SunnudagsMogginn - 24.01.2010, Blaðsíða 14

14 24. janúar 2010
honum. Ég þorði ekki að grípa í hníf-
inn því ef hann hefði virkilega ætlað
sér það þá hefði hann getað stórslasað
sig. Þá fær hann skyndilega mikið
kvíðakast og byrjar að anda ört og líð-
ur út af. Pabbi hans nær þá að grípa í
hnífinn og ég næ að grípa strákinn um
leið og hann dettur. Svo fer hann að
anda mjög ört og ég held honum þétt-
ingsfast í fangi mér og fæ hann til að
anda rólega með mér. Þá fyrst, þegar
hann róast, get ég farið að gráta með
honum. Ég held að þetta sé það versta
sem nokkurt foreldri getur upplifað; að
eiga barn sem sér ekkert ljós og vill
bara deyja. Maður getur ekkert gert
þegar barnið manns er hágrátandi og
líður svona illa. Maður getur ekki sett
plástur á sárið eða kysst á bágtið og
sagt; Nú er þetta búið. Ég get ekki sagt
að eitthvað lagist þegar ég geri mér
ekki grein fyrir hvað það er sem þarf
að lagast. Auðvitað verður maður rosa-
lega einmana þegar maður heldur að
enginn sé að ganga í gegnum sömu
erfiðleika og maður sjálfur,“ segir
móðirin. Veggurinn brotnar hjá blaða-
manni sem þurrkar tárin með móð-
urinni. Þegar fjölskyldan ræðir þetta
atvik við sálfræðinginn þá finnst hon-
um athyglisvert val að beina hnífnum
að kviðnum en ekki úlnliðnum. Hann
benti þá foreldrunum á að kviðurinn
geymir allt það kvenlega. Sambandið
við föðurinn hefur breyst mikið eftir
að foreldrarnir áttuðu sig á að barnið
þeirra væri transgender, þar sem það
var óafvitandi alltaf að leita að feðga-
sambandi, sem fyrst núna er að mynd-
ast.
Barnageðlæknir kemur til bjargar
Barnið hefur ekki eingöngu glímt við
kynímynd sína heldur einnig ofvirkni
og athyglisbrest. Þar sem eftirlit með
ofvirkum börnum er mjög mikið í Sví-
þjóð er fjölskyldan ekki óvön því að
vera í reglubundnu sambandi við
starfsfólk á barna- og unglingageðdeild
og hefur mætt í viðtöl á hálfs árs fresti.
„Við vorum svo heppin að það byrjaði
nýr barnageðlæknir á deildinni hans
sem hefur reynst okkur alveg ótrúlega
vel. Læknirinn tók strax eftir tog-
streitunni í barninu og skildi að það
var eitthvað meira að en ofvirkni. Það
skiptir náttúrlega alveg rosalega miklu
máli hvernig lækni maður lendir hjá,“
segir móðirin.
Barnageðlæknirinn fer á stjá og leitar
sér upplýsinga um transgender fólk til
að staðfesta grun sinn. Hann sækir
fundi hjá læknastöð sem sérhæfir sig í
leiðréttingu á kyni og hittir þar fyrir
dreng sem er í fasi og útliti nánast eft-
irprentun af nýjum skjólstæðingi hans.
Hendur læknisins eru þó bundnar því
hann vill ekki koma neinum rang-
hugmyndum að hjá barninu og finnst
nauðsynlegt að barnið uppgötvi sjálft
að það sé transgender. Í kjölfarið vísar
geðlæknirinn fjölskyldunni á sálfræð-
ing sem kynnir fyrir þeim hin ýmsu
tilvik sem geta verið að angra sálina.
„Þegar hún heyrði fyrst um TS og að
það væri hægt að fæðast í vitlausum
líkama var eins og það kviknaði hjá
henni ljós. Hún var strákur fæddur í
vitlausum líkama. Þarna fyrst héldum
við að þetta væri hluti af ofvirkninni.
Hún væri búin að finna út enn eina
leiðina til að fá athygli og í staðinn
fyrir að segja öðrum að hún væri lesbía
og þess vegna væri hún hrifin af stelp-
um væri bara þægilegra fyrir hana að
segja að hún væri strákur sem væri
hrifinn af stelpum. En auðvitað er það
ekkert auðveldara. Það er miklu auð-
veldara að lifa sem lesbía en TS,“ segir
móðirin.
Upplýsingar um transgender
oft á neikvæðu nótunum
Fjölskyldunni gefst síðan tækifæri síð-
asta haust til að hitta drenginn sem
geðlæknirinn hafði séð á læknastof-
unni. „Þá fór allur vafi hjá okkur for-
eldrunum og við vissum að leiðrétting
á kyni væri það verkefni sem væri að
glíma við. Við sáum einstakling sem
var alveg eins og barnið okkar nema
bara fjórum árum eldri. Þetta hjálpaði
mjög mikið og leiddi til þess að stuðn-
ingur okkar varð hundrað prósent.
Auðvitað hafði ég alltaf vonast til þess
að þetta væri eitthvað sem gengi yfir
því það vill ekkert foreldri að barn
þess lendi í minnihlutahópi sem virðist
ekki fá neitt nema neikvæða umfjöllun.
Þegar ég tala um neikvæða umfjöllun á
ég sérstaklega við allt umtal um sjálfs-
vígshugsanir og -tilraunir. Og þó að
fjölskylda og vinir standi með barninu
veit maður aldrei hvernig aðrir í sam-
félaginu bregðast við,“ segir móðirin.
Fjölskyldan leitar til RFSL í Svíþjóð,
sem eru sambærileg samtök og Sam-
tökin 78 á Íslandi. Þar fær hún ýmsa
upplýsingabæklinga með sér heim og
segir móðirin að einn þeirra hafi hjálp-
að sér mjög mikið þar sem henni
fannst hún vera að lesa um son sinn en
hún sagði líka: „Eitt af því fyrsta sem
ég les er að það hafi verið gerð könnun
á því hversu margir innan RFSL séu TS
og það eru 10%. Í kjölfarið les ég síðan
að 27% þeirra hafi reynt sjálfsvíg og
yfir 50% íhugað það. Eins er innan
þessa hóps aukin hætta á þunglyndi og
að ánetjast fíkniefnum og leiðast út í
vændi. Þannig að ég upplifði svolítið
mikið að það lesefni sem ég fékk í
byrjun var mjög neikvætt og líka þegar
ég fór að leita mér frekari upplýsinga á
netinu. Maður fær svo sjaldan að lesa
um hvernig fólki reiðir af þegar ferlið
er búið því það fólk hverfur alltaf og
vill hefja nýtt líf.“
Mesta mögulega magn af karlhorm-
ónum í kvenmannslíkama
Í Svíþjóð geta börn hafið leiðrétting-
arferlið þegar þau ná sextán ára aldri.
Er byrjað á viðtölum og hinu svokall-
aða undirbúningsferli þar sem viðkom-
andi lifir í nýju kynhlutverki í eitt ár
áður en hann byrjar á hormónum.
„Sonur okkar er svo heppinn að hann
hefur alltaf lifað sem strákur og þarf
því ekki að fara í gegnum þetta und-
irbúningsferli. Læknirinn okkar hefur
líka reynt að flýta ferlinu hjá okkur og
viðtöl eru þegar byrjuð svo vonandi
getur hann byrjað fljótlega á horm-
ónum þegar hann verður sextán ára.
Hann fór í hormónapróf og kom þá í
ljós að hann er með mesta magn af
karlhormónum sem kvenmaður getur
haft. Þá sem móður fannst mér bara
tilvalið að dæla í hann kvenhorm-
ónum, jafna þetta út og þá væri þetta
bara búið! En það er víst aldeilis ekki
hægt,“ segir móðirin og hlær.
Ekki er hægt að fjarlægja brjóstin
fyrr en þau eru fullvaxin og þarf oft
fleiri en eina aðgerð til þess. Brjóstin
hafa reynst barninu erfiðust því þau
eru sýnileg. „Fyrsti fatastíllinn skipti
engu máli því þá voru engin brjóst.
Svo þegar brjóstin fóru að vaxa þá var
hann allur í hipphopp-stílnum. Hann
er alltaf mjög hokinn til þess að fela
þau. Þegar hann fer að synda í vötn-
unum í Svíþjóð, eins og krakkar gera
þar, þá fer hann í bol en þegar hann
kemur upp úr vatninu verður hann
hokinn og setur höndina innundir bol-
inn og togar hann út svo ekkert sjáist.
En þegar hann byrjar á hormónagjöf
minnka brjóstin örlítið,“ segir hún.
Sú staða kemur síðan upp að barnið
þarf að leita til kvensjúkdómalæknis til
að fara í hefðbundna skoðun. Ástæðan