SunnudagsMogginn - 24.01.2010, Blaðsíða 30

30 24. janúar 2010
A
ri Kristinn Jónsson hefur
komið sér fyrir í litlu fund-
arherbergi með útsýni yfir
Nauthólsvíkina úr nýrri bygg-
ingu Háskólans í Reykjavík. Hann tekur
við sem rektor skólans í dag, laugardag.
Ari lauk doktorsnámi í tölvunarfræði frá
Stanford árið 1997, bauðst þá vinna hjá
NASA, geimferðastofnun Bandaríkjanna,
og svo fór að hann vann þar í áratug.
Hugbúnaður fyrir ferð til Mars
„Ég vann á rannsóknarstofu í Kísildal við
að þróa hugbúnaðartækni fyrir geim-
ferðir,“ segir hann. „Til að byrja með
fékkst ég við þróun gervigreindartækni
og síðan þróun hugbúnaðar sem notaði
þá tækni í ýmsum verkefnum, meðal
annars Mars-Roveranna Spirit og Op-
portunity, sem kannað hafa plánetuna í
um sex ár núna. Teymið sem ég stýrði,
þróaði hugbúnað sem notaður var til að
ákveða hvað bílarnir gerðu á hverjum
degi á Mars. Vísindamennirnir vildu auð-
vitað að bílarnir gerðu allt sem þeim dytti
í hug, en ekki var hægt að koma nema
ákveðnum fjölda verkefna að á hverjum
degi, og flóknar reglur giltu um hvað
mætti gera, hvenær og hvernig. Við
smíðuðum því hugbúnað til að styðja við
þá áætlanagerð og þá ákvarðanatöku sem
því fylgdi. Allt miðaði að því að bílarnir
gætu aflað eins mikilla vísindagagna og
hægt var, en að öryggi þeirra væri jafn-
framt tryggt.“
Í rannsóknar- og þróunarvinnu sinni
hefur Ari sérhæft sig í þróun gervi-
greindartækni. „Gervigreind snýst um að
fá tölvur og tæki til að haga sér betur í
samskiptum við fólk, að vera þátttak-
endur frekar en tæki sem erfitt er að
stjórna. Flestir kannast við að ergja sig á
tölvunni sinni því hún gerði það sem
henni var sagt, ekki það sem var meint.
Gervigreind snýst þannig um að gera
tölvum kleift að skilja hver markmiðin
eru og hvernig hægt er að ná þeim, frekar
en að fylgja blint fyrirskipunum. Sá hluti
gervigreindar sem ég hef unnið að, snýst
um að gera tölvum og tækjum kleift að
taka eigin ákvarðanir í flóknu umhverfi.
Það má nota þá tækni til að hjálpa fólki
við ákvarðanatöku eða til að stjórna
tækjum sem þurfa að taka ákvarðanir al-
veg sjálf. Markmið NASA í þeim efnum er
til lengri tíma að gera ómönnuðum
geimförum fjarri jörðu kleift að vinna
meira sjálfstætt.“
– Reynslan af þróun ákvarðanatöku í
flóknu umhverfi nýtist þér kannski í
rektorsstarfinu?
„Það er óhætt að segja að þessi
tækniþróun hafi hjálpað til í stjórn-
unarstörfum mínum, en það má þá nefna
að allt frá því að þátttöku minni lauk í
Mars-verkefninu hef ég færst að mestu
yfir í stjórnunarstörf, fyrst hjá NASA og
nú í HR. Í slíkum störfum snýst allt um
að geta tekið ákvarðanir þegar mikið af
misgóðum gögnum liggur til grundvallar
og áhrif ákvarðana eru mikil á fólk og
umhverfi. Þá er mikilvægt að geta nýtt
sér upplýsingar sem best, en að taka
jafnframt mið af mannlega þættinum,
samskiptum við fólkið sem vinnur með
manni. Og þá verður manni stundum
hugsað til þess hvernig gervigreind-
artæknin tekur ákvarðanir. Þar er nefni-
lega mikið lagt upp úr því, að vera með
skýra mynd af upplýsingum sem liggja til
grundvallar og skoða mjög vel hverjar
eru mögulegar afleiðingar ákvarðana.“
Þangað eigum við að stefna
Ara var boðið að kenna við Háskólann í
Reykjavík árið 2001, fljótlega eftir að
hann var stofnaður. „Ég þáði það, fékk
nasasjón af því sem var að gerast í skól-
anum og leist vel á,“ segir hann. „En ég
var engan veginn á leiðinni heim. Ég hélt
þó áfram að fylgjast með uppbyggingu
HR að utan, kenndi aftur við skólann árið
2004 og heimsótti starfsfólkið á sumrin
þegar ég kom hingað í frí. Það fór ekkert
á milli mála að uppbyggingin var hröð og
öflug, og að þetta væri áhugaverður
vinnustaður, því þarna var mikill kraftur
og orka, og óbilandi trú á því að góðum
hlutum yrði komið í framkvæmd.
Ég þekkti því ágætlega til HR árið 2007
þegar staða forseta tölvunarfræðideildar
losnaði. Svafa Grönfeldt, rektor, og fleiri
frá HR höfðu samband við mig og spurðu
hvort ég hefði ekki áhuga á að skoða
þetta. Konan mín er bandarísk, þannig
að það lá ekki í augum uppi að við flytt-
Háskólar
snúast að öllu
leyti um fólk
Ari Kristinn Jónsson hefur mikinn hug á að efla samvinnu háskólanna.
Morgunblaðið/Ómar
Ari Kristinn Jónsson hefur tekið við sem rektor
Háskólans í Reykjavík en hann var forseti tölv-
unarfræðideildar og þar áður vann hann hjá
NASA um tíu ára skeið. Hér ræðir hann meðal
annars framtíðarsýn HR, samvinnu háskóla,
samstarfið við atvinnulífið og fjármál skólans.
Pétur Blöndal pebl@mbl.is