SunnudagsMogginn - 11.09.2011, Blaðsíða 36

36 11. september 2011
en annars í Líbanon. „Ég lifi skáldsögur
mínar og þær endurspegla líf mitt,“ segir
hún. „Ég kenni skapandi skrif og andóf
þegar ég er við háskóla í Bandaríkjunum
og Evrópu. Ég dreg ekki skil á milli stjórn-
mála, læknisfræði og bókmennta. Allt er
tengt í lífi okkar.“
Eftir þennan formála er Saadawi tilbúin
að tala um baráttu sína.
„Í janúar átti byltingin sér stað í
Egyptalandi,“ segir hún. „Ég er auðvitað
byltingarhöfundur. Mig hefur dreymt um
byltinguna frá því að ég var tíu ára gömul
og nú er ég áttræð. Byltingin hefur tafist
um 70 ár. Ég fór út og tók þátt í mótmæl-
um þegar ég var barn í grunnskóla og það
átti að þvinga mig í hjónaband.“
Hún segist hafa verið í uppreisn á öllum
stigum skólakerfisins, grunnskóla,
menntaskóla og háskóla. „Og þegar ég út-
skrifaðist sem læknir var ég í uppreisn,
jafnvel gegn læknastéttinni, vegna þess að
hún þjónar kerfinu. Læknar þjóna við-
skiptahagsmunum, ekki fólkinu. Gegn
þessu skrifaði ég þótt ég væri í egypska
læknafélaginu. Ég skrifaði margar greinar
V
orið kom snemma í Egypta-
landi í ár, arabíska vorið. Mót-
mælin hófust í Túnis og
breiddust hratt út. Meðal
þeirra, sem stóðu á Tahrir-torgi í Kaíró
var rithöfundurinn Nawal Al Saadawi,
sem hefur barist fyrir mannréttindum í
Egyptalandi frá því að það taldist kon-
ungdæmi. Hún barðist gegn Farouk kon-
ungi, breskum nýlenduherrum, Gamal
Abdel Nasser, Anwar Sadat og Hosni
Mubarak. Sadat lét setja hana í fangelsi og
Mubarak lét dæma hana í útlegð.
„Ég er rithöfundur, skáld,“ segir Nawal
Al Saadawi þegar blaðamaður ætlar að fara
að tala um mannréttindi við hana. „Það er
númmer eitt, annað kemur á eftir. Ég er
læknir – var skurðlæknir – sálfræðingur,
baráttukona fyrir réttindum kvenna,
mannréttindum og rétti hinna fátæku, en
mitt helsta kennimark er að ég er rithöf-
undur.“
Allir þessir þættir fléttast saman í verk-
um hennar, sem eru orðin æði mörg, um
50 bækur, sem hún hefur gefið út í Kaíró
þegar þær hafa komist framhjá ritskoðun,
um að breyta þyrfti lögunum um lækna-
vísindin þannig að þau þjónuðu sjúkling-
unum, en ekki læknunum.“
Á Tahrir-torgi í byltingunni
Hún segir að þetta sé svipað því og þegar
stjórnvöld vinna fyrir ráðamennina, ekki
fólkið. „Ég lít á heiminn sem frumskóg,“
segir hún. „Hann er frumskógur, allur
heimurinn. Allar ríkisstjórnir, engin und-
antekning, vinna fyrir sjálfar sig, ekki
fólkið. Og þær vinna saman. Ég er mjög á
móti Sameinuðu þjóðunum. Þær eru safn
ríkisstjórna, sem vinna gegn fólkinu. Þess
vegna studdu Sameinuðu þjóðirnar það að
ráðast inn í Írak og Nató gat drepið Líb-
íumenn án þess að þær skærust í leikinn.
Þannig horfi ég á heiminn. Við höfum ekki
réttlæti. Sjáðu Ísrael. Ísraelar ráðast inn í
Palestínu og enginn refsar þeim. Al-
þjóðlegi glæpadómstóllinn refsar ekki
raunverulegum harðstjórum. George Bush
var aldrei refsað, engum stórum einræð-
isherrum hefur verið refsað. Alþjóðlegi
glæpadómstóllinn refsar bara litlum ein-
ræðisherrum, smáfiskum eins og Saddam
Hussein, Moammar Gaddafi, Hosni Mub-
arak, en ekki George Bush og Barack
Obama.“
Saadawi kveðst ekki bara vera að berj-
ast fyrir réttindum Egypta, heldur „gegn
hinu óréttláta kerfi eins og það leggur sig í
heiminum“.
Saadawi ber aldurinn vel, kvik og
spræk þótt hún eigi að baki langa ferð frá
Kaíró daginn fyrir viðtalið. Þegar talið
berst að byltingunni í Egyptalandi eykst
henni enn kraftur og röddin dýpkar.
„Ó já, ég var á Tahrir-torgi á hverjum
degi,“ segir hún. „Ég skal segja þér hvern-
ig það var. Ég hafði verið í útlegð í Atlanta
í Bandaríkjunum í þrjú ár, frá 2006 til
2009, að kenna. Þegar ég er í útlegð verð
ég gestaprófessor.“
Hún var send í útlegð fyrir að skrifa leik-
rit, sem hét Guð segir af sér á leiðtoga-
fundinum. Leikritið skrifaði hún í kringum
1996 en gat ekki gefið það út fyrr en 2005 í
Kaíró.
„Hvað gerðist? Stjórn Mubaraks dró mig
fyrir dóm til að taka af mér egypska rík-
isfangið,“ segir hún. „En síðan sneri ég
aftur og var á Tahrir-torgi þegar byltingin
var gerð. Ég var umkringd ungu fólki, sem
hafði lesið verk mín – 47 bækur hafa kom-
ið út eftir mig á arabísku. Meira að segja
ungir félagar í Múslímska bræðralaginu
komu til mín á Tahrir-torgi, föðmuðu mig
að sér og sögðust hafa lesið bækurnar mín-
ar. Þeir sögðust vera ósammála mér um
sumt og sammála um annað, en þeir bæru
virðingu fyrir mér.“
Egyptaland í hers höndum
Nú er Hosni Mubarak farinn frá völdum,
en valdataumarnir eru í höndum hersins.
Réttarhöld eru hafin yfir Mubarak, en her-
foringinn Mohammed Hussein Tantawi,
sem þjónaði dyggilega við hlið Mubaraks í
áratugi, stjórnar landinu ásamt æðsta ráði
heraflans þar sem sitja 19 herforingjar. Og
ítök hersins eru ekki bara pólitísk. 40% af
efnahagslífi landsins eru í höndum hersins.
„Þarna er mótsögn,“ segir Saadawi.
„Við sigruðum að því leyti að við náðum
okkar meginmarki. Við losuðum okkur við
Mubarak, höfuð stjórnarinnar, en líkami
hennar er enn til staðar í hernum og
bráðabirgðastjórninni. Flestir þar eru
menn Mubaraks. Ég fæ ekki að tala í fjöl-
miðlum í Egyptalandi, ég fæ ekki að skrifa í
egypsk dagblöð, stóru blöðin, sem stjórnin
Heimurinn er frumskógur
Hún hefur verið kölluð Simone de Beauvoir
Egyptalands. Nawal Al Saadawi er afkastamikill
rithöfundur sem hefur barist fyrir mannréttindum
og kvenfrelsi frá því áður en egypska konung-
dæminu var steypt fyrir tæpum 60 árum og stend-
ur nú byltingarvaktina á Tahrir-torgi í Kaíró.
Hún er gestur á Bókmenntahátíð í Reykjavík.
Texti: Karl Blöndal kbl@mbl.is
Mynd: Kristinn Ingvarsson kring@mbl.is
Rithöfundurinn Nawal Al
Saadawi segir að nú sé verið
að reyna að sundra mótmæl-
endum, sem hröktu Hosni
Mubarak af valdastóli. „Það
verður önnur bylting,“ segir
hún. „Við ætlum ekki að
fara að sofa vegna þess að
þá munu þeir drepa okkur.“
Bókmenntahátíð