. Þau hljóðuðu sem hér segir:
Að lokum vil ég bara nota tækifærið til að þakka Elínu fyrir bókina.
Hún er ekki gallalaus, frekar en bækur eru yfirleitt, en ber þó fræða-
starfsemi áhugafólks á íslandi fagurt vitni. Kjarkur og næmni
höfundar við heimildaöflun skín út úr hverjum kafla bókarinnar og
hæfileikar hennar og útsjónarsemi við að koma flóknu viðfangsefni í
einfaldan búning gerir ritið skemmtilegt og á köflum spennandi
aflestrar.
Ritstjórar tímaritsins harma þau mistök sem hér urðu og biðja alla hlutaðeig-
andi velvirðingar á þeim.