SunnudagsMogginn - 24.01.2010, Blaðsíða 24

24 24. janúar 2010
reynsla. Ég hefði vel getað hugsað mér að verða
bóndi. Nú er ég reyndar loksins orðinn bóndi því
ég hef eignast lítið kot undir Eyjafjöllum þar sem
Anna og Hjalti undu sér löngum nóttum eins og
frægt er orðið.
Ég byrjaði tólf ára til sjós. Ég var á togurum,
síldarbátum, handfærabátum og grásleppubátum.
Þetta var á stundum erfitt fyrir ungan mann en
um leið var ákveðin upphefð í því að fá að sigla yfir
úfið hafið að heiman og heim. Eitt úthaldið reri ég
með föður mínum. Þá kom í ljós að það getur verið
erfitt að vera sonur skipstjórans. Þegar illa gekk
kom kurr í mannskapinn og menn kenndu skip-
stjóranum um ófarirnar. Það var sárt fyrir ungling
að verða vitni að því. En menn verða að hafa leyfi
til að skamma skipstjórann. Það skildi maður of-
urvel, seinna.
Þetta var mikil reynsla og yfirleitt fannst mér
skemmtilegt en stundum var líka hundleiðinlegt
og það gat verið erfitt að vera til sjós. Karlarnir um
borð voru góðir við mann og sumir tóku mér sem
syni sínum. Um borð í skipi hefur maður allt.
Skipið heldur utan um þig eins og móðir og ruggar
þér í svefn þegar komið er á frívaktina. Það er í
raun sverð manns og skjöldur. Þú þarft ekkert
meira. Meðan flestir jafnaldrar mínir voru að leika
sér eða í unglingavinnunni var ég úti í ballarhafi að
berjast fyrir lífi mínu. Þetta var merkilegt og gott á
margan hátt en ef til vill skemmtilegast eftir á
þegar maður sér hafið, skipið og sjálfan sig í bláma
tímans.“
Trúi öllu og engu
Þú lærðir sálarfræði, af hverju ákvaðstu að læra
það fag?
„Ég féll fyrir faginu í Kennaraskólanum. Það
kom ekki annað til greina en að halda áfram í sál-
arfræði, fyrst í Háskóla Íslands og síðan við há-
skólann í Lundi. Ég lærði klíníska sálarfræði en
hafði einnig mikinn áhuga á dularsálarfræði. Eina
sálfræðistarfið mitt var sem sálfræðingur hjá sál-
fræðideild skóla. Mér leið yndislega í því starfi. Ég
kenndi líka um tíma í Æfinga- og tilraunaskóla
Kennaraskóla Íslands. Það var erfiðari reynsla en
um leið gefandi. Ég hafði meðfram sálfræðináminu
lært fjölmiðlafræði og það hafði alltaf blundað í
mér sá draumur að vinna við fjölmiðla og ég sótti
um á Tímanum þegar honum var breytt í NT.
Restin er 28 ára saga við fjölmiðla.“
Það er þá ekki rétt og bara grín sem einhver
sagði mér að þú hefðir hætt í sálarfræði af því þú
hefðir hætt að skilja sjálfan þig?
„Við getum alveg sagt að það sé nokkuð til í því.
Ég held að það sé langt í frá að ég skilji sjálfan mig.
Maðurinn er mesta undrið, við erum endalausir
brunnar og sérkennilega samansett, alla vega
mörg okkar.“
Þú nefndir dularsálfræði, hvernig spratt áhugi
þinn á henni?
„Foreldrar mínir voru af Vatnsleysuströndinni
og þar töldust draugar, álfar og huldufólk vera
hluti af heimilislífinu, hluti af tilverunni. Amma
mín, Kristrún Þórðardóttir, var heldur aldrei í
nokkrum vafa um að í garðinum hennar byggju
álfar. Þetta var hluti af dulúðinni sem fylgdi því að
vera til. Þegar mér gafst allt í einu tækifæri til þess
í Háskóla Íslands að rannsaka þessi fyrirbæri á vís-
indalegan hátt þá var ekki um annað að ræða en að
segja já. Þarna vorum við nemendurnir í mjög
merkilegum rannsóknum á yfirskilvitlegum fyr-
irbærum, meðal annars voru miklar rannsóknir á
Hafsteini Björnssyni, sem er einn af þeim stóru
miðlum sem gengið hafa á jörðinni. Dularsál-
fræðin er ekki komin á það stig að geta sett fram
kenningar heldur byggist hún fyrst og fremst á
söfnun upplýsinga. Í dag er dularsálfræði nær
hvergi kennd í háskólum heimsins. Það er eins og
mannkynið hafi ekki þorað annað en að þvo
hendur sínar af þessari vísindagrein.“
Trúirðu þá á hið yfirnáttúrlega og dulræna?
„Ég trúi öllu og ég trúi engu.“
Trúirðu á Guð?
„Ég verð að gefa þér sama svarið og áðan, get
ekki annað en borið djúpa virðingu fyrir almætt-
inu. Alveg eins og ég ber virðingu fyrir lífinu og
dauðanum.“
A
ð vinna að þáttunum Sjálfstætt fólk er
eins og að hafa lykil að einstaklingum í
samfélaginu. Maður hefur aðgang að
öllu og öllum,“ segir Jón Ársæll. „Þetta
er mjög skemmtilegt enda er það að taka viðtöl og
kynnast á þann hátt fólki einmitt það sem er
skemmtilegast í blaðamennsku og fjölmiðlum al-
mennt. Þessa dagana hef ég verið í Krísuvík meðal
fólks sem berst við alls kyns fíknir og þáttur um
það verður sýndur um þessa helgi. Það er glæsilegt
að sjá hvað Íslendingar hafa náð miklum árangri í
að berjast við þann djöful sem fíknin er.“
Þú tækir varla öll þessi viðtöl sem þú tekur
nema þú hefðir áhuga á fólki.
„Ég hef mikinn áhuga á fólki og er sammála
franska uppeldisfræðingnum Rousseau sem sagði
að maðurinn væri í innsta eðli sínu góður. Ég hef
sannreynt þetta því ég hef tekið viðtöl við fólk
sem ég hef haft einhvers konar fyrirfram fordóma
gagnvart. Þá hef ég sagt við sjálfan mig: „Þessi
einstaklingur hefur iðulega farið í taugarnar á þér.
Nú er komið tækifæri til að kynnast honum.“
Undantekningarlaust hefur það verið þannig að ég
hef borið virðingu fyrir og þótt vænt um viðkom-
andi eftir að hafa kynnst honum.
Maður verður að hafa ákveðna tilfinningu fyrir
þeim sem maður talar við. Manni verður að þykja
vænt um viðkomandi til að geta nálgast hann, eins
og hann er í sínu innsta eðli, hlusta á hann og
skilja það sem hann segir. Grunnurinn að viðtal-
inu er ákveðin væntumþykja.“
Í bláma tímans
Þú fæddist á Seyðisfirði, hvernig voru æskuárin?
„Ég átti góða æsku, ólst upp á Seyðisfirði og
Eskifirði og vandist snemma mikilli vinnu. Fimm
ára gamall réð ég mig í sveit. Þá bjó fjölskyldan á
Eskifirði og ég hitti í kaupfélaginu bónda sem
bróðir minn hafði verið í sveit hjá. Þá blossaði upp
í mér sú hugmynd að gerast fjósamaður og smali.
Ég gekk til þessa bónda, Björns Guðmundssonar
hreppstjóra í Sleðbrjótsseli í Jökulsárhlíð, og sagð-
ist vera gagngert kominn í kaupfélagið til að bjóða
honum fyrir hönd móður minnar heim í kaffi og
pönnukökur. Ég dró Björn heim og mamma sló í
pönnukökur og um kvöldið fór ég með honum
austur í Jökulsárhlíð og var þar í sex sumur. Það að
fá að kynnast sveitinni með öllum þeim dýrð-
ardögum sem lífið bauð upp á er ógleymanleg
Viðtal
Kolbrún Bergþórsdóttir
kolbrun@mbl.is
Langt í frá að ég
skilji sjálfan mig
Jón Ársæll Þórðarson sjónvarpsmaður hefur í viku hverri
umsjón með þættinum Sjálfstætt fólk á Stöð 2 þar sem hann
tekur hús á athyglisverðum Íslendingum. Þátturinn státar
af því að hafa unnið til Edduverðlauna fjögur ár í röð sem
sjónvarpsþáttur ársins. Þættirnir eru orðnir á fjórða
hundrað og eru nú á sínu tíunda ári.
’
Maður verður að hafa ákveðna tilfinn-
ingu fyrir þeim sem maður talar við.
Manni verður að þykja vænt um við-
komandi til að geta nálgast hann, eins og
hann er í sínu innsta eðli, hlusta á hann og
skilja það sem hann segir. Grunnurinn að
viðtalinu er ákveðin væntumþykja.